جمعه ؛ 02 آذر 1403 
بازار‌های سهام سقوط کرده، سفر‌ها مختل شده و ویروسِ کرونای جدید در سراسرِ جهان قربانی می‌گیرد، در این میان یک سؤال ذهن اکثریت را مشغول کرده است: شیوع بالاخره کجا تمام می‌شود؟ هیچ‌کس به درستی نمی‌داند؛ اما ویروس‌شناسان با توجه به شیوع‌های مشابهِ پیشین سرنخ‌هایی ارائه کرده‌اند. بر این اساس ۳ سناریو مطرح است:
سناریو اول: مقاماتِ بهداشت می‌توانند از طریقِ اعمالِ اقداماتِ سختگیرانه در حوزه بهداشتِ عمومی شیوع را کنترل کنند
به گزارش فرادید، وقتی نشانگانِ حادِ تنفسی (سارس) در سالِ ۲۰۰۲ آسیا را درگیر کرد، همه چیز بسیار ترسناک به نظر می‌رسید. آمارِ مرگ‌و‌میرِ ناشی از این بیماری ۱۰درصد بود و هیچ دارویی بروی آن اثر نمی‌کرد. (آمارِ مرگ‌و‌میرِ ناشی از ویروسِ کرونای جدید ۲.۳درصد است). اما طی چند ماه، با همکاری‌های بین‌المللی و اعمالِ اقداماتِ ابتداییِ قدیمی مانند رعایت قرنطینه، ایزولاسیون و ردیابیِ مواردِ احتمالیِ ابتلا، سارس تحتِ کنترل قرار گرفت و در بسیاری مناطق ریشه‌کن شد.
این سناریو بسیار ایدِئال است. اما تفاوتِ ویروسِ جدیدِ کرونا با سارس در این است که علائمِ بیماری در سارس بسیار شدیدتر از ویروسِ کرونای جدید بود، بنابراین افراد بلافاصله بعد از آلودگی با ویروس به بیمارستان‌ها مراجعه می‌کردند.
استورات وِتسون، ویروس‌شناس در مقطعِ پست‌دکترا در دانشگاهِ مریلند در آمریکا می‌گوید: «شناسایی افرادِ مبتلا به ویروسِ کرونای جدید و قرنطینه کردنِ آن‌ها کار بسیار سخت‌تری است.»
وِتسون و سایر کارشناسان هشدار داده‌اند که شیوعِ ویروس در آمریکا و سایر کشور‌های جهان بسیار گسترده‌تر از مواردِ شناسایی و ردیابی‌شده است؛ زیرا افراد با علائم خفیف نمی‌دانند که به این ویروس دچار شده‌اند.
سناریوی دوم: ویروسِ کرونا کشور‌های توسعه‌یافته را کمتر درگیر می‌کند و ابتدا اوضاع بسیار بد خواهد بود، اما کم‌کم بهتر می‌شود
به گزارش فرادید، یکی از درس‌های غم‌انگیزی که از شیوعِ ابولا در سال‌های ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۶ در غربِ آفریقا گرفتیم این بود که اپیدمی در کشور‌هایی با زیرساخت‌های ضعیفِ بهداشتی بسیار بدتر عمل می‌کند. برای همین است که علی‌رغم اینکه در کشور‌های آفریقایی مواردِ ابتلا به ویروسِ کرونای جدید تا کنون یک یا دو مورد بیشتر نبوده، سازمان جهانی بهداشت تمهیداتِ سختگیرانه‌ای برای پیشگیری در این کشور‌ها در نظر گرفته است.
ابولا در مقایسه با ویروسِ کرونا از شدتِ سرایت و انتقال کمتری برخوردار بود و راهِ اصلی انتقال آن از طریقِ مخاط (مایعات) بدن بود. ویروسِ کرونا می‌تواند از طریق قطراتِ تنفسی از طریقِ سرفه و عطسه منتقل شود و مدت زمانی که روی سطوح زنده می‌ماند در مقایسه با ابولا طولانی‌تر است. با این حال، ابولا بیش از ۲۸۰۰۰ نفر را آلوده کرد و باعثِ مرگِ ۱۱۰۰۰ نفر شد. ابولا بسیار کشنده‌تر است و کمبودِ نیروی کارِ بهداشتی، فقر، تأخیرِ رهبران، کمبود امکانات و بی‌اعتمادی دولت شیوع آن را بدتر کرد.
رهبرانِ سازمانِ جهانی بهداشت از کشور‌ها درخواست کرده‌اند تا خود را آماده کنند. در روز جمعه، این سازمان اعلام کرد کشور‌ها باید در بالاترین حد ممکن در حالت آماده‌باش باشند. مایکل رایان، رئیسِ سازمانِ جهانی بهداشت در امورِ فوریت‌های بهداشتی خطاب به همه کشور‌های روی سیاره زمین گفت: «بیدار شوید. آماده شوید.»
سناریوی سوم: ویروسِ جدیدِ کرونا به شکلی گسترده شیوع پیدا می‌کند و به یکی از حقایقِ زندگی تبدیل می‌شود
به گزارش فرادید، این خلاصه چیزی است که در شیوعِ آنفولانزای اچ‌وان‌اِن‌وان یا همان آنفولانزای خوکی در سال ۲۰۰۹ رخ داد. این بیماری به سرعت شایع شد و ۱۱ تا ۲۱ درصد از جمعیتِ کره زمین را درگیر کرد. سازمانِ بهداشتِ جهانی آن را یک همه‌گیریِ جهانی اعلام کرد و ترسِ گسترده‌ای همۀ جهان را فرا گرفت.
به تدریج از شدت این بیماری کاسته شد و افراد درگیر فقط علائمی از آبریزشِ بینی و سرفه را گزارش می‌کردند. اکنون آنفولانزای خوکی یک بیماریِ بسیار رایج است و بخشی از آنفولانزا‌های فصلی است که هر سال در سراسرِ جهان می‌آیند و می‌روند.
تخمین‌های اولیه از مرگ‌و‌میرِ ناشی از آنفولانزای خوکی بسیار بیشتر از ۰.۰۱ تا ۰.۰۳ درصدی بود که اکنون این بیماری قربانی می‌گیرد. با این حال در بین سال‌های ۲۰۰۹ تا ۲۰۱۰، یعنی نخستین دوره شیوع، این بیماری در آمریکا ۶۰.۸ میلیون نفر را آلوده کرد و منجر به بستری شدنِ ۲۷۴.۳۰۴ نفر شد. این رقم را مرکزِ کنترلِ بیماری‌های ایالات متحده اعلام کرده، اما دستیابی به رقمِ واقعی بسیار سخت است؛ زیرا افرادی که به دلیلِ آنفولانزا جان خود را از دست می‌دهند معمولاً موردِ آزمایش قرار نمی‌گیرند تا مشخص شود آیا از نوعِ خاصی از آنفولانزا مانند آنفولانزای خوکی بوده یا انواعِ دیگر.
همین امسال ۱۸۰۰۰ نفر در اثر آنفولانزای فصلی در ایالات متحده جانِ خود را از دست داده‌اند.
شیوع‌شناسان می‌گویند آنفولانزای خوکی گزینه مناسبی برای مقایسه با ویروسِ جدیدِ کروناست؛ زیرا با اینکه نرخِ مرگ‌و‌میرِ ناشی از این بیماری در مقایسه با سارس و مِرس بسیار پایین‌تر بود؛ این بیماری به دلیلِ شکلِ متفاوتِ عفونت و شیوع، مرگبارتر از آن‌ها تلقی می‌شود.
هدف ایجاد ترس نیست، اما یکی دیگر از انواعِ آنفولانزا‌هایی که می‌توان با ویروسِ کرونای جدید مقایسه کرد، آنفولانزای اسپانیایی است که در سال ۱۹۱۸ اروپا را درنوردید و نرخِ مرگ‌و‌میر حاصل از آن ۲.۵درصد بود؛ تقریباً نزدیک به نرخ مرگ‌و‌میرِ ویروسِ جدید کرونا.
مرکزِ کنترلِ بیماری‌ها در آمریکا، آنفولانزای اسپانیایی را مرگبارترین شیوعِ ویروسِ آنفولانزا در تاریخ بشر توصیف کرده است؛ «زیرا این بیماری یک-سوم جمعیتِ جهان را درگیر کرد و تقریباً ۵۰میلیون نفر را در سراسر جهان به کام مرگ کشاند.»
قربانیانِ آنفولانزای اسپانیایی پیر و جوان بودند، این درحالیست که گفته می‌شود ویروسِ کرونای جدید اغلب برای افرادِ مسن مرگبار است و جوانان نسبتاً از آن جانِ سالم به در برده‌اند.
فلوریان کرامر، ویروس‌شناسِ متخصص در زمینه انواع آنفولانزا، می‌گوید: «جهان در سال ۱۹۱۸ با اکنون متفاوت بود.»
«ما ابزاری برای تشخیص بیماری‌ها یا آنتی‌بیوتیک برای درمانِ عفونت‌های ثانویه نداشتیم. بیمارستان‌ها در آن زمان جایی بود که شما برای مردن به آن مراجعه می‌کردید نه برای درمان شدن؛ و در سال ۱۹۱۸ جهان در جنگ بود؛ و بسیاری از افرادی که دچار این بیماری شدند جوانانی بودند که در سنگر‌ها گیر افتاده بودند.»
او می‌افزاید: «امیدوار است در موردِ کرونا چنین چیزی رخ ندهد.»
نهایتاً اینکه چه تعدادی از ویروسِ کرونا جان خود را از دست می‌دهند بستگی به این عوامل دارد: میزانِ شیوعِ بیماری، اینکه چقدر برای آن آمادگی وجود داشته باشد و اینکه میزانِ واقعیِ مرگ‌و‌میرِ ناشی از ویروس چه تغییری می‌کند.
چند نکته کلیدی دیگر که می‌تواند پایانِ بازیِ ویروسِ کرونا را تغییر دهد
اگر ویروسِ کرونا شبیهِ آنفولانزای خوکی عمل کند، ضروری است که برای آن واکسن تهیه شود. بعد از شیوعِ سالِ ۲۰۰۹، دانشمندان واکسنِ آنفولانزای خوکی را تهیه کردند که در واکسنِ آنفولانزایی که مردم هر سال دریافت می‌کنند، گنجانده شده است. این کار به خصوص در زمانی که موجِ آلودگی از راه می‌رسد، به جمعیتِ آسیب‌پذیر کمک زیادی می‌کند.
در آینده نزدیک، داروهای ضد-ویروس می‌تواند کمک‌کننده باشد و آزمایشگاه‌ها در سراسر جهان مشغولِ آزمایشِ میزانِ مؤثر بودنِ این دارو‌ها روی ویروسِ جدیدِ کرونا هستند.
علی‌رغمِ ادعای رئیس‌جمهورِ آمریکا، دونالد ترامپ، که گفت: با آمدنِ ماهِ آوریل این بیماری نیز از بین می‌رود، هیچ‌کس به درستی نمی‌داند آیا تغییرِ فصل و دما بر این بیماری اثر می‌گذارد یا نه.
ماریان وَن کِرخو، شیوع‌شناس از سازمانِ بهداشتِ جهانی می‌گوید: «ما هنوز در حالِ کسبِ اطلاعات درباره ویروس هستیم. تا اکنون هیچ مدرکی که نشان دهد ویروس در آب‌و‌هوای متفاوت، متفاوت عمل خواهد کرد، به دست نیامده است.»
ویروس‌های کرونا زونوتیک هستند؛ به این معنی که از حیوان به انسان منتقل می‌شوند. کارشناسان باور دارند که سارس از خفاش به گربه‌های زباد (سیوت) و از آن به انسان منتقل شده است. نشانگانِ مرگبارِ تنفسیِ خاورمیانه (مِرس) که در سال ۲۰۱۲ شیوع پیدا کرد، احتمالاً از خفاش‌ها به شتر‌ها و از شتر‌ها به انسان‌ها منتقل شده است.
در موردِ ویروسِ کرونا هنوز به درستی مشخص نیست کدام حیوان‌ها ویروس را به انسان منتقل کرده‌اند. یکی از متهمانِ اولیه سخت‌پوستی به نام پانگولین (نوعی مورچه‌خوار) است که به صورتِ غیرقانونی قاچاق می‌شود.
این بیماری ممکن است هرگز کامل از بین نرود
در همین ارتباط، روزنامه دیلی‌میل انگلستان به نقل از دانشمندان نوشته است که «ویروسِ کرونا ممکن است هرگز به‌طورِ کامل از بین نرود و ما شاهدِ شیوع‌های فصلی این بیماری مانند انواعِ دیگری از آنفولانزاها، عفونت‌های سینه و سرماخوردگی باشیم.»
این روزنامه با اشاره به بیماری‌های ویروسیِ دیگری که هر سال در فصل زمستان از راه می‌رسند، نوشته که این بیماری‌ها درمان ندارند، زیرا ویروس‌ها دائماً در حال تغییرند و سیستمِ ایمنی بدن نمی‌تواند برای مقابله با آن‌ها توسعه پیدا کند. این روزنامه می‌گوید ویروسِ کرونا هم می‌تواند جا پای همین بیماری‌های ویروسی بگذارد و به یک بیماریِ معمولی تبدیل شود.
پروفسور جان آکسفورد، از دانشگاهِ کویین مری در لندن، می‌گوید: «اگر به اعضایِ خانواده ویروس‌های کرونا توجه کنید، همه آن‌ها ویروس‌های تنفسی هستند که ما از بیش از ۵۰ سال قبل آن‌ها را می‌شناسیم، این بیماری‌ها فصلی هستند.»
«آن‌ها شبیه سرما‌خوردگی‌های رایج هستند. اینکه آیا کوید-۱۹ هم جا پای این بیماری‌ها می‌گذارد یا نه، هنوز مشخص نیست. اما من گمان می‌کنم که همینطور باشد.»
اتفاقی که اکنون در موردِ کوید-۱۹ شاهد آن هستیم، شیوعِ خود-پایدار این بیماری است؛ به این معنی که شاهدِ آلوده شدنِ افرادی هستیم که هیچ تماسی با منبعِ اصلی نداشته‌اند. تا زمانیکه سرعتِ گسترشِ بیماری توسطِ افرادِ آلوده به مناطقِ جدید، بیشتر از سرعتِ مقاماتِ بهداشتی در قرنطینه و ایزوله کردنِ بیماران باشد، این ویروس به انتشارِ سریع خود ادامه می‌دهد.
وقتی یک بیماری به یک مشخصه دائمی در کشور یا منطقه‌ای تبدیل شود، اصطلاحاً گفته می‌شود که اِندمیک یا بومی شده است. دکتر آمایِش آدالجا، کارشناس بیماری در دانشگاه جان هاپکینز، می‌گوید: «این ویروس قرار است تا برای مدتی با ما باشد. این بیماری در جمعیت‌های انسانی اندمیک شده و بدون واکسن از بین نمی‌رود.»
حتی اگر دانشمندان در تهیه واکسن هم موفق شوند، ویروس می‌تواند جهش پیدا کند و به شکلی کاملاً متفاوت ظاهر شود، آن‌وقت واکسن هم دیگر روی آن عمل نمی‌کند.
این همان اتفاقی است که برای آنفولانزا می‌افتد. هر سال نسخه‌های جدیدی از واکسنِ آنفولانزا تولید می‌شود و هرگز نمی‌تواند تمام انواعِ آنفولانزاها را پوشش دهد. ویروس‌های کرونا در فصول سرد پایدارتر هستند، اما از آنجایی که نیمکره شمالی و جنوبی فصل زمستان را در اوقاتِ متفاوتی تجربه می‌کنند، می‌توان گفت که این ویروس در تمامی سال می‌تواند شیوع پیدا کند.
منابع: فرادید
ارسال نظرات