رسوایی غرب در ماجرای گروگان‌گیری مهندس ایرانی

ماجرای پر افت و خیز آزادی جلال روح الله نژاد شهروند ایرانی‌تبار زندانی در فرانسه و بارزگشت او به ایران می تواند روایتگر بخشی از واقعیات ناگفته و پشت پرده ماندۀ نقض حقوق بشر در مهد به اصطلاح دموکراسی جهان باشد. حکایت قربانی شدن حق یک ایرانی تبار در بازی سیاسی کاخ الیزه برای خشنود کردن دولت آمریکا و نشان دادن همسویی با واشنگتن در سیاست فشار حداکثری بر تهران.

روح الله نژاد روز دوم فوریه با پروازی از مسکو که از تهران برخاسته بود وارد فرودگاه شهر نیس فرانسه شد و به موجب قرار بازداشتی که پیشتر از سوی مقامات قضایی آمریکا صادر شده بود، برای استرداد بازداشت شد.

سال گذشته دستگاه قضایی آمریکا، جلال روح‌الله نژاد را متهم کرد که در زمینه سامانه‌های امواج کوچک صنعتی و همچنین ضد پهپاد فعالیت داشته اما چون این بهانه برای صدور حکم بازداشت او کافی نبود بدون هیچگونه اسناد و مدارکی تلاش برای دور زدن تحریم ها و امکان استفاده از دانش او برای کاربردهای نظامی را علیه او مطرح کردند.

این اتهامات در حالی است که مرکز غیردولتی ساماندهی پهپادهای غیرنظامی کشور به همراه شرکت های دانش بنیان فعال در حوزه هوافضا و پهپاد، در بیانیه ای ضمن تکذیب این اتهامات آن را محکوم کردند. طبق بیانیه این مرکز، سیستمی که این مهندس ایرانی به واردات آن متهم شده سیستمی «غیرنظامی» است که «مشمول تحریم نیست.»

اما علی رغم این بیانیه و شواهد فعالیت های غیرنظامی این سازمان، روح الله نژاد بیش از یک سال را در زندان های فرانسه بسر ‌برد و در نتیجه فشارهای آمریکا بر دولت فرانسه سازمان قضایی این کشور در پی استرداد او به خاک آمریکا بود تا اینکه در آستانه این انتقال با نقش آفرینی سازمان اطلاعات سپاه و تحرکات دیپلماتیک وزارت خارجه بالاخره پاریس در ازای آزادکردن رولاند گابریل مارشال شهروند زندانی خود در ایران که به جرم اقدام علیه امنیت ملی در دادگاه متهم شناخته و حکم 5 سال حبس برای او صادر شده بود مجوز آزادی و بازگشت روح الله نژاد را به ایران صادر کرد.

به طور حتم در صورت استرداد روح الله نژاد به آمریکا وی حبس طولانی مدت روبرو می شد اما تغییر تصمیم فرانسه، رد درخواست دولت آمریکا در نتیجه پیگیری های پیچیده نهادهای جمهوری اسلامی ایران و علی رغم تایید استرداد روح الله نژاد، دستاوردی قابل توجه برای تهران و بی اعتباری و ناکامی شکستی بزرگ برای دولت آمریکا در برابر سیستم امنیتی و قضایی و دیپلماتیک جمهوری اسلامی ارزیابی می‌شود.

شکست آمریکا در این سناریوسازی علیه مهندس ایرانی در شرایطی است که کاخ سفید از مرداد 1397 تیمی تخصصی و زبده از وزارت خارجه را با عنوان کارگروه اقدام ایران به سرپرستی برایان هوک تشکیل داده است که مسئول راهبری، بازبینی و هماهنگی همه جانبه یافتن شیوه های مختلف افزایش فشار بر ایران در وزارت خارجه آمریکا می باشد و این تیم مستقیماً با مایک پومپئو وزیر امور خارجه کار می‌کند که نشان از اهمیت و پیچیدگی عملیاتی این کارگروه می باشد.

خشم و عصبانیت کاخ سفید از این شکست و ناکامی بسیار زود خود را نشان داد به صورتی که مورگان اورتگاس سخنگوی وزارت امورخارجه آمریکا بلافاصله با انتشار بیانیه ای از این اقدام فرانسه ابراز تاسف کرد.

در این بیانیه آمده است: آمریکا عمیقا از تصمیم یک جانبه فرانسه برای آزادی جلال روح الله نژاد شهروند ایرانی از زندان متاسف است. آمریکا پیش از این خواستار استرداد روح الله نژاد شده بود. هنوز اتهامات متعددی علیه او در ارتباط با صادرات غیرقانونی قطعاتی که کاربرد نظامی دارند، اقدامی که خلاف تحریم های آمریکا است، وجود دارد.

این موضوع که دولت ترامپ در راستای اعمال سیاست فشار حداکثری بر ایران زندگی عادی شهروندان را هدف اصلی خود قرار داده واقعیتی است که نه تنها تهران بلکه بسیاری از کشورهای جهان به آن اذعان داشته اند به صورتی که طی هفته های گذشته و با بروز بحران جهانی شیوع اپیدمی کرونا تحریم ها به مانع جدی در برابر رویارویی دولت با این ویروس تبدیل شده است چه از بابت تهیه اقلام بهداشتی مورد نیاز مردم و چه از بابت دسترسی به دارایی های دلاری برای مقابله با خسارات اقتصادی شیوع کرونا.

در واقع یکی از مهمترین تاثیرات رشد راستگرایی در غرب بویژه پس از روی کار آمدن دونالد ترامپ در آمریکا برملا شدن بیش از پیش نمایشی بودن شعارهای دفاع حقوق بشردوستانه و تناقض میان شعار و عمل دولت‌های غربی در تعهد واقعی به حقوق بشر بوده است به صورتی که این کشورها هرجا که منافعشان اقتضا کند از پایمال کردن حقوق انسانها هیچ ابایی به خود راه نمی دهند. در واقع عملکرد حقوق بشری غربی ها ثابت کرده است که وجود استاندارهای دوگانه موجب ابزاری شدن حقوق بشر در سیاست خارجی این کشورها برای فشار بر رقبا و مشروع جلوه دادن دخالت ها بویژه در مناطق پراهمیت ژئوپلتیکی جهان بوده است.