انتخاباتی که کابوس ترامپ شده؛ آیا رای گیری ریاست جمهوری لغو می‌شود؟

شیوع کرونا در جهان و بویژه آمریکا تنها تاثیرات اقتصادی را برجای نگذاشته است، بلکه حال آثار سیاسی شیوع این بیماری همه گیر در حال نمایان شدن است.

از جمله در آمریکا که حال کانون جهانی شیوع کروناست و از نظر تعداد مبتلایان اعلام شده، در مقام نخست کشورهای درگیر کرونا قرار دارد، به تازگی جو بایدن نسبت به تعویق انتخابات ریاست جمهوری از سوی ترامپ به بهانه شیوع کرونا هشدار داده است.

در این ارتباط، جو بایدن، نامزد حزب دموکرات در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا هشدار داده است که دونالد ترامپ، رئیس جمهوری این کشور تلاش خواهد کرد تا رای گیری ماه نوامبر (آبان) را به تاخیر بیاندازد.

دموکرات ها در روزهای گذشته بر لزوم افزایش آمادگی برای رای گیری از راه دور تاکید کرده اند تا در صورت لزوم انتخابات ریاست جمهوری سال جاری با رعایت مقررات فاصله گذاری اجتماعی برگزار شود. با این حال جمهوریخواهان تاکنون ضمن رد این پیشنهاد بر لزوم عدم دخالت دولت فدرال در تصمیم گیری ایالت ها تاکید کرده اند.

هشدارها درباره تعویق انتخابات توسط ترامپ

شاید جدی ترین هشدار درباره تعویق انتخابات ریاست جمهوری آمریکا از سوی «جو بایدن» رقیب دموکرات ترامپ در انتخابات آتی این کشور اعلام شده است.

جو بایدن پیش از این نیز ضمن اشاره به عدم تعویق انتخابات ریاست جمهوری آمریکا در زمان جنگ داخلی این کشور و جنگ جهانی دوم تاکید کرده بود که در حال حاضر دونالد ترامپ اختیار قانونی برای تغییر زمان رای گیری را ندارد.

رقیب ۷۷ ساله دونالد ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری پیش رو همزمان با شیوع ویروس کرونا به برگزاری رویدادهای اینترنتی برای کارزار انتخاباتی خود روی آورده است و چنین روشی را برای انتخابات آتی ریاست جمهوری آمریکا نیز قابل بررسی عنوان کرده است.

پس از جو بایدن، رئیس مجلس نمایندگان آمریکا نیز ازتلاش احتمالی دونالد ترامپ برای به تعویق انداختن انتخابات ریاست جمهوری کشورش که قرار است درماه نوامبر۲۰۲۰ برگزار شود ابراز نگرانی کرد.

«نانسی پلوسی» اعلام کرد: دموکرات‌ها باید اطمینان حاصل کنند که دونالد ترامپ رئیس جمهوری این کشور انتخابات ماه نوامبر را به تعویق نمی‌اندازد. پلوسی در مصاحبه با شبکه ام. اس٫ ان. بی. سی درباره احتمال بازگشت کرونا و تعویق انتخابات سوم نوامبر (۱۳ آبان) گفت: می‌دانم که خطر شیوع دوباره کرونا وجود دارد و مردم نگران هستند اما ما باید انتخابات را برگزار کنیم و این کار را خواهیم کرد.

پلوسی در ادامه انتقادها از ترامپ، گفت: او کارهای زیادی برای تضعیف آمریکا انجام داده است اما نباید اجازه دهیم که دموکراسی ما را تضعیف کند. رئیس مجلس نمایندگان آمریکا ابراز امیدواری کرد که برخی جمهوریخواهان نیز با اقدام احتمالی ترامپ برای تعویق انتخابات مخالفت کنند.

وضعیت سخت ترامپ

باید در نظر داشت که با توجه به تاثیرات منفی گسترده شیوع کرونا در آمریکا، انتخاب مجدد ترامپ در انتخابات ۲۰۲۰ قطعی نیست.

بلومبرگ درگزارشی و بر اساس نتیجه یک نظرسنجی، انتخاب مجدد ترامپ در انتخابات آبان ماه آمریکا را وابسته به گروهی از رأی‌دهندگان آمریکایی دانسته است که در تبلیغات انتخاباتی طرفدار نامزد خاصی نیستند و رأی آنان با توجه به شرایط تغییر خواهد کرد.

همچنین نتایج دیگر نظرسنجی ها نشان می دهد که بحران شیوع بیماری همه گیر «کووید ۱۹» و تبعات اقتصادی آن منجر به افزایش گسترده محبوبیت دونالد ترامپ نشده است. این در حالی است که تاکنون اغلب در زمان بحران های جدی محبوبیت روسای جمهوری آمریکا افزایش پیدا می کرد. بنا به نظرسنجی ها محبوبیت دونالد ترامپ همچنان بسیار به تعلق حزبی شهروندان بستگی دارد؛ کسانی که گرایش سیاسی آنها متمایل به حزب دموکرات است از عملکرد چهل و پنجمین رئیس جمهوری آمریکا ناراضی هستند و در مقابل آن دسته از شهروندان که متمایل به حزب جمهوریخواه هستند از عملکرد او به صورت نسبی و نه کامل ابراز رضایت می کنند و همین زنگ خطر را برای ترامپ به صدا درآورده است.

از سوی دیگر واقعاً به سختی بتوان اهمیت و شدت اخبار بیکاری چند هفته گذشته در ایالات متحده را نادیده گرفت. گزارش تاریخی اخیر وزارت خزانه داری آمریکا، حاکی از بیکار شدن ۶.۶ میلیون آمریکایی و درخواست آنها برای دریافت تسهیلات بیکاری است و به نظر می‌رسد که احتمالاً طی چند هفته اخیر مشاغل آمریکا به اندازه کل دوران رکود بزرگ مالی سال‌های ۲۰۰۷ تا ۲۰۰۹ از دست رفته است و وضعیت قرار است از این هم بدتر شود، خیلی بدتر.

راه غیرممکن ترامپ برای تعویق انتخابات

با این حال، احتمال بسیاری ضعیفی وجود دارد که انتخابات آبان ماه در آمریکا به تاخیر افتد یا لغو شود. تعویق یا لغو انتخابات، براساس قوانین فدرال نیاز به تصویب کنگره دارد و شخص رئیس جمهوری نمی تواند دخالتی در آن داشته باشد.

در واقع انتخابات سراسری آمریکا مانند انتخابات مقدماتی در یک ایالت نیست. تعویق انتخابات های مقدماتی(همان که بسیاری از ایالت ها در مواجهه با همه گیری کرونا انجام دادند) امکان پذیر است. انتخابات های مقدماتی از سوی ایالت ها اجرا می شوند و این بدان معنا است که مقام های ایالتی بر اساس شرایط، درباره تغییر و برنامه ریزی زمان انتخابات مقدماتی تصمیم گیری می کند. در حالی که تعویق انتخابات مقدماتی نیز کار ساده ای نیست و چنین اقدامی چالش های لجستیکی هنگفتی دارد اما به طور کلی دولت های ایالتی در این زمینه تصمیم گیرنده هستند.

این موضوع در خصوص انتخابات سراسری که مقررات فدرال در آن حاکم است، صدق نمی کند.

به دلیل تفکیک قوا در دولت آمریکا، رئیس جمهوری نمی تواند به سادگی قانون فدرال را که کنگره تصویب کرده لغو کند یا نادیده بگیرد و فقط کنگره در این زمینه تصمیم گیرنده است.

در کنگره فعلی دموکرات ها اکثریت را در مجلس نمایندگان و  جمهوریخواهان اکثریت را در سنا در اختیار دارند. آیا نانسی پلوسی رئیس دموکرات مجلس نمایندگان آمریکا با تعویق انتخابات در نتیجه تلاش های ترامپ همراهی خواهد کرد؟ پاسخ منفی است.

حالا فرض کنیم که پلوسی موافقت کند و انتخابات به اولین سه شنبه ماه مارس ۲۰۲۱ موکول شود.

بر اساس متمم بیستم قانون اساسی آمریکا درباره دوره ریاست جمهوری آمریکا پایان دوره ماموریت رئیس‌جمهور و معاون رئیس‌جمهور در ساعت ۱۲ ظهر روز بیستم ژانویه و دوره نمایندگی اعضای سنا و نمایندگان مجلس در ساعت ۱۲ ظهر روز سوم ژانویه سالی است که - اگر اصل حاضر تصویب نمی شد- دوره‌های مزبور پایان می پذیرفت و از آن پس دوره جانشینان آنان آغاز می‌شود.

مفهوم این اصلاحیه این است که اگر انتخابات ریاست جمهوری به زمان دیگری موکول شود، ترامپ و مایک پنس هر دو مسئولیت خود را از دست می دهند و با توجه به سلسله مراتب جانشینی، نانسی پلوسی به عنوان رئیس احتمالی مجلس نمایندگان آمریکا در سال ۲۰۲۱ برای چند ماه رئیس جمهور خواهد بود. اگر پلوسی نباشد، رئیس موقت مجلس سنا این مسئولیت را برعهده می گیرد. اگر جمهوریخواهان اکثریت را داشتند چاک گراسلی سناتور اهل ایووا این پست را برعهده می گرفت. اگر دموکرات ها بار دیگر سنا را تحت کنترل می گرفتند سناتور پاتریک لهی جانشین رئیس جمهوری می شد، اما هیچ یک از این سناریوها اتفاق نخواهد افتاد زیرا ترامپ نمی تواند انتخابات را به تعویق بیندازد.

لذا براساس قانون اساسی فدرال آمریکا، لغو انتخابات یا تعویق آن از حوزه اختیارات ترامپ خارج است.

چرا ترامپ به دنبال تعویق انتخابات است

با توجه به عدم اختیار رئیس جمهور آمریکا برای تعویق انتخابات ریاست جمهوری، حال سوال این جاست که چرا نگرانی از این اقدام ترامپ وجود دارد؟

این نگرانی بیش از هر چیز ناشی از برخی اظهارات پیشین ترامپ است. ترامپ پیش از این نیز از طولانی شدن دوره ریاست جمهوری در برخی کشورها مانند روسیه استقبال کرده بود و این روند را مفید ارزیابی کرده بود و حتی پیشنهاد برداشتن محدودیت برای دو دوره ریاست جمهوری آمریکا در قانون اساسی را مطرح کرده بود. همین اظهارات ترامپ باعث نگرانی بیشتری نسبت به رفتار او تا زمان برگزاری انتخابات شده است.

همچنین جایگاه آسیب دیده ترامپ در آمریکا بر اثر کرونا باعث شده تا او در عمل دستاوردی برای شهروندان آمریکایی نداشته باشد. همه ادعای ترامپ درباره کارنامه عملکردش، به بهبود فضای کسب و کار و رشد اقتصادی آمریکا تکیه داشت که در عمل این شرایط  مطلوب اقتصادی در حال حاضر به دلیل شیوع کرونا دیگر وجود ندارد.

ترامپ حتی در حوزه سیاست خارجی نیز فاقد دستاورد و عملکرد موفقی بوده است و مجموعه این شرایط باعث شده تا نگرانی ها از احتمال تعویق و برگزار نشدن انتخابات در پائیز امسال که ممکن است همزمان فصل شیوع کرونا باشد، قوت بگیرد.

حتی برخی تحلیل گران پیش بینی کرده‌اند که ممکن است ترامپ با عدم مقابله جدی با کرونا به دنبال بحرانی تر کردن اوضاع در آمریکا باشد تا در عمل برگزاری انتخابات را با شیوع بیشتر کرونا غیرممکن سازد تا در موقع مناسب تری این انتخابات برگزار شود، هرچند با توجه به محدودیت‌ها قانون اساسی فدرال، دست ترامپ برای هر اقدامی علیه انتخابات ریاست جمهوری آتی آمریکا بسته است.