اسم سلبریتی چگونه مزخرف شد؟

هفته گذشته انتشار یک کلیپ در فضای مجازی حرف‌وحدیث‌های زیادی را به همراه آورد. این کلیپ مربوط به جشن انجمن منتقدان سینما بود که حامد بهداد اظهارات و ادعا‌هایی را در آن مطرح می‌کرد. او در صحبت‌های خود گفت: «ما خود خود خود مردم هستیم. این اسم مزخرف سلبریتی رو از رو صورت ما بردارید. من در تمام عمرم از آبان امسال تا همین امروزِ روز، والله هیچ‌وقت آن‌قدر احساس قرابت و نزدیکی با مردم سرزمینم نداشتم».
واکنش مردم به ادعای حامد بهداد
طبیعی بود که رسانه‌های معاند از صحبت‌های بهداد در این مراسم استقبال کنند و آن را با شاخ و برگ فراوان مخابره کنند، اما برخلاف انتظار، صحبت‌های پرحاشیه این سلبریتی به مذاق کاربران داخلی خوش نیامد و با واکنش‌های تند و انتقادی در فضای مجازی همراه شد. کاربران با داغ کردن هشتگ‌های #حامد_بهداد و #سلبریتی در صفحات خود به حقوق‌های نجومی، اقامت در خارج از کشور و دیگر حواشی این قشر اشاره کردند و نوشتند که هیچ جای زندگی شما شبیه مردم نیست پس همان واژه سلبریتی برازنده شماست! کاربران فضای مجازی با بازنشر پست اینستاگرام حامد بهداد در آبان ۹۸ و درست در روزی که اعتراضات آبان ماه آغاز شد، خوش‌گذرانی‌های سواحل سانتامونیکای آمریکا ‏را به او یادآوری کردند و بیان کردند این افراد نه در آبان ۹۸ و نه در هیچ روز دیگری نتوانستند با مردم سرزمنیشان احساس قرابت کنند و فقط بازیگرانی هستند که در دنیای واقعی هم با تکرار دیالوگ‌های شعاری برای مردم نمایش بازی می‌کنند. بهداد بر روی سن باعصبانیت قسم یاد می‌کند که از آبان امسال تا امروز با مردمش احساس قرابت زیادی دارد، اما پست اینستاگرامی آبان ۹۸ او چیز دیگری می‌گوید: «به‌اتفاق کوهیار کلارى و سپهر میکائیلیان رفتیم براى یکى از موزیکایی که به‌تازگی ساختم ویدیو کلیپ بسازیم. همونو سوار ماشین شدیم و رفتیم براى فیلم‌برداری کنار ساحل سانتا مونیکا. کوهیار وسط راه پرسید عموجان چى شد که شما یاد کلیپ ساختن افتادى؟ جواب دادم حوصله مون سر رفته عزیز باس یه کارى کرد. سپهر میکائیلیان زد زیر خنده سر تکون داد که یعنى همین درسته باید یه کارى کرد. کار که تموم شد با یه توپ والیبال که از قبل تو صندوق عقب ماشین بود شروع کردیم به بازى. یکى مون اضافه وزن داشت، یکى چلاق بود، یکى بازى‌اش گند بود. خندیدیم. کم کم هوا خنک شد و برگشتیم سمت خونه هامون. آبان ۱۳۹۸».
واژه سلبریتی را چه کسانی مزخرف کردند؟
هر چند صحبت‌های بهداد از نظر مردم بی‌اهمیت و نمایشی به شمار آمد، اما او در این صحبت‌ها به نکته مهمی اعتراف کرد. بهداد اعتراف کرد که در جامعه امروزی ایران، واژه سلبریتی به یک عنوان مزخرف تبدیل شده است و این عنوان بیش از آنکه بار معنایی مثبتی داشته باشد به واژه‌ای منفی تبدیل شده است که افتراق و فاصله این جماعت با مردم را معنی می‌کند. سؤال این است که چه روندی در سال‌های اخیر باعث شده است که این واژه در نزد افکار عمومی ایران به این معنا تنزل یابد؟ آیا در کشور‌های دیگر هم این واژه، عنوانی مزخرف به‌حساب می‌آید؟ سلبریتی (Celebrity) به شخصی اطلاق می‌شود که معمولاً در زمینه‌های هنر، جنگ، علم، ورزش، رسانه، مدل، سیاست، ادبیات، مذهب و نظایر آن در یک جامعه یا فرهنگ‌عامه دارای سرشناسی و معروفیت باشد. چنین شخصی به‌راحتی از طریق مردم به‌ویژه قشر جوان قابل‌شناسایی است و به رسمیت شناخته می‌شود. ممکن است یک سلبریتی از راه‌های منفی نیز به شهرت برسد، اما عمده سلبریتی‌های مشهور در کشورها، به دلیل جنبه‌های مثبت خود به محبوبیت رسیده‌اند. هرچند رسانه‌ها تاثیر زیادی در سرشناس شدن این افراد دارند، اما آن‌ها محبوبیت خود را مدیون مردمی هستند که از آن‌ها طرفداری می‌کنند. این شهرت می‌تواند ظرفیت‌های زیادی برای آن‌ها ایجاد کند و حتی سلبریتی‌ها را به سرمایه‌های اجتماعی در یک کشور تبدیل کند. شرط تحقق سرمایه اجتماعی آن است که سلبریتی‌ها در جهت منافع عمومی کشورشان حرکت کنند؛ اما این روز‌ها در کشور ما این واژه طرفدار چندانی ندارد و حتی خود سلبریتی‌ها هم از آن بیزار و گریزان شده‌اند. هشتگ سلبریتی بی‌سواد یکی از معروف‌ترین و پرکاربردترین هشتگ‌های مورد استفاده کاربران فضای مجازی برای انتقاد از این قشر است که نوع نگاه مردم را به این قشر بیان می‌کند. متأسفانه در چند سال اخیر شوق بیشتر دیده شدن و یا وسوسه‌های مالی باعث شد برخی سلبریتی‌ها در حوزه‌های مختلف ورود پیدا کنند و باوجود آگاهی کم و سواد اندک در مورد مسائل مختلف به اظهارنظر بپردازند. هرچند باوجود بستری، چون فضای مجازی این اقدام به شهرت آن‌ها افزود و یا منافع مالی زیادی برایشان فراهم کرد، اما آن‌ها را در معرض آسیب‌پذیری زیادی نیز قرارداد. افزایش توجه مردم به این قشر در فضای مجازی باعث افشای تناقض‌های شخصیتی برخی از آن‌ها شد. اعتباری را که رسانه‌های رسمی در طی سال‌ها برای آن‌ها فراهم کردند با ارتباط و شناخت بیشتر مردم از آن‌ها در شبکه‌های اجتماعی دچار آسیب جدی شد. نمایش سبک زندگی متفاوت آن‌ها در اینستاگرام، انعقاد قرارداد‌های نجومی در عین معافیت از مالیات، کاسبی میلیونی آن‌ها از صفحات شبکه‌های اجتماعی برای موضوعات بی‌اهمیت و حتی زیان‌بار برای مردم، موضع‌گیری‌های متناقض و نمایشی و... نشان داد این افراد فاصله زیادی با مردم‌دارند. در بسیاری موارد، رفتار کاذب و نمایشی آن‌ها برای همدردی با مردم گاهی آن‌قدر اغراق‌شده و غیرواقعی می‌شود که حتی انتقاد هم‌صنفان آن‌ها را هم برمی‌انگیزاند. متأسفانه این گروه از سلبریتی‌ها نه‌تن‌ها در هیچ‌کدام از روز‌های سخت در کنار مردم خود نبوده‌اند بلکه با رفتار فریبکارانه و مزورانه خود، مردم را نسبت به سایر سلبریتی‌های قابل‌احترام و ارزشمند هم بدبین کرده‌اند و با ادامه این روند، این جماعت را نزد مردم بی‌اعتبار می‌کنند. در حقیقت مزخرف شمرده شدن واژه «سلبریتی» و فرار از آن، به رفتار‌های منفی و مزخرفی برمی‌گردد که از عده‌ای از همین جماعت سرزده است و الا این واژه در هیچ جای دنیا به‌عنوان یک واژه منفی قلمداد نمی‌شود!