حسنی مبارک؛ از آغاز تا پایان

پایگاه رهنما:

محمد حسنی مبارک،رئیس جمهور 91 ساله و اسبق مصر،روز سه شنبه پس از پشت سر گذاشتن یک دوره ی نسبتا طولانی از بیماری درگذشت.

مراسم تشیع و خاکسپاری وی روز گذشته بعد از نماز ظهر با حضور هیئت های خارجی و عبدالفتاح السیسی،رئیس جمهور مصر،برگزار شد. در همین رابطه با اعلام رئیس جمهور مصر 3 روز عزای عمومی در این کشور اعلام شده است.

واکنش ها به درگذشت حسنی مبارک

پس از اعلام خبر درگذشت حسنی مبارک،شاهد واکنش های متفاوت ومتعارضی در سطح داخلی و بین المللی بودیم؛براین اساس برخی گروه های مصری من جمله گروه های سیاسی نزدیک به دولت این کشور با نام بردن از حسنی مبارک به عنوان قهرمان ملی جنگ اکتبر،از وی به نیکی یاد کردند،این درحالیست که سخنگوی اخوان المسلمین در صفحه ی شخصی خود در واکنش به خبر درگذشت مبارک،وی را دیکتاتور خواند و این امر منجر به درگیری هایی در فضای مجازی ما بین گروه های مختلف سیاسی مصر شده است.

در سطح بین المللی با وجود سکوت معنادار برخی کشورها در قبال خبر درگذشت حسنی مبارک،عربستان سعودی،امارات متحده ی عربی و رژیم صهیونیستی از اولین دولت هایی بودند که درگذشت حسنی مبارک را به خانواده ی وی و عبدالفتاح السیسی تسلیت گفتند.

از حضور در ارتش تا کاخ الاتحادیه

محمد حسنی مبارک که در سال های پایانی حکومتش بر مصر بر سر برخی مسائل سیاسی و اقتصادی من جمله تمایلش برای جانشین کردن پسرش،جمال مبارک به جای خود،با ارتش و فرماندهان عالیرتبه دچار اختلافاتی شده بود،خود از خانواده ی ارتش مصر و نیروی هوایی این کشور بود.

مبارک پس از ارتقاء در ارتش مصر و قرارگرفتن در زمره ی فرماندهان عالیرتبه ی نیروی هوایی مصر در سال 1975 به عنوان معاون انور سادات برگزیده شد.

مبارک پیش از این و در زمان حضورش در نیروی هوایی ارتش مصر نقش مهمی در طراحی نبرد مصر با رژیم صهیونیستی در سال 1973 داشت که در طی این جنگ که معروف به جنگ 6 اکتبر می باشد،ارتش مصر با پشتیبانی نیروی هوایی این کشور توانست از کانال سوئز عبور کند و خط بارلیو را درهم بشکند؛این موفقیت خیلی زود از حسنی مبارک یک قهرمان ملی در برخی اذهان مصری ها ساخت.

مبارک پس از انتصاب به سمت معاونت ریاست جمهوری مصر،نقش مهمی در سیاست خارجه ی این کشور برعهده گرفت و در این راستا وی نقشی اساسی در مذاکره با رژیم صهیونیستی و توافق کمپ دیوید در سال 1978 و توافق صلح در سال 1979 داشت.

پس از ترور انور سادات توسط گروه جهاد اسلامی که در اعتراض به روابط وی با اسرائیل صورت گرفت،حسنی مبارک در سال 1981به ریاست جمهوری مصر رسید.

گفتنی است که در سال 1995 نیز مبارک مورد سوءقصد قرار گرفت که از آن جان سالم به در برد؛هر چند عده ای معتقدند این سوءقصد به دلیل روابط نزدیک وی با اسرائیل صورت گرفته است اما برخی نیز آن را ساختگی و در جهت کسب بهانه برای سرکوب مخالفان داخلی می دانند.

مبارک پس از حدود 30 سال حکومت بر مصر در اعتراضات گسترده ی مردمی در فوریه ی سال 2011 که منجر به کشته شدن دست کم 800 تن از معترضان شد،از سمت خود کناره گیری کرد.

سیاست های مبارک: محبوبیت در غرب، کارنامه ی سیاه در مصر

حسنی مبارک در زمان ریاست جمهوری اش از محبوبیت بالایی در نزد کشورهای غربی برخوردار بود و دلیل آنهم مبارزه با اسلام سیاسی و روابط حسنه با رژیم صهیونیستی بود.

مبارک پس از به قدرت رسیدن در نظر داشت توازنی مابین سه عنصر هویتی مصر یعنی هویت های مصری-عربی و اسلامی برقرار نماید. از همین رو وی به شدت محافظ کارانه عمل می کرد و در نظر داشت با برجسته نگاه داشتن عنصر هویتی مصری،روابط خود با تل آویو را توجیه و گسترش دهد.

این درحالیست که این امر در تضاد با هویت عربی و اسلامی مصر بود و تصمیمات مبارک در عرصه ی سیاست خارجه  بارها در سطح داخلی منجر به مخالفت های گسترده و آشوب می شد.

در جریان حمله ی امریکا به عراق برای آزادسازی کویت،مبارک در راستای هویت غالب مد نظر خود در سیاست خارجه،در این امر با ایالات متحده همراه شد که این امر نیز با اعتراضات شدیدی در داخل مواجه گشت؛ چرا که مصری ها این اقدام را برخلاف مصالح عربی و اسلامی می دانستند.

در نهایت مبارک برای ایجاد توازن مابین هویت های مذکور و توجه به هویت عربی مصر با حمله ی امریکا به عراق در سال 2003 مخالفت کرد اما این امر به دلیل خدمات ارزنده ی وی به ایالات متحده در پیش برد طرح های منطقه ای اش بویژه در قبال اسرائیل،مانع از قطع روابط حسنه و کمک های مالی واشنگتن به قاهره شد.

مبارک در سال 1982 در حادثه ی جنایت صبرا و شتیلا در معرض بیشترین انتقادات قرار گرفت و از طرفی وی بارها به تامین امنیت رژیم صهیونیستی در صحرای سیناءمتهم شده بود،امری که سبب بازگذاشته شدن دست رژیم صهیونیستی در شمال سرزمین های اشغالی و اقدام علیه لبنان می شد.

اقدامات محافظه کارانه و منفعلانه حسنی مبارک در قبال فلسطین و تشویق گروه های فلسطین به مذاکره با رژیم صهیونیستی باعث شده بود،فلسطینیان وی را خائنی بزرگ به ارزش های اسلامی و قدس بدانند.

وی نقش مهمی در ترغیب و برگزاری توافق صلح 1994 ما بین رژیم صهیونیستی و برخی گروه های فلسطینی با حضور برخی دول غربی داشت؛درحالی که این توافق نه تنها منجر به صلح نشد بلکه بیش از پیش فلسطینیان را در مضیقه قرار داد.

حسنی مبارک علی رغم محبوبیت در بین سران کشورهای غربی،از کارنامه سیاهی در داخل برخوردار بود؛ هزینه های گزاف معیشت وی و خانواده اش از بودجه عمومی کشور و وجود فقر،فساد و بیکاری گسترده از جمله مهمترین دلایل عدم محبوبیت وی در مصر می باشد.

این درحالیست که مبارک در انتخابات نمایشی همواره برنده انتخابات ریاست جمهوری می شد و در سالهای پایانی حکومتش نیز با تشکیل باندهای امنیتی-اقتصادی قصد داشت نقش خاندان مبارک بالاخص پسرش جمال مبارک را در عرصه ی سیاست و اقتصاد این کشور پررنگ تر کند و وی را برای جانشینی در دوران پس از خود آماده سازد.

هرچند مبارک حاضر به کناره گیری از قدرت نبود و تنها با افزایش فشارهای مردمی اعلام کرده بود که در انتخابات بعدی ریاست جمهوری شرکت نمی کند و از تمام ابزارها برای بقاء در قدرت استفاده کرد اما در نهایت طغیان مردمی بر علیه شرایط سختی که وی برای مردم مصر رقم زده بود، مانع از بقایش در قدرت شد و درنهایت با درگذشت وی، تمامی سران کشورهای عربی که در موج بیداری اسلامی از قدرت کنار رفتند،از این عالم رخت بربستند.