حملات دقیق موشکی و پرتاب فضایی ایران آمریکا و متحدانش را غافلگیر کرده است / توانمندی‌های ایران به حدی رسیده‌ که تحریم یا انزوای سیاسی دیگر کارساز نیست

اندیشکده آمریکایی مرکز صوفان در گزارشی به ارزیابی پرتاب موفقیت آمیز ماهواره نور پرداخت و نوشت: پرتاب ماهواره توسط سپاه پاسداران انقلاب اسلامی که روز ۲۴ آوریل ۲۰۲۰ صورت گرفت، نشان می‌دهد که شاید ایران قصد دارد از قابلیت پرتاب فضایی در راستای اهداف نظامی بهره گیرد. فناوری پرتاب موشکی و فضایی ایران طی سال‌های اخیر به میزان چشمگیری پیشرفت کرده و ایران را به یک قدرت منطقه‌ای روزافزون تبدیل نموده است. گسترش قابلیت‌های موشکی توانمند ایران بر توانایی این کشور در زمینه قدرت‌نمایی در خاورمیانه می‌افزاید. حملات موشکی اخیر ایران نشان می‌دهند که این کشور از آمریکا و متحدانش هراسی ندارد و قادر است به سامانه‌های دفاع موشکی آنها نفوذ کند.

مخاطبان گرامی، محتوا و ادعاهای مطرح‌شده در این گزارش، صرفاً جهت تحلیل و بررسی رویکردها و دیدگاه‌های اندیشکده‌های غربی منتشر شده است و ادعاها و القائات احتمالی این مطالب هرگز مورد تأیید مشرق نیست.

در این گزارش آمده است: ایران همچنان دستاوردهای غیرمنتظره‌ای در حوزه تولید موشک‌های پیشرفته بومی و فناوری‌های پرتاب فضایی مربوطه از خود به نمایش می‌گذارد. این پیشرفت‌ها موجب شده‌اند ایران بیش از پیش به‌ عنوان یک قدرت منطقه‌ای مطرح شود. متأسفانه، توانمندی‌های ایران شاید به حدی رسیده‌اند که کاستن از گستره نفوذ راهبردی این کشور از طریق تحریم یا انزوای سیاسی اکنون دیگر کاری بسیار سخت و دشوار است. قابلیت موشکی دوربرد ایران عامل مهمی در برنامه‌ریزی راهبردی این کشور به شمار می‌رود و نیروهای مسلح این کشور را قادر می‌سازد تا به جای تکیه به شبکه‌ای از عوامل نیابتی که به سامانه‌های کوتاه‌برد تأمین‌شده توسط ایران مجهزند، از داخل خاک خود دست به حملات تلافی‌جویانه بزنند. آمریکا و متحدانش در منطقه، از جمله اسرائیل و کشورهای حوزه خلیج فارس، ارزیابی‌شان این است که ایران به لطف قابلیت‌های هدایتی دقیق خود می‌تواند سامانه‌های دفاع موشکی و راکتی آنها را اشباع نموده و به آنها نفوذ کند. این کشورها در راستای دفاع از خود در برابر حملات موشکی از طرف ایران و عوامل نیابتی‌اش به سامانه‌های دفاعی مذکور متکی‌اند.

این اندیشکده آمریکایی در ادامه گزارش خود نوشت: جدیدترین مورد از نمایش قابلیت‌های فنی ایران به روز ۲۴ آوریل ۲۰۲۰ مربوط می‌شود. طی آن روز، سپاه پاسداران اعلام کرد که ماهواره نظامی نور را با استفاده از یک موشک سه مرحله‌ای سوخت جامد جدید به نام قاصد به مدار پرتاب کرده است.

اگرچه مقامات نظامی آمریکا این دستاورد را مردود شمرده و مدعی شدند ماهواره نور صرفاً یک «وبکم معلق» است و نمی‌تواند اطلاعات چندانی در اختیار ایران بگذارد، اما پرتاب مذکور کارشناسان آمریکایی و هم‌پیمان آمریکا را بار دیگر غافلگیر ساخت و این کارشناسان در تلاشند تا نیات و توانایی‌های ایران را ارزیابی کنند.

قصد و نیت ایران از آن جهت زیر سؤال رفت که این اولین بار بود که سپاه، و نه سازمان فضایی ایران، دست به پرتاب فضایی می‌زد. پرتاب مذکور نمایانگر قابلیت‌های فزاینده ایران در حوزه موشک‌های سوخت جامد بود. این موشک‌ها در مقایسه با سامانه‌های سوخت مایع نیازمند فرآیند آماده‌سازی و هشدار زودهنگام کمتری هستند. مشارکت سپاه که نیروی هوافضای آن مسئول برنامه موشکی ایران است، خیلی زود به این احتمال دامن زد که ایران تلاش دارد یک موشک بالستیک قاره‌پیما (با بُرد ۳۴۰۰ مایل یا بیشتر) از طریق فناوری پرتاب فضایی طراحی کند. چنین کاری ناقض تعهدات غیررسمی سپاه مبنی بر عدم ساخت موشک با بُرد بیش از ۱۲۰۰ مایل است. مقامات آمریکایی پرتاب مذکور را «تحریک‌آمیز» خواندند. با وجود این، برخی کارشناسان این تهدید را کم‌اهمیت شمردند. آنها معتقدند استفاده از فناوری پرتاب فضایی در راستای تولید موشک‌های بُرد بلند کار ساده و آسانی نیست.

در بخش دیگری از این گزارش آمده است: این پرتاب فضایی چند ماه پس از آن اتفاق افتاد که ایران بیش از بیست موشک بالستیک بُرد متوسط از داخل خاک خود به سمت پایگاه عین‌الاسد واقع در عراق شلیک کرد. پایگاه مذکور محل استقرار نیروهای آمریاگرچه آمریکا در بدو امر هیچگونه تلفاتی اعلام نکرد، اماکا در عراق است. حمله مذکور به تلافی حمله روز ۳ ژانویه ۲۰۲۰ آمریکا که به ترور [سردار] قاسم سلیمانی فرمانده نیروی قدس سپاه صورت گرفت، با توجه به مسافت طولانی طی شده توسط موشک‌ها دقیق‌تر از آن چیزی بود که انتظار می‌رفت. چند ساختمان در محل پایگاه در پی حمله مذکور ویران شدند و بعداً مشخص شد که بیش از ۱۰۰ نفر از پرسنل نظامی آمریکا در اثر شدت انفجارها دچار آسیب مغزی شده‌اند. قبل از آن نیز، موشک‌های کروز ایران روز ۱۴ سپتامبر ۲۰۱۹ به زیرساخت‌های حساس عربستان در بخش انرژی واقع در خریس و بقیق اصابت کردند و بواسطه دقت بالایشان، آمریکا و کشورهای منطقه را بر آن داشتند تا در ارزیابی خود از قابلیت‌های فناورانه نظامی ایران تجدیدنظر کنند. سامانه‌های دفاع موشکی که توسط آمریکا و کشورهای حوزه خلیج فارس نصب، نگهداری، و به‌روزرسانی شده‌اند، هیچکدام از این حملات را رهگیری نکردند.

مرکز صوفان در پایان اینگونه نتیجه‌گیری می‌کند که: حملات موشکی و پرتاب فضایی اخیر ایران دلیلی برای ارزیابی مجدد راهبرد موشکی ایران قلمداد می‌شوند. ایران در گذشته برای آنکه قدرت خود را به نمایش بگذارد، موشک‌های کوتاه‌برد بالستیک و کروز در اختیار متحدان و عوامل نیابتی خود نظیر حزب‌الله لبنان و حوثی‌های یمن قرار داده است. کارشناسان تصورشان این است که ایران ترجیح می‌دهد از طریق عوامل نیابتی خود در منطقه دست به حمله موشکی بزند، زیرا چنین حملاتی را می‌توان با دقت بالا به اجرا گذاشت و ایران را از هرگونه تقصیر مصون دانست.

توانایی و تمایل فزاینده ایران در خصوص دست زدن به حملات موشکی از داخل خاک خود نشان می‌دهند که قابلیت‌های این کشور در حوزه موشک‌های هدایت‌شونده به میزان چشمگیری پیشرفت کرده‌اند و اینکه ارزیابی ایران این است که این امر دشمنانش را از حمله به ایران بازداشته است. این قابلیت‌های ایران شاید نشان‌دهنده آن باشند که سامانه‌های دفاع موشکی و راکتی ساخت آمریکا و اسرائیل در راستای بی‌اثر ساختن تهدید ناشی از موشک‌ها و راکت‌های شلیک‌شده از طرف ایران و عوامل نیابتی‌اش دیگر کفایت نمی‌کنند. روشن است که سیاست فشار حداکثری آمریکا در قبال ایران مانع پیشرفت‌های فناورانه چشمگیر تهران نشده است، پیشرفت‌هایی که مؤید جایگاه ایران به‌عنوان یک قدرت منطقه‌ای روزافزون هستند.