- جوان‌های ورزشکار موجب سربلندی ایران هستند/ ملت را شاد کردید، از همه شما صمیمانه تشکر می‌کنم
- ماهوارهبر «قائم-۱۰۵» و ماهواره «نور-۴» تا سال آینده پرتاب می‌شود +فیلم
- صالح قاسمی: سازمان برنامه و بودجه پاشنه آشیل موفقیت قانون جوانی جمعیت است
- سپاه ۷۳ مجتمع آبرسانی برای ۳۵۰۰ روستا میسازد
- رشد خزنده دلار نیما/ پروژه تکنرخسازی ارز کلید خورد؟
- سلطان مصرف برق تهران کشف شد؛ مصرف برق یک محله در یک خانه شمال شهر!
- رشد ۸ درصدی؛ دشوارِ ممکن!
- شیعیان شبه قاره روی گسل ناامنی و تروریسم
- ترور شهید هنیه باشلیک پرتابه کوتاهبرد انجام شده است
- به مناسبت روز بزرگداشت شهدای مدافع حرم؛
- جنگ آبی؛ مجازات بیرحمانه علیه ساکنان کرانه باختری
- سومین پیروزی مادورو؛ اتمسفر پایدار ضدآمریکایی در منطقه لاتینتبار
- قول سدید رئیس‌جمهور در آیین پیروی از ملت
- دولت چهاردهم و مسئله «آسیبهای اجتماعی»
- بازی دو سر باخت؛ رهآورد فرش قرمز برای یک جانی تحت تعقیب
جمعه ؛ 30 شهريور 1403 گزارش تحلیلی از ابعاد تمدن ساز مراسم جهانی زیارت اربعین حسینی (ع)
پیاده‌روی اربعین؛ قدم قدم تا تمدن نوین جهانی
پیاده‌روی اربعین عمری دراز دارد. سیری در احادیث به‌جامانده از ائمه اطهار (ع) نشان می‌دهد، توصیه‌های فراوان و مؤکدی در این زمینه وجود داشته و بی‌شک شیعیان به این سنت حسنه پایبند بوده‌اند.
پیاده‌روی اربعین عمری دراز دارد. سیری در احادیث به‌جامانده از ائمه اطهار (ع) نشان می‌دهد، توصیه‌های فراوان و مؤکدی در این زمینه وجود داشته و بی‌شک شیعیان به این سنت حسنه پایبند بوده‌اند. اولین زائر اربعین، جابر ابن عبدالله انصاری بود که در نخستین اربعین شهادت امام حسین (ع) با پای پیاده خود را به کربلا رساند و زائر مرقد مطهر آن حضرت شد.
تشرف به کربلا با پای پیاده تا زمان محدث نوری (حدود ۱۵۰ سال پیش) بین طلاب و فضلای حوزه نجف رسم بود، ولی با وارد شدن اولین نوع از اتومبیل‌ها به منطقه، سفر‌های کاروانی تعطیل‌شده و به دنبال آن، زیارت با پای پیاده نیز بسیار کمرنگ شد و به فراموشی سپرده شد. ولی پس از مدتی و با مطرح‌شدن آیت‌الله‌العظمی سید محمود شاهرودی به‌عنوان یکی از اساتید و مدرسان بانفوذ معنوی حوزه نجف، به علت التزام و اصرار ایشان در پیاده رفتن به کربلا، مجدداً مسئله پیاده رفتن به کربلا به‌عنوان یک سفر مقدس رایج شد و با توجه به اینکه در این سفر، بعضی از ایرانیان نیز گاهی اوقات، ایشان را همراهی می‌کردند، رفته‌رفته مردم عراق به این مسئله توجه نموده و این‌گونه سفر‌های مقدس رواج یافت.
«جواد شبر» نویسنده کتاب «ادب الطف» در گزارشی از مراسم اربعین در کربلا، اجتماع در این مراسم را به اجتماع مسلمانان در مکه تشبیه و به حضور هیئت‌های عزاداری در آن اشاره‌کرده که برخی به ترکی، عربی، فارسی و اردو مرثیه می‌خوانده‌اند. ادب الطف حدوداً ۵۰ سال پیش منتشرشده و نویسنده آن، جمیعت راهپیمایان اربعین را بیش از یک‌میلیون نفر تخمین زده است. با روی کار آمدن رژیم صدام در عراق این سنت با موانع جدی روبه‌رو شد و حالتی مخفیانه یافت. زائران در تاریکی شب و از بیراهه‌ها حرکت می‌کردند و حتی در این وضعیت نیز از تعقیب و گلوله بعثی‌ها در امان نبودند.
با سقوط رژیم صدام بار دیگر این سنت قوت گرفته و طی سال‌های اخیر شکوهی بی‌نظیر یافته است. اگر یک دهه پیش این مراسم یک مراسم شیعی و منحصر به شیعیان عراق و ایران بود، امروز پیاده‌روی اربعین رویدادی جهانی است که غیرشیعیان و حتی غیرمسلمانان از کشور‌های مختلف دنیا در آن شرکت می‌کنند و از برکات معنوی آن بهره می‌برند.
هویت‌سازی؛ از جهان تشیع تا مستضعفان جهان
همان‌طور که گفته شد راهپیمایی اربعین تا چند سال پیش بیشتر مختص به زائران شیعه بود. اگرچه مسلمانان جمعیت قابل‌توجهی را در دنیا به خود اختصاص داده‌اند، اما شیعیان در اقلیت بوده و در اغلب کشور‌های اسلامی این موضوع صادق است. راهپیمایی اربعین این فرصت را در اختیار جهان تشیع گذاشت که هویت خویش را در قالب این اجتماع بزرگ سالانه بازشناسی و بازآرایی کند. این حرکت در روحیه و سیر اجتماعی جهان تشیع آثار مهمی داشته و خواهد داشت.
اما در سال‌های اخیر هویت‌سازی اربعین از مرز‌های تشیع عبور کرده و هویتی فراگیرتر و بزرگ‌تر را در سطح جهانی شکل داده است و آن‌هم جذب مستضعفان دنیاست. استضعاف تنها به مقوله اقتصادی و سیاسی محدود نیست و دایره آن به میدان فرهنگ و تمدن نیز کشیده می‌شود. چه‌بسا انسانی که غرق در رفاه و مادیات است، اما زندگی خود را تهی از معنا و هدف می‌یابد. چنین انسانی نیز مستضعف است. پیاده‌روی اربعین برای تمام مستضعفان دنیا سرپناه و آغوشی باز است. آنکه مستضعف اقتصادی است در این راهپیمایی، ایثار و بخشش را در حد اعلای آن تجربه و لمس می‌کند. اینکه چطور اغلب میزبانان زائران خود از قشر محروم و مستضعف هستند، اما بااین‌حال، هر چه دارند از جان‌ودل در این راه نثار می‌کنند.
اربعین؛ افق تمدن نوین جهانی
با توجه به اینکه دوره حاضر عصر سوم از تجدد و به‌نوعی دوره پسامدرن نامیده شده است و به‌نوعی همراه با زیر سؤال رفتن برخی انگاره‌های تجدد بوده، اما در عمل برخلاف تصوراتی که درصدد جهانی‌شدن معنویت گریزی و دوری از ماوراءالطبیعه و دین هستند؛ خیزش‌هایی جهانی مانند اربعین، زنده‌بودن معنویت و دین را در ابعاد بزرگ منطقه‌ای و حتی جهانی نشان می‌دهد. شکست داعش در جذب بخشی از مردم غرب با ارائه تصویری دروغین از اسلام، عطش دانستن از اسلام حسینی و رحمانی را که در عین مبارزه با ظلم و ستم و مقابله با جهل و تعصب جاهلی، درصدد نجات و رهایی انسان‌ها از طاغوت است؛ حاکی از واقعی بودن امید به احیای معنویت در بشر عصر حاضر است که تجلی آن در آیین‌هایی، چون اربعین آشکار است.
پیاده‌روی اربعین نشانه‌ی شکل‌گیری تمدن و اقتدار جهانی نوین بر اساس کنش عقلانی معطوف به ارزش است. اقتداری که آغازگاه آن، پیروزی انقلاب اسلامی در ایران و امتداد آن در اربعین حسینی قابل‌مشاهده است. اربعین حسینی تبلور یک همزیستی زیبا از نژاد‌ها و زبان‌ها و قومیت‌ها در یک سرزمین است که لازمه پدید آمدن یک تمدن جهانی است. ارزش‌های زیبایی که در تابلوی روز عاشورا ترسیم شد و زینب سلام ا... علی‌ها به تماشای آن نشست، این بار در همایش جهانی پیاده‌روی اربعین بازتولید می‌شود تا این بار، غربِ تشنه‌ی معنویت به نظاره‌ی آن بنشید.
آرمان‌شهری عینی
پیاده‌روی اربعین، صحنه‌ای زیبا و بدیع از مناسبات و روابط و جوشش انسان‌هایی است از ملیت‌ها و قومیت‌های مختلف و حتی معتقدان آیین‌هایی متفاوت از شیعه که واجد زیباترین، خالصانه‌ترین و عاشقانه‌ترین تعاملات بین انسانی است که با هیچ‌یک از نظریات جامعه‌شناسی قابل تبیین و تحلیل نیست. اجتماع گسترده انسان‌هایی از سراسر جهان با ملیت‌ها و نژاد‌های مختلف و از اقشار، پایگاه‌ها و منزلت‌های اجتماعی گوناگون که در واقع می‌توان آن را به‌مثابه نمونه‌ای از جامعه بشری دانست، در کنار نمایش جلوه‌های مختلف فضائل اخلاقی همچون ازخودگذشتگی و ایثار، صبر، یاری به هم نوع، محبت و عطوفت و صد‌ها خصلت والای انسانی نشان از شکل‌گیری یک فرا جنبش اجتماعی در سطح جهانی است که بشریت را به آرمان‌شهری عینی فرامی‌خواند.
در این واقعه بزرگ، افرادی در کنار هم بامحبت و مودت وصف‌ناپذیری شرکت می‌کنند. این امر که اهمیت اقامه عزا بر شهادت حضرت سیدالشهدا در طول تاریخ و حفظ فرهنگ شهادت را نشان می‌دهد، بیانگر آن است که شهادت آن بزرگوار، او را به حبل‌المتین الهی تبدیل نموده که ظرفیت گرد هم آمدن همه آزادگان از سراسر جهان صرف‌نظر از تفاوت‌هایشان را دارد. راهپیمایی اربعین رسانه انتشار فرهنگ ضداستکباری و ظلم‌ستیزی شیعی است؛ آنچه نیاز بشریت امروز است. فرهنگ تمدن سازی که در آن زمینه شکوفایی استعداد‌های انسانی آدمیان برای طی طریق در مسیر رسیدن به هدف غایی خلقتشان فراهم می‌شود. پیاده‌روی اربعین افق تمدن نوین جهانی و رزمایش آمادگی برای پی‌ریزی این تمدن انسان‌ساز است.
تشرف به کربلا با پای پیاده تا زمان محدث نوری (حدود ۱۵۰ سال پیش) بین طلاب و فضلای حوزه نجف رسم بود، ولی با وارد شدن اولین نوع از اتومبیل‌ها به منطقه، سفر‌های کاروانی تعطیل‌شده و به دنبال آن، زیارت با پای پیاده نیز بسیار کمرنگ شد و به فراموشی سپرده شد. ولی پس از مدتی و با مطرح‌شدن آیت‌الله‌العظمی سید محمود شاهرودی به‌عنوان یکی از اساتید و مدرسان بانفوذ معنوی حوزه نجف، به علت التزام و اصرار ایشان در پیاده رفتن به کربلا، مجدداً مسئله پیاده رفتن به کربلا به‌عنوان یک سفر مقدس رایج شد و با توجه به اینکه در این سفر، بعضی از ایرانیان نیز گاهی اوقات، ایشان را همراهی می‌کردند، رفته‌رفته مردم عراق به این مسئله توجه نموده و این‌گونه سفر‌های مقدس رواج یافت.
«جواد شبر» نویسنده کتاب «ادب الطف» در گزارشی از مراسم اربعین در کربلا، اجتماع در این مراسم را به اجتماع مسلمانان در مکه تشبیه و به حضور هیئت‌های عزاداری در آن اشاره‌کرده که برخی به ترکی، عربی، فارسی و اردو مرثیه می‌خوانده‌اند. ادب الطف حدوداً ۵۰ سال پیش منتشرشده و نویسنده آن، جمیعت راهپیمایان اربعین را بیش از یک‌میلیون نفر تخمین زده است. با روی کار آمدن رژیم صدام در عراق این سنت با موانع جدی روبه‌رو شد و حالتی مخفیانه یافت. زائران در تاریکی شب و از بیراهه‌ها حرکت می‌کردند و حتی در این وضعیت نیز از تعقیب و گلوله بعثی‌ها در امان نبودند.
با سقوط رژیم صدام بار دیگر این سنت قوت گرفته و طی سال‌های اخیر شکوهی بی‌نظیر یافته است. اگر یک دهه پیش این مراسم یک مراسم شیعی و منحصر به شیعیان عراق و ایران بود، امروز پیاده‌روی اربعین رویدادی جهانی است که غیرشیعیان و حتی غیرمسلمانان از کشور‌های مختلف دنیا در آن شرکت می‌کنند و از برکات معنوی آن بهره می‌برند.
هویت‌سازی؛ از جهان تشیع تا مستضعفان جهان
همان‌طور که گفته شد راهپیمایی اربعین تا چند سال پیش بیشتر مختص به زائران شیعه بود. اگرچه مسلمانان جمعیت قابل‌توجهی را در دنیا به خود اختصاص داده‌اند، اما شیعیان در اقلیت بوده و در اغلب کشور‌های اسلامی این موضوع صادق است. راهپیمایی اربعین این فرصت را در اختیار جهان تشیع گذاشت که هویت خویش را در قالب این اجتماع بزرگ سالانه بازشناسی و بازآرایی کند. این حرکت در روحیه و سیر اجتماعی جهان تشیع آثار مهمی داشته و خواهد داشت.
اما در سال‌های اخیر هویت‌سازی اربعین از مرز‌های تشیع عبور کرده و هویتی فراگیرتر و بزرگ‌تر را در سطح جهانی شکل داده است و آن‌هم جذب مستضعفان دنیاست. استضعاف تنها به مقوله اقتصادی و سیاسی محدود نیست و دایره آن به میدان فرهنگ و تمدن نیز کشیده می‌شود. چه‌بسا انسانی که غرق در رفاه و مادیات است، اما زندگی خود را تهی از معنا و هدف می‌یابد. چنین انسانی نیز مستضعف است. پیاده‌روی اربعین برای تمام مستضعفان دنیا سرپناه و آغوشی باز است. آنکه مستضعف اقتصادی است در این راهپیمایی، ایثار و بخشش را در حد اعلای آن تجربه و لمس می‌کند. اینکه چطور اغلب میزبانان زائران خود از قشر محروم و مستضعف هستند، اما بااین‌حال، هر چه دارند از جان‌ودل در این راه نثار می‌کنند.
اربعین؛ افق تمدن نوین جهانی
با توجه به اینکه دوره حاضر عصر سوم از تجدد و به‌نوعی دوره پسامدرن نامیده شده است و به‌نوعی همراه با زیر سؤال رفتن برخی انگاره‌های تجدد بوده، اما در عمل برخلاف تصوراتی که درصدد جهانی‌شدن معنویت گریزی و دوری از ماوراءالطبیعه و دین هستند؛ خیزش‌هایی جهانی مانند اربعین، زنده‌بودن معنویت و دین را در ابعاد بزرگ منطقه‌ای و حتی جهانی نشان می‌دهد. شکست داعش در جذب بخشی از مردم غرب با ارائه تصویری دروغین از اسلام، عطش دانستن از اسلام حسینی و رحمانی را که در عین مبارزه با ظلم و ستم و مقابله با جهل و تعصب جاهلی، درصدد نجات و رهایی انسان‌ها از طاغوت است؛ حاکی از واقعی بودن امید به احیای معنویت در بشر عصر حاضر است که تجلی آن در آیین‌هایی، چون اربعین آشکار است.
پیاده‌روی اربعین نشانه‌ی شکل‌گیری تمدن و اقتدار جهانی نوین بر اساس کنش عقلانی معطوف به ارزش است. اقتداری که آغازگاه آن، پیروزی انقلاب اسلامی در ایران و امتداد آن در اربعین حسینی قابل‌مشاهده است. اربعین حسینی تبلور یک همزیستی زیبا از نژاد‌ها و زبان‌ها و قومیت‌ها در یک سرزمین است که لازمه پدید آمدن یک تمدن جهانی است. ارزش‌های زیبایی که در تابلوی روز عاشورا ترسیم شد و زینب سلام ا... علی‌ها به تماشای آن نشست، این بار در همایش جهانی پیاده‌روی اربعین بازتولید می‌شود تا این بار، غربِ تشنه‌ی معنویت به نظاره‌ی آن بنشید.
آرمان‌شهری عینی
پیاده‌روی اربعین، صحنه‌ای زیبا و بدیع از مناسبات و روابط و جوشش انسان‌هایی است از ملیت‌ها و قومیت‌های مختلف و حتی معتقدان آیین‌هایی متفاوت از شیعه که واجد زیباترین، خالصانه‌ترین و عاشقانه‌ترین تعاملات بین انسانی است که با هیچ‌یک از نظریات جامعه‌شناسی قابل تبیین و تحلیل نیست. اجتماع گسترده انسان‌هایی از سراسر جهان با ملیت‌ها و نژاد‌های مختلف و از اقشار، پایگاه‌ها و منزلت‌های اجتماعی گوناگون که در واقع می‌توان آن را به‌مثابه نمونه‌ای از جامعه بشری دانست، در کنار نمایش جلوه‌های مختلف فضائل اخلاقی همچون ازخودگذشتگی و ایثار، صبر، یاری به هم نوع، محبت و عطوفت و صد‌ها خصلت والای انسانی نشان از شکل‌گیری یک فرا جنبش اجتماعی در سطح جهانی است که بشریت را به آرمان‌شهری عینی فرامی‌خواند.
در این واقعه بزرگ، افرادی در کنار هم بامحبت و مودت وصف‌ناپذیری شرکت می‌کنند. این امر که اهمیت اقامه عزا بر شهادت حضرت سیدالشهدا در طول تاریخ و حفظ فرهنگ شهادت را نشان می‌دهد، بیانگر آن است که شهادت آن بزرگوار، او را به حبل‌المتین الهی تبدیل نموده که ظرفیت گرد هم آمدن همه آزادگان از سراسر جهان صرف‌نظر از تفاوت‌هایشان را دارد. راهپیمایی اربعین رسانه انتشار فرهنگ ضداستکباری و ظلم‌ستیزی شیعی است؛ آنچه نیاز بشریت امروز است. فرهنگ تمدن سازی که در آن زمینه شکوفایی استعداد‌های انسانی آدمیان برای طی طریق در مسیر رسیدن به هدف غایی خلقتشان فراهم می‌شود. پیاده‌روی اربعین افق تمدن نوین جهانی و رزمایش آمادگی برای پی‌ریزی این تمدن انسان‌ساز است.
منبع: سایت رهنما
اشتراک گذاری:
ارسال نظرات