رقبای آمریکا سلطه نظامی این کشور کرونازده را به چالش کشیده‌اند/ بحران کرونا محاسبات راهبردی ایران را تغییر نداده است

نشریه آمریکایی تایم در گزارشی نوشت: یک فروند هواپیمای شناسایی پی-۸ ای آمریکا روز چهارشنبه مشغول گشت‌زنی بر فراز دریای مدیترانه بود که به ناگاه یک فروند جنگنده سوخو-۳۵ روسی از پشت آن پیدا شد. به گفته مسئولان نیروی دریایی آمریکا، خلبان روسی به مدت ۴۲ دقیقه به شکلی «ناایمن» به پرواز ادامه داد ــ یک بار هم هواپیمایش را وارونه کرد و از فاصله ۲۵ پایی دماغه هواپیمای آمریکایی عبور کرد.

مخاطبان گرامی، محتوا و ادعاهای مطرح‌شده در این گزارش، صرفاً جهت تحلیل و بررسی رویکردها و دیدگاه‌های اندیشکده‌های غربی منتشر شده است و ادعاها و القائات احتمالی این مطالب هرگز مورد تأیید مشرق نیست.

به چالش کشیدن اقتدار نظامی آمریکا

این اقدام پرمخاطره که به گفته مقامات آمریکایی جان خدمه هواپیمای آمریکایی را به خطر انداخت، صرفاً یکی از مجموعه رویدادهایی است که طی ساعات و روزهای گذشته اتفاق افتادند و عزم و اراده نیروهای مسلح آمریکا را در سرتاسر دنیا به بوته آزمون گذاشتند. هیچ پرسنل آمریکایی در جریان این رویدادها کشته یا زخمی نشد، اما زمان‌بندی این رویدادها به‌هیچ‌وجه اتفاقی نبود. نشریه تایم به نقل از مقامات کنونی و سابق وزارت دفاع آمریکا نوشته در شرایطی که موارد ابتلا به ویروس کرونا در میان سربازان آمریکایی اکنون به ۲۴۸۶ مورد رسیده و همچنان رو به افزایش است، دشمنان آمریکا دل و جرئت پیدا کرده‌اند تا سلطه نظامی این کشور را به چالش بکشند.

ستاد فرماندهی فضایی آمریکا گزارش داد که ارتش روسیه موشکی را آزمایش کرده که قادر است ماهواره‌های آمریکایی را در مدار نزدیک زمین «نابود» سازد. به گفته نیروی دریایی آمریکا، مدت زمان کوتاهی پس از آن، ۱۱ قایق سپاه پاسداران جمهوری اسلامی ایران دست به اقدامات «خطرناک و ایذایی» علیه شش کشتی جنگی آمریکایی مستقر در خلیج فارس زدند. این قایق‌ها با سرعت بالا و فاصله کم به ‌طور مرتب در امتداد کشتی‌های آمریکایی حرکت کردند و به صورت متقاطع از مقابل آنها رد شدند ــ یک بار هم از ۱۰ متری یکی از کشتی‌ها عبور کردند. این سه حادثه همگی پس از آن اتفاق افتادند که کره شمالی رگباری از موشک‌های کوتاه برد را از آتشبارهای زمینی و جنگنده‌هایش واقع در سواحل شرقی خود شلیک نمود.

بهره‌برداری رقبای آمریکا از شکاف به وجود آمده

تایم در ادامه می‌نویسد: این اقدامات خصمانه هیچگونه تهدید جدی متوجه نیروهای مسلح آمریکا نمی‌کنند. اما بیماری کووید-۱۹ دردسرهای جدی به وجود آورده است. در شرایطی که آمریکا درگیر مقابله با بیشترین تعداد موارد ابتلا به ویروس کرونا در دنیاست، محدودیت‌هایی در خصوص عملیات‌ها و تحرکات نظامی این کشور به ‌واسطه دغدغه‌های بهداشتی تقریباً در همه جای دنیا وضع شده‌اند. تعویض چرخشی نیروها و جابجایی خانواده نظامی‌ها در پی صدور دستور «توقف تحرکات» در همه سطوح نظامی متوقف شده است. ناوهای هواپیمابر آمریکا که نماد قدرت و توان این کشور بر روی آب‌ها هستند، به حاشیه رفته‌اند. با اینکه معلوم نیست همه‌گیری بیماری تا چه مدت بر عملیات‌ها در خارج سایه خواهد افکند، رقبای آمریکا به دنبال بهره‌برداری از شکاف به وجود آمده در اثر شیوع کووید-۱۹ هستند.

آمریکا برای این شرایط آماده نبود

چاک هگل وزیر دفاع سابق آمریکا و سناتور جمهوری‌خواه از ایالت نبراسکا در این باره می‌گوید:

«هنگامی که دنیا و آمریکا در وضعیت نامتعادل قرار دارند، فرصت‌هایی برای دشمنان ما فراهم می‌آید. آنها در مقطع کنونی همچنان تمام تلاش خود را بکار خواهند بست تا خودشان را نشان دهند. فکر نمی‌کنم هیچگاه به اندازه کافی برای مواجهه با رویدادهایی نظیر آنچه داریم تجربه می‌کنیم، به ویژه همه‌گیری بیماری در مقیاس جهانی، آماده بوده‌ایم.»

برنامه نیروهای مسلح آمریکا جهت بازداشتن دشمنان از زمان جنگ جهانی دوم به بعد قدرت‌نمایی از طریق استقرار فوری هزاران نیرو، به پرواز درآوردن بمب‌افکن‌های هسته‌ای، یا اعزام ناوهای هواپیمابر به مناطق دردسرآفرین بوده است. این رویه در دوران ریاست جمهوری دونالد ترامپ بیش از پیش اهمیت یافته است. ترامپ به سخت‌افزارهای نظامی که دولتش ۷۰۰ میلیارد دلار در قالب بودجه پنتاگون برای آنها هزینه کرده است، می‌بالد.

گزینه‌های محدود نمایش قدرت آمریکا در برابر رقبا

در بخش دیگری از این گزارش آمده است: در حال حاضر و در بحبوحه همه‌گیری بیماری کووید-۱۹، گزینه‌های نمایش قدرت بسیار محدودند. پنتاگون تا به اینجای کار به موج تهدیدات پاسخ لفظی داده و مرتباً به ‌طور علنی به دشمنان هشدار داده که بحران ملی کنونی را با ضعف اشتباه نگیرند. ژنرال مایک میلی رئیس ستاد مشترک نیروهای مسلح آمریکا روز سه‌شنبه در محل پنتاگون در گفتگو با خبرنگاران اظهار داشت: «همچنان به انجام مأموریت‌های خود در آسیا، اروپا، خاورمیانه، و غیره ادامه می‌دهیم. آمادگی ما همچنان بالاست. آمادگی ما همچنان راسخ است. ما قادریم در برابر هر چالشگری که به دنبال بهره‌برداری از مقطع بحرانی کنونی است، بازدارندگی ایجاد کنیم و بر آن فائق آییم.»

کاپیتان یک ناو هواپیمابر نیروی دریایی آمریکا که با شیوع فزاینده ویروس کرونا بر روی عرشه ناو خود مواجه است، اجازه خواسته تا بخش اعظم حدود ۵۰۰۰ خدمه خود را در ساحل قرنطینه کند، امری که ناو مذکور را از حالت عملیاتی خارج خواهد کرد.

ناو هواپیمابر تئودور روزولت که به مثابه یک نیروی بازدارنده در برابر پیشروی‌های چین در دریای چین جنوبی عمل می‌کند، برای مدت نامعلومی در گوام لنگر انداخته است. بیماری کووید-۱۹ ماه قبل در میان خدمه ۴۸۶۵ نفری این ناو شیوع پیدا کرد و تاکنون حداقل ۶۱۵ نفر از ملوانان را مبتلا ساخته، یک نفر را به کام مرگ فرستاده، و پنج نفر را روانه بیمارستانی در گوام کرده است. تنها ناو هواپیمابر دیگر آمریکا مستقر در اقیانوس آرام، ناو رونالد ریگان، اکنون چهار ماه می‌شود که در شهر یوکوسوکای ژاپن در حال تعمیر و نگهداری است و صرفاً در قالب «دسترس‌پذیری محدود گزینشی» قابل استفاده است. در شهر برمرتون ایالت واشنگتن نیز پرسنل گروه ضربت بعدی که قرار است تحت فرماندهی ناو هواپیمابر یواس‌اس نیمیتز به اقیانوس آرام اعزام شوند، توسط نیروی دریایی قرنطینه شده‌اند.

چین و کره‌شمالی بازدارندگی خود را به نمایش گذاشتند

در شرایطی که این ناوها به حاشیه رفته‌اند، چین تنها ناو هواپیمابر عملیاتی را در منطقه داراست. طی روزهای پایانی هفته، چین ناو هواپیمابر لیائونینگ و یک گروه رزمی متشکل از پنج کشتی جنگی را به نزدیکی آب‌های سرزمینی ژاپن و تایوان از متحدان آمریکا فرستاد. بر اساس بیانیه روز ۶ آوریل مورگان اورتگاس سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا، این جدیدترین تلاش چین جهت قدرت‌نمایی در منطقه پس از غرق کردن یک قایق ماهیگیری ویتنامی در آب‌های تحت مناقشه در دریای چین جنوبی؛ اعلام راه‌اندازی «ایستگاه‌های پژوهشی» جدید در پایگاه‌های نظامی واقع در منطقه؛ و نشاندن «هواپیمای نظامی ویژه» در یکی از این ایستگاه‌ها موسوم به فایری کراس ریف به شمار می‌رود.

در ضمن، کیم جونگ اون رهبر کره شمالی و متحد چین نیز رزمایش‌های نظامی خود را به اجرا گذاشته است. پیونگ‌یانگ که پرتاب موشک‌هایش را سال گذشته به صورت داوطلبانه متوقف ساخت، طی هفته‌های جاری طیف گسترده‌ای از موشک‌ها را آزمایش کرده است. به گفته تحلیلگران اندیشکده صلح آمریکا، این شلیک‌ها «تلاشی جهت نشان دادن توان و بازدارندگی در داخل و خارج» در بحبوحه همه‌گیری کووید-۱۹ محسوب می‌شوند.

این امر از بسیاری جهات تازگی ندارد. به گفته زاک کوپر کارشناس امور آسیا در اندیشکده امریکن انترپرایز، اقدامات چین و کره شمالی به‌عنوان دو دشمن آمریکا در منطقه به یک «رویه معمول» تبدیل شده‌اند. جفری لوئیز تحلیلگر تسلیحات هسته‌ای مرکز مطالعات عدم اشاعه جیمز مارتین واقع در مونتری ایالت کالیفرنیا نیز نظر مشابهی دارد. وی معتقد است اکنون که دیپلماسی با آمریکا به مشکل خورده است، کره شمالی مجموعه‌ای از آزمایشات موشکی ناتمام را به اجرا می‌گذارد. وی در این خصوص اظهار داشت: «ما صرفاً منتظریم آنها دست به آزمایش بعدی بزنند. کار اصلی هنوز مانده است.»

\

بحران کرونا محاسبات راهبردی ایران را تغییر نداده است

ایران دیگر دشمن دیرین آمریکا نیز بر تلاش‌ها جهت تقویت نفوذ خود در منطقه و بیرون راندن نیروهای آمریکایی از منطقه افزوده است. ایران علیرغم مقابله با شیوع گسترده کووید-۱۹ در داخل، حمایت از حملات مسلحانه عوامل نیابتی خود به نیروهای آمریکایی در عراق را متوقف نساخته است. علی واعظ مدیر پروژه ایران در گروه بین‌المللی بحران در این باره می‌گوید:

«ایرانی‌ها مشتاقند به آمریکا نشان دهند که بحران ویروس کرونا نه آنها را از پا انداخته و نه محاسبات راهبردی آنها را دستخوش تغییر کرده است. در حقیقت، ایرانی‌ها هرچه که چیز کمتری برای از دست دادن داشته باشند، احتمالاً کمتر ریسک‌گریز می‌شوند.»

روسیه قدیمی‌ترین دشمن آمریکا دست به اقدامات نظامی جسورانه‌ای زده که از قاره اروپا فراتر رفته‌اند. روسیه قبل از عملیات آکروباتیک با هواپیما بر فراز دریای مدیترانه و شلیک موشک ضدماهواره همچنین هواپیماهایش را در نزدیکی سواحل آلاسکا به پرواز درآورده بود. روز ۸ آوریل، نیروی هوایی آمریکا جنگنده‌های اف-۲۲ خود را به پرواز درآورد تا دو هواپیمای ایل-۳۸ روسی را بر فراز دریای برینگ در ۵۰ مایلی آلاسکا رهگیری کنند. ژنرال ترنس اوشاگنسی فرمانده ستاد فرماندهی دفاع هوافضای آمریکای شمالی در این باره گفته است: «کووید-۱۹ باشد یا نباشد، ستاد فرماندهی دفاع هوافضای آمریکای شمالی به ‌طور فعال هرگونه تهدید را رصد می‌کند و ۲۴ ساعت روز، ۷ روز هفته، و ۳۶۵ روز سال از خاک کشور دفاع می‌کند.»

کرونا تأثیر بلندمدتی بر آمادگی نیروهای مسلح آمریکا خواهد گذاشت

کوپر کارشناس اندیشکده امریکن انترپرایز می‌گوید حتی پس از آنکه نبرد نیروهای مسلح با بیماری کووید به لحاظ فیزیکی پایان یافت، یک نبرد ادامه‌دار پیش رو خواهد بود: «بیماری کووید تأثیر کوتاه مدت بر آمادگی نیروهای مسلح آمریکا دارد، اما تأثیر بلند مدت آن شدیدتر خواهد بود که همانا کاهش بودجه دفاعی است. در شرایطی که ۲ تریلیون دلار جهت جبران خسارات ناشی از کووید هزینه شده است، مسئولان و مالیات‌دهندگان آمریکایی به دنبال صرفه‌جویی در هزینه‌ها خواهند رفت و در این خصوص نگاهشان به سمت وزارت دفاع متمایل خواهد شد و احتمالا از بودجه وزارت دفاع کاسته خواهد شد.»