قطعنامه تحریم تسلیحاتی یمن؛ اهداف و تأثیرات

پایگاه رهنما:

روز گذشته قطعنامه ای در شورای امنیت با موضوع تحریم تسلیحاتی یمن به تصویب اعضای این شورا رسید. در این قطعنامه که پیشنویس اولیه آن از سوی کشورهای غربی بویژه انگلیس آماده شده بود اما سپس بر اثر وجود مخالفت مسکو برای هرگونه اشاره مستقیم یا ضمنی به نام ایران در قطعنامه مورد تعدیل قرار گرفت، نظام تحریم‌های در نظر گرفته شده علیه یمن را تا فوریه سال ۲۰۲۱ میلادی تمدید شد. قطعنامه با تایید ۱۳ کشور عضو از 15 عضو به تصویب رسید در حالی که روسیه و چین، دو عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل متحد به این قطعنامه رای ممتنع دادند.

قطعنامه جدید شورای امنیت در مورد یمن هم در شکل تصویب آن و در برهه زمانی ورود مجدد شورای امنیت به قضیه جنگ یمن نشانگر تحولاتی است که در فضای بین المللی به مساله تحولات یمن روی داده است.

حمایت غرب از عربستان با چرخش برگه جنگ

بدون تردید ورود کشورهای غربی به مساله تحریم های تسلیحاتی علیه یمن آنهم در شرایطی که طی ماه های اخیر جهان ناباورانه شاهد پیروزی های میدانی گسترده ارتش یمن و نیروهای مردمی تحت امر رهبری انصارالله بوده است، تلاشی است از سوی حامیان غربی سعودی ها برای حمایت از مواضع متجاوزان در جنگ.

در واقع در حالی که یمن سالهاست که در میان اعتراض فعالان حقوق بشر و سازمان های بین المللی تحت شدیدترین محاصره دریایی هوایی و زمینی از سوی عربستان و امارات قرار دارد و حتی امکان ارسال کمکهای بشردوستانه برای نجات جان کودکان و زنان و غیرنظامیان از بیماری و قحطی وجود ندارد، تصویب قطعنامه یکجانبه تحریم تسلیحاتی یمن عملا تنها اقدامی سیاسی برای حمایت از موضع متجاوزان و دور کردن اذهان بین المللی نسبت به واقعیات جنگ یمن می باشد.

نوار پرتکرار پیروزی بزرگ یمنی‌ها از ماه سپتامبر سال 2019 به این سو که عملیات موفقیت آمیز حمله به تاسیسات نفتی آرامکو عربستان را صورت دادند عملاً ورق جنگ را به ضرر سعودی‌ها دگرگون کرده است. سعودی ها و نیروهای خارجی مزدور وابسته به آن تحت عنوان نیروهای دولت منصور هادی به صورت گسترده از مواضع خود در جبهه های نبرد زمینی عقب نشینی کرده اند و در این شرایط حال کشورهای غربی در اقدامی هماهنگ ابتدا در اواخر ماه ژانویه گزارشی با هماهنگی سعودیها توسط کارشناسان تسلیحاتی سازمان ملل متحد تهیه کردند که در آن فناوری های تسلیحاتی جدید یمنی ها شامل پهپاد و موشک‌های کروز را به ایران نسبت می داد و سپس این سناریو با نمایش توقیف کشتی های ارسال موشک به یمن توسط آمریکایی ها طی هفته گذشته تکمیل شد.

در واقع کشورهای غربی اگرچه نسبت به بالا رفتن گسترده توان بازدارندگی یمنی‌ها و توان رو به زوال سعودی‌ها برای پیروزی در جنگ کاملاً واقفند اما برای توجیه تداوم فروش های تسلیحاتی به ریاض در نزد افکار عمومی با وجود بالا رفتن آگاهی عمومی از وضعیت بحران انسانی در نتیجه تداوم محاصره و جنگ و همچنین تأمین حمایت‌های مورد انتظار سعودی‌ها برای حفظ روابط اقتصادی با این کشورها، به تصویب قطعنامه علیه یمنی ها می پردازند.

این در حالی است که شواهد کاملاً روشن و غیرقابل انکاری از خریدهای تسلیحاتی جدید عربستان از این کشورها طی هفته های اخیر وجود دارد که برای ارسال به یمن صورت گرفته است که نمونه اخیر آن پهلو گرفتن کشتی سعودی «بحری ینبع» در سواحل اروپایی پس از انجام خریدهای تسلیحاتی از آمریکا و کانادا می باشد. اقدامی که با اعتراض گسترده گروه های ضدجنگ یمن و حقوق بشری همانند عفوبین الملل مواجه شد. اقدامی که سیاسی بودن قطعنامه علیه یمنی ها در شرایطی که آنها حتی توان بیان مواضع خود در سازمان ملل را ندارند نشان می دهد.

روسیه و نقشه ژئوپلتیکی جدید منطقه

از بعدی دیگر اما مساله نوع تصویب قطعنامه شورای امنیت با تعدیل و بازبینی هایی که در آن صورت گرفت عملاً نشانگر تغییر دیدگاه بازیگران عمده نظام بین المللی به تحولات یمن و آینده پیش روی آن از قِبَل تغییر معادلات جنگ و تأثیرات آن بر نقشه ژئوپلتیکی منطقه در آینده می باشد. عدم حمایت روسیه و چین از این قطعنامه و حمایت مسکو از ایران به عنوان متحد اصلی یمن در جنگ با متجاوزان بیانگر تلاش این قدرت‌ها برای همسویی و هماهنگی با واقعیات جدید منطقه می باشد. واقعیت آن است که تحولات در سوریه و عراق و افغانستان و یمن به زیان غربی ها و بر پایه افزایش فشار منطقه ای برای اخراج نیروهای آمریکایی از منطقه پیش می رود و این امر با شکل جدید اتحاد میان ایران به عنوان محور مقاوت در منطقه و روسیه و چین همراستا شده است؛ بویژه پس از برگزاری رزمایش بی سابقه دریایی مشترک میان این کشورها. بر این اساس باید اذعان کرد که تحولات یمن با توجه به موقعیت ژئوپلتیکی بسیار حساس آن در نزدیکی به باب المندب و دریای سرخ نوید ظهور بازیگر مهم منطقه ای دیگری از جنس مخالفان آمریکا و متحد با تهران را می دهد که این امر توجهات روسیه و چین برای تغییر نگاه به تحولات یمن را سبب شده است.