به صدا درآمدن ناقوس شروع جنگ سرد جدید

پایگاه رهنما:

وخامت اوضاع روابط ایالات متحده و چین در ماه‌های اخیر ، مناسبات دو جانبه میان این قدرت بزرگ جهانی را به پایین ترین سطح خود در دهه های گذشته رسانده است.

طی یک هفته گذشته ، دولت ترامپ تهدید کرده است که فاز اول معامله تجاری با چین را ملغی کرده و حتی تهدید به اعمال کنترل های جدید و سخت علیه صادرات محصولات آمریکایی با فناوری های آمریکایی که شرکت های چینی خریدار آن هستند کرده است و از طرف دیگر نیز واشنگتن به نظریه های توطئه آمیز در مورد دست داشتن دولت چین در ساخت کرونا و شیوع جهانی این ویروس دامن می‌زند.

در طرف مقابل نیز درحالی که طی مذاکرات تجاری ایالات متحده و چین در سال گذشته میلادی، رسانه های دولتی چین مراقب بودند که از انتقاد مستقیم به ترامپ جلوگیری کنند، این خویشتنداری اما دیگر مشاهده نمی شود و رسانه های چین از ماه ها قبل علیه ترامپ مطالب تندی انتشار می دهند همانند اقدام شین هوا خبرگزاری رسمی چین که در ماه مارس از شیوع اپیدمی کرونا در ایالات متحده به عنوان " اپیدمی ترامپ" یاد کرد.

یک مقام سابق دولت ترامپ به رسانه ها گفته است که گزارش شین هوا از سوی مقامات کاخ سفید "به عنوان یک تهدید مستقیم" تلقی شده است و مطالب رسانه های چینی به دقت رصد می شود.

وضعیت تنش‌آمیز در دریای جنوبی

در حالی هر دو کشور درگیر تبعات شیوع کرونا هستند اما مناقشه طولانی مدت بین دو قدرت در اقیانوس آرام طی روزهای گذشته به نقطه عطف خود نزدیک می شود زیرا ایالات متحده در تلاش برای از میان برداشتن شکاف موشکی با چین در این منطقه دست به بازبینی استراتژی دریایی خود زده است.

پنتاگون در نظر دارد تفنگداران دریایی خود را به مدل‌هایی از موشک کروز تام هاوک مجهز کند که هم اکنون در ناوهای آمریکایی در حال حمل به منطقه آسیاپاسیفیک هستند. پنتاگون همچنین در حال تسریع روند ارسال نخستین موشک ضدکشتی دوربرد خود در چندین دهه اخیر است.

در واقع با از میان برداشته شدن محدودیت های معاهده کنترل تسلیحات موشک های میانبرد هسته ای (imf) ، دولت ترامپ در نظر دارد موشک های کروز با برد بلند را در منطقه آسیاپاسفیک مستقر کند.

همچنین در یک تغییر اساسی در تاکتیکها ، واحدهای کوچک و متحرک تفنگداران دریایی ایالات متحده که به موشک های ضد کشتی مسلح هستند به منطقه اعزام تا به قاتل کشتی‌های جنگی چینی تبدیل شوند.

ارتش آزادیبخش خلق چین طی سالهای گذشته به صورت گسترده ای توان عملیاتی خود را با ساخت جزایر مصنوعی در دریای جنوبی و ساخت انواع تجهیزات جنگی دریایی همانند ناو هواپیمابر و کشتی های جنگی و زیردریایی افزایش داده است.

ایالات متحده این دریای جنوبی را از آب‌های بین‌المللی می‌داند و بر حق قانونی کشتی‌ها و زیر دریایی هایش در رفت و آمد در این دریا تاکید می‌ورزد و مخالف ساخت تاسیسات دریایی توسط چین در این آب راهه است امن چین آن را رد می کند و نمی پذیرد. در سال 2016 عبور و مرور تجاری با حجم بیش از 5.2 تریلیون دلار از طریق دریای چین جنوبی صورت گرفته است که اهمیت استراتژیک آن را نشان میدهد.

مقامات نظامی آمریکا امیدوارند که در شرایط درگیری احتمالی، این واحدها در نقاط کلیدی در اقیانوس آرام غربی که از مجمع الجزایر ژاپن عبور می کند و از طریق تایوان ، فیلیپین و بورنئی، دریاهای ساحلی چین را محصور می کند پراکنده خواهند شد. 

فرمانده نیروی دریایی ایالات متحده ، ژنرال دیوید برگر ، در تاریخ 5 مارس به کمیته نیروهای مسلح مجلس سنا گفت: واحدهای کوچک تفنگداران دریایی می توانند به نیروی دریایی ایالات متحده برای دستیابی به کنترل دریاها ، به ویژه در اقیانوس آرام غربی کمک کنند. وی گفت: "موشک Tomahawk ابزاری است که به ما امکان می دهد این کار را انجام دهیم."

تام هاوک که برای اولین بار در جنگ در اول خلیج فارس در 1991 شهرت یافت در کشتی های جنگی آمریكا حمل شده و در دهه های اخیر از آن برای حمله به اهداف زمینی استفاده شده است. 

به طور حتم موشکهای کروز به تنهایی قادر به برهم زدن توازن قدرت به نفع آمریکا نخواهد شد اما کاخ سفید امیدوار است که با گسیل تعداد بیشتر این سلاح ها در طولانی مدت به علاوه موشک های مشابه ژاپنی و تایوانی، تهدیدی جدی علیه مزیت قاطع پکن در کشتی های جنگی و زرادخانه موشکهای بالستیک ایجاد شود.

این اقدام واشنگتن خشم چین را در پی داشته و پکن در بیانیه‌ای به رویترز درباره این اقدام آمریکا، از واشنگتن خواسته "مراقب حرف و عمل" خود باشد و "به حرکت مهره های شطرنج خود در اطراف این منطقه و گسترش بازوهای نظامی‌اش در اطراف چین" پایان دهد.

وزارت امور خارجه چین ایالات متحده را متهم به داشتن " ذهنیت جنگ سرد" و " افزایش حضور نظامی" در منطقه کرد. سخنگوی ارتش چین ، اکتبر گذشته هشدار داد که اگر واشنگتن موشک های برد بلند را در منطقه آسیا و اقیانوس آرام مستقر کند ، پکن [منفعل] "نمی ایستد".

با این اوضاع بسیاری از تحلیلگران و مشاوران دولتی در دو کشور به این نتیجه رسیده اند که ایالات متحده و چین واقعاً در دوران جنگ سرد جدیدی هستند.

جنگ تجاری و کارت‌های ضعیف ترامپ

کاخ سفید همانند تقابل جویی در بخش نظامی در بخش تجاری نیز امیدواری چندانی به عقب راندن جدی پکن ندارد.

بله این واقعیت هست که چین هنوز اقتصادی صادرات محور است و مصرف کنندان آمریکایی نیز بزرگترین مشتریان کالاهای چینی هستند اما باید توجه داشت که سهم صادراتی چین از تولید ناخالص داخلی این کشور از 37 درصد در سال 2007 به اندکی کمتر از 20 درصد در دوران کنونی کاهش یافته است. به طور حتم با جلب حمایت بیشتر از سوی تقاضای داخلی ، چین قادر به تحمل فشار تعرفه ها و اقدامات دیگری است که با هدف تحت فشار قرار دادن صادرکنندگان صورت می گیرد.

از طرف دیگر ایالات متحده در واردات کالاهای کم هزینه که مورد پسند مصرف کنندگان آمریکایی با محدودیت درآمدی می باشد به شدت به چین وابسته است.. ایالات متحده همچنین برای حمایت از صادرات خود به چین وابسته است. در کنار مکزیک و کانادا ، چین سومین بازار صادرات آمریکا است.

و نیز همچنین، ایالات متحده به چین وابسته است تا کسری بودجه خود را تأمین کند. پکن بزرگترین دارنده اوراق قرضه خزانه داری ایالات متحده با حدود 1.3 تریلیون دلار است. تصمیم به فروش این اوراق می توان چالش اقتصادی بزرگی برای واشنگتن رقم بزند.

در نهایت اما می توان گفت دولت ترامپ بزودی استفاده از ابزارهای مختلفی، همچون تحریم ها و اعمال سیاست های تجاری جدید، برای مجازات چین استفاده خواهد کرد. در نتیجه ، به نظر می رسد در ماهها و سالهای آینده ، تنش‌ها و درگیری های ایالات متحده و چین عمیق تر و با شدت ادامه یابد؛ این یعنی اینکه تقابل دو کشور محدود به جنگهای تجاری نخواهد بود به ویژه ، اگر بحران کروناویروس انتخاب مجدد ترامپ را به خطر بیندازد ، که در این صورت او موضع گیری بسیار سخت تری علیه چین اتخاذ خواهد کرد.