آمار تکان‎دهنده از قاچاق ۸میلیارد دلاری پوشاک/به‌راحتی از ۱میلیون شغل جدید نگذریم

پایگاه رهنما به نقل از خبرگزاری تسنیم رضا تازیکی، مدیر طرح ملی تکاپو (توسعه کسب و کار و اشتغال پایدار) درباره تأثیر مخرب قاچاق بر تولید داخلی پوشاک گفت: آماری که  از سوی ستاد مبارزه با قاچاق کالا اعلام می‌شود با آمارهای پوشاک در داخل کشور همخوانی ندارد.

 وی ادامه داد: در حوزه پوشاک طبق آمار بانک مرکزی سرانه مصرف پوشاک 3 الی 4درصد مصرف خانوار در سال است، در همین راستا بازار صنعت پوشاک بین 14تا15 میلیارد دلار ارزش دارد، از این میزان حداکثر طبق نظر انجمن نساجی و پوشاک؛ تعداد شاغلین صنعت پوشاک حدود 500هزار نفر است، با این میزان نیروی کار حدود 40درصد صنعت پوشاک کشور را تولید می‌کنیم، یعنی 60درصد بازار خالی است به همین دلیل است که قاچاق پوشاک صورت می‌گیرد، در کشور کمبود تولید پوشاک داریم.

 تازیکی بیان کرد: در حالی که ترکیه هم مانند ایران 80میلیون جمعیت دارد اما مشاهده می‌کنیم که در ترکیه حدود 2میلیون نفر شاغل در این صنعت مشغول هستند، اما در صنعت پوشاک ایران تنها 500هزار نفر شاغل هستند. اگر طبق آمارها فقط محاسبات را در نظر بگیریم 500هزار نفر حتی اگر با بیشترین ظرفیت هم کار کنند، تنها می‌توانند حدود 40 درصد نیاز 80 میلیون ایرانی را تأمین کنند. صنعت پوشاک ایران کمبود تولید دارد که قاچاق پوشاک در کشور این کمبود را جبران می‌کند. دلیل اینکه تولید داخل افزایش نیافته این است که نیروی متخصص نداریم و کمبود نیاز پوشاک در کشور توسط قاچاق تأمین می‌شود.

مدیر طرح ملی تکاپو با بیان اینکه "متأسفانه در کشور مشکل طراحی لباس داریم" گفت: در حال حاضر در کشور 10 شرکت طراحی پوشاک بیشتر نداریم. تمام شرکت‌ها کپی‌کاری و از طرح‌های اینترنتی استفاده می‌کنند. در حوزه طراحی پوشاک ایرانی حرفی برای گفتن ندارد.

* بزرگترین کارخانه نساجی ایران 300 کارگر دارد

 تازیکی با انتقاد از ضعیف بودن مراکز آموزشی در کشور از جمله دانشگاه و فنی و حرفه‌ای گفت: باید ریشه‌یابی کنیم که؛ چرا قاچاق پوشاک انجام می‌شود؟! دلیل اصلی قاچاق پوشاک این است که ما توان تأمین پوشاک داخلی را نداریم، به‌خاطر اینکه قیمت تمام‌شده تولید پوشاک در کشور بسیار بالاست. در حال حاضر اگر یک کت و شلوار از یک کشور خارجی خریداری می‌کنیم باید حدود  300 هزار تومان پرداخت کنیم، درحالی که همان کت و شلوار در ایران حدود 800هزار تومان است. به‌طور طبیعی مصرف‌کننده به‌سمت تولید غیر ایرانی تمایل دارد. از لحاظ فنی ایران توان تولید را دارد اما از نظر قیمت تمام‌شده نمی‌توانیم قابل رقابت باشیم، چرا که سودهایی در حوزه تولید وجود دارد که در بازار جهانی هیچ کس با این میزان سود و قیمت فعالیت نمی‌کند.

 وی با ابراز اینکه "متأسفانه تولید انبوه پوشاک نداریم" گفت: بزرگترین کارخانجات ما با کمتر از 200 تا 300 نفر فعالیت دارند، در صورتی که این عدد در کشورهای همسایه حدود 10 هزار نفر است. از سوی دیگر قاچاق پوشاک سودآور است، به‌دلیل اینکه پوشاک ایرانی گران و پوشاک خارجی ارزان است و فاصله این قیمت‌ها برای قاچاقیان سودآور است. اگر بخواهیم تولید قاچاق تمام شود باید به‌سمت تولید انبوه برویم.

مدیر طرح ملی تکاپو افزود: معتقد هستیم ارزش قاچاق پوشاکی که به کشور وارد می‌شود حدود 8میلیارد دلار است. در صورتی که ستاد مبارزه با قاچاق کالا این میزان را 1تا3میلیارد دلار برآورد می‌کند اما با محاسبات میزان مصرف مشخص می‌شود که میزان قاچاق پوشاکی که به کشور وارد می‌شود حدود 8 میلیارد دلار است و با افزایش تولید پوشاک حدود 1میلیون شغل می‌توان ایجاد کرد.

تازیکی  بیان کرد: توان تولید داخل باید افزایش یابد. در صورتی که تولید افزایش پیدا نکند و صرفاً مانع از قاچاق کالا شویم، هیچ کاری برای اشتغال انجام نداده‌ایم، فقط مبلغ تولید داخل افزایش می‌یابد. حدود یک سال گذشته یکی از «برند»های بین المللی را مجاب کردیم که در داخل کشور برایشان تولید کنیم و تمام محصولش را صادر کنیم، بیش از 100 میلیون یورو آماده عقد قرارداد هستیم اما بیش از 10 کارخانه تولید پوشاک را نیافتیم که بتوانند همکاری کنند. متأسفانه مراکز فنی و حرفه‌ای در طول 30سال گذشته حتی موفق نشده‌اند تنها 1 نفر خیاط آموزش دهند. بیش از 190 مرکز آموزشگاه آموزش فنی و حرفه‌ای در تهران وجود دارند، اما حتی 10 نفر از افرادی که در این مراکز آموزش می‌بینند جذب صنعت پوشاک نمی‌شوند، دلیل این موضوع این است که در هیچ کدام از 190 مرکز آموزشگاه تهران حتی یک چرخ صنعتی خیاطی وجود ندارد، تمام چرخ‌های آموزش فنی و حرفه‌ای خانگی است.

وی ادامه داد: فردی که از آموزشگاه فنی و حرفه‌ای گواهینامه اخذ کرده است زمانی که پای چرخ صنعتی می‌نشیند توانایی کار کردن با چرخ صنعتی را ندارد. نکته دیگر این است که قانون فنی و حرفه‌ای در کشور اجازه آموزش به مردان را نمی‌دهد، یعنی در کل کشور یک آموزشگاه فنی و حرفه‌ای خیاطی مردان وجود ندارد، در حالی که 70 درصد صنعت پوشاک کشور را آقایان تشکیل می‌دهند، این 70 درصد هیچ کجا آموزش ندیده‌اند، حتی تولید کننده پوشاک اگر بخواهد کارش را گسترش دهد اصلاً نیروی ماهر ندارد.

تازیکی گفت: یعنی افراد 2سال از وقت خود را می‌گذارند و آموزش فنی و حرفه‌ای می‌بینند اما در هیچ کجایی از صنعت برایشان کارآیی ندارد، در حالی که تنها اگر 15 روز به‌صورت دقیق آموزش ببینند افراد می‌توانند برای کار در صنعت پوشاک آماده شوند. صنعت پوشاک در وضعیت فعلی بیش از 100 هزار نفر نیروی کار نیاز دارد، اما هیچ جایی برای تربیت وجود ندارد.

*ترکیه 28 رشته دانشگاهی در حوزه پوشاک دارد

 وی با تصریح به اینکه در کشوری مانند ترکیه در دانشگاه‌ها 28 رشته پوشاک وجود دارد گفت: ما در کل کشور تنها 3رشته در حوزه پوشاک داریم. مهندسی پوشاک، طراحی دوخت و نساجی. همین سه رشته در دانشگاه‌های ایران وجود دارد، بنابراین نباید فقط بگوییم قاچاق کالا باید جمع شود. صنعت پوشاک در کشور ما می‌تواند تا 1میلیون شغل ایجاد کند اما متأسفانه هدفگذاری برای ایجاد شغل در بخش‌های دیگر است.

تازیکی اظهار داشت: متأسفانه تولید پنبه در کشور یک‌دهم نیاز کشور است، ولی برای همین یک‌دهم که ارزش افزوده زیادی برای کشور ندارد، تعرفه 15درصدی به پنبه وارداتی می‌خورد. باید اجازه دهند پنبه وارد کشور شود و تبدیل به پارچه و پوشاک شود و قیمت پوشاک رقابتی شود. 15درصد تعرفه پنبه وارداتی اشتباه است. برای حمایت از چه‌کسی این کار را می‌کنند؟ کشاورزان ایرانی از تولید پنبه خارج شده‌اند چون آب‌بر است و مزیتی برایشان ندارد. پنبه اگر وارد کشور شود و تبدیل به پارچه شود حدود 400 درصد ارزش افزوده دارد. اگر پنبه تبدیل به پوشاک شود حدود 900 درصد ارزش افزوده دارد، تمام این محاسبات علمی است، بنابراین تعرفه بستن روی کالایی که می‌تواند ارزش افزوده ایجاد کند اشتباه بزرگی است. این اشتباه است که هرساله تعرفه پنبه افزایش پیدا می‌کند.

وی گفت: کارخانه‌های نساجی میلیاردها دلار سرمایه گذاری کرده‌اند بنابراین نمی‌توانند خط تولید خود را تعویض کنند، اما یک کشاورز می‌تواند نوع کاشت خود را تغییر دهد. حمایت باید از پوشاک و نساجی در دستور کار قرار گیرد. نباید از تولید کننده پوشاک مالیات دریافت کنند بلکه فروشنده پوشاک باید مالیات بپردازد. حتی اگر صادرات نداشته‌ایم اما پوشاک مورد نیازمان را خودمان تولید کنیم یک میلیون شغل جدید ایجاد می‌شود. صنعت پوشاک جزو مشاغل سبز است یعنی نه‌تنها آلودگی ندارد بلکه وابسته به اقلیم و جغرافیا هم نیست و در هر نقطه کشور می‌تواند تولید شود. نکته دیگر در بحث حمایت از صنعت پوشاک این است که از آنجا که نرخ بیکاری زنان در کشور بسیار زیاد است و با توجه به اینکه اکثر تولید کنندگان در صنعت پوشاک زنان هستند با رونق این بخش نرخ بیکاری زنان کاهش می‌یابد.

* هزینه هر شغل در پوشاک 24میلیون تومان است

وی ادامه داد: پایین‌ترین هزینه سرمایه گذاری در کل صنایع متعلق به صنعت پوشاک است. برای ایجاد هر فرصت شغلی در صنعت پوشاک مطابق آمار بانک مرکزی برای هر فرد حدود 24 میلیون تومان سرمایه لازم است، درحالی که برای ایجاد هر شغل در پتروشیمی حدود 1.5میلیارد تومان هزینه لازم است. برخی صنایع دیگر تا 200میلیون هزینه دارد. مدت آموزش برای فردی که بخواهد با چرخ صنعتی خیاطی کند بین 15 روز تا 1 ماه است.

مدیر طرح ملی تکاپو گفت: ما در کشوری زندگی می‌کنیم که کشورهای اطرافمان به‌غیر از ترکیه هیچ کدام تولید کننده پوشاک نیستند، می‌توانیم با تولید پوشاک تمام کشورهای اطراف را تحت پوشش قرار دهیم. این همان حمایت از کالای ایرانی است. هیچ کدام از کشورهای خاورمیانه به‌جز ترکیه تولید کننده پوشاک نیستند. ترکیه تمایل بسیاری دارد که در ایران تولید پوشاک کند، چون هزینه تولید پوشاک در ترکیه بالا رفته است. 5برابر تولید ایران تولید پوشاک در ترکیه هزینه دارد.

تازیکی اظهار داشت: مصر کشوری است که نساجی ندارد اما با تولید پوشاک توانسته بیش از 600 هزار شغل در 5 سال اخیر در صنعت پوشاک ایجاد کند، صربستان و گرجستان نیز همین‌طور موفق بوده‌اند. اما در کشور ما به صنعت پوشاک کم‌توجهی می‌شود. ظرفیتی که این صنعت دارد هیچ صنعت دیگر ندارد، این صنعت از نظر  میزان اشتغال و میزان هزینه قابل رقابت با هیچ صنعتی نیست. در بنگلادش با وجود اینکه نساجی ندارد حدود 25میلیون نفر در صنعت پوشاک کار می‌کنند و صادرات هم دارند.

وی ادامه داد: در کشور ما اگر سرمایه گذار خارجی بخواهد سرمایه گذاری کند، این‌قدر مراحل سرمایه گذاری دشوار است که یک سرمایه گذار خارجی عطایش را به لقایش می‌بخشد و سرمایه گذاری نمی‌کند، علاوه بر اینکه موانع کسب و کار وجود دارد، هیچ حمایت قانونی از سرمایه گذار نمی‌شود، تعدد مجوزها وجود دارد. باید یک پنجره واحد وجود داشته باشد و خیال فرد راحت باشد که وقتی کسی می‌خواهد سرمایه گذاری کند گرفتار بوروکراسی اداری نمی‌شود.

تازیکی درباره اقدامات سیاست گذاری وزارت کار در حمایت از پوشاک داخلی گفت: برای اولین بار چندین شرکت خارجی را برای سفارش دادن وارد کشور کردیم، تا کنون حدود 20 میلیون یورو با شرکت‌های داخلی قرارداد بسته شده است. راه‌اندازی بزرگترین مرکز تخصصی آموزش و تولید پوشاک را در دو شهر مشهد و تهران در دستور کار داریم. کسانی را در این مراکز آموزش می‌دهیم که 100درصد بازار کار دارند. با توجه به اینکه این مرکز اتصال بازار بین المللی دارد، قرارداد را با شرکت منعقد می‌کنیم و نیرو را پس از آموزش مشغول کار می‌کنیم. در این مرکز آموزش جامع توسط متخصصین بین المللی به افراد آموزش داده می‌شود.

مدیر طرح ملی تکاپو افزود: توافق‌نامه‌ای را با انجمن نساجی ترکیه منعقد کرده‌ایم تا متخصصین خود را برای آموزش به کشور ما اعزام کنند. با همکاری فنی و حرفه‌ای و دانشگاه امیرکبیر قرار است این آموزشگاه‌ها ایجاد شود. فضای تشکیل این مرکز از دانشگاه امیر کبیر است و قرار است تجهیزات از سوی وزارت کار تأمین شود. در کشور آزمایشگاه نساجی نداریم و راه‌اندازی آزمایشگاه نساجی را در دستور کار داریم. خط فاینانس اعتباری را برای تولید کنندگانی که شرایط تولید دارند مهیا کردیم. با یکی از بانک‌ها مذاکره کردیم در صورتی که تولید کنندگان پوشاک بزرگ سفارش‌های خود را در واحدهای کوچک روستا و شهر توزیع کنند سرمایه در گردش با نرخ پایین به آنها پرداخت شود.