سربازانِ مهارت آموز؛ افسران «رونق تولید»

سالانه تقریباً ۵۰۰ هزار نفر، در کشورمان دوران سربازی را می‌گذرانند. اگرچه گذراندن دوره‌ی سربازی برای تأمین امنیت کشور از اهمیت خاصی برخوردار است، اما در شرایطی که به لحاظ نظامی در وضعیت صلح قرار داریم و به لحاظ اقتصادی با جنگی تمام‌عیار مواجهیم، غنا بخشیدن به برنامه‌های دوره‌ی سربازی متناسب با شرایط اقتصادی روز، می‌تواند از یک‌سو برای سربازان دوران مفیدتری را رقم بزند و از سوی دیگر با افزایش سطح کارآفرینی در کشور، به تحقق «رونق تولید» کمک کند. در این گزارش به مناسبت فرارسیدن روز «کارآفرین و آموزش فنی‌حرفه‌ای» در هفته‌ی جاری، به بررسی ماهیت و آثار مثبت طرح «مهارت‌آموزی کارکنان وظیفه» پرداخته‌ایم.
نخستین بارقه‌ها
در سال‌های اخیر، رهبر معظم انقلاب در موارد متعددی بر موضوع مهارت‌آموزی سربازان تأکید کردند. به‌طور مثال ایشان در این خصوص فرمودند: «حضور سرباز را در پادگان‌ها هدفمند کنید، یعنی صرفاً این نباشد که تیراندازی و نگهبانی یاد بگیرند، واقعاً بتوانند کار یاد بگیرند، اگر این بتواند انجام بگیرد کار خیلی بزرگی است». همچنین ایشان به‌طور مستقیم به مسئولان امر دستور فرمودند: تا امکان «گذراندن دوره‌های علمی-کاربردی» یا «دوره‌های کوتاه‌مدت دانشگاهی» در ایام سربازی را بررسی کنند. این تأکیدات معظم‌له، نخستین بارقه‌هایی بود که رئیس ستاد کل نیرو‌های مسلح –سردار باقری- را بر آن داشت تا در خردادماه ۹۶ دستور ایجاد قرارگاه «مهارت‌آموزی کارکنان و سربازان وظیفه» را صادر کنند.
سن خدمت سربازی در کشور ما –با توجه به تحصیلات- بین ۱۸ تا ۲۸ سال است. این‌ها جوانانی هستند که جای‌جای کشور، برای حفظ امنیت کشور، وارد دوره‌ی خدمت سربازی می‌شوند و تقریباً ۴۰% آن‌ها دارای مدارک دانشگاهی هستند. تلقی عموم این جوانان، این است که سربازی دوره‌ای وقت‌گیر است و مانع پیشرفت شغلی، ازدواج و ... می‌شود. شکل‌گیری قرارگاه مهارت‌آموزی کارکنان وظیفه و برگزاری دوره‌های مهارت‌آموزی در بخش‌هایی از کشور باعث شده تا در آن بخش‌ها، این تلقی از سربازی از بین رفته و به دوران خدمت، به چشم یک فرصت نگاه شود؛ چراکه سربازانی که مهارت آموخته‌اند، پس از اتمام دوره‌ی سربازی علاوه بر کارت پایان خدمت، هم در قالب مدرکی معتبر، گواهی‌نامه‌ی مهارت خاصی که آموخته‌اند را دریافت می‌کنند و هم به ایشان گواهی‌نامه‌ی سابقه‌ی کار اعطا می‌شود.
ایجاد ۴۱ هزار شغل در دو سال
اولین آزمون مهارت‌آموزی سربازان وظیفه در تاریخ ۲۲ دی‌ماه ۹۶ با شرکت حدود ۹۰ هزار نفر انجام شد. این روند ادامه داشته، به‌طوری‌که هر دو ماه یک آزمون برگزار شده است. چهارمین آزمون نیز در تاریخ ۲۷ مرداد ۹۷ در ۱۲۰ رشته با تأکید بر تخصص‌های بومی هر استان و با شرکت ۷۰ هزار نفر برگزار شد. سردار فرحی در سومین نشست راهبردی مهارت‌آموزی کارکنان وظیفه در این خصوص گفت: برای سال ۱۳۹۷، ۱۴۲ رشته و مهارت لیست شده است. این میزان، نسبت به سال ۱۳۹۶ تا سه برابر افزایش داشته است. ایشان در ادامه اشاره کردند: تخمین‌ها حاکی از این است که در سال ۱۳۹۶، ۱۱ هزار شغل در راستای مهارت ایجادشده و از ۲۰۰ هزار نفر افرادی که سال ۱۳۹۷ آموزش آن‌ها تکمیل شد، ۳۰ هزار شغل ایجادشده است.
فرمانده قرارگاه مهارت‌آموزی کارکنان وظیفه همچنین از طرح مهارت‌آموزی ۲۰۰ هزار سرباز در سال جاری نیز خبر داد و افزود: در سال ۱۳۹۷، ۷۵% از افرادی که به طرح وارد شدند، توانستند گواهی پایان‌دوره اخذ کنند و هدف قرارگاه، این است که این میزان در سال جاری به ۸۵% برسد. سردار فرحی که در اسفندماه سال گذشته، به نخستین جشنواره مهارت‌آموزی کارکنان وظیفه استان اصفهان رفته بود، در حاشیه‌ی این جشنواره نیز با بیان این‌که ۱۶ وزارتخانه و ۱۴ نهاد مستقل در این طرح به نیرو‌های مسلح کمک می‌کنند، گفت: نیروی انتظامی سال ۱۳۹۷ در بین نیرو‌های مسلح، رتبه نخست مهارت‌آموزی سربازان وظیفه را کسب کرد. اظهارات سردار فرحی و مجموعه‌ی تلاش‌های مثبت قرارگاه مهارت‌آموزی، حاکی از عزم ستاد کل نیرو‌های مسلح، در ارتقای سطح کارآفرینی و بهبود وضع تولید ملّی است.
ویژگی‌های اصلی طرح سرباز ماهر
یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های این طرح، همان‌طور که پیش‌تر ذکر شد این است که مهارت آموز، پس از دوره‌ی سربازی علاوه بر کارت پایان خدمت، کارت سابقه‌ی کار و گواهی پایان دوره‌ی مهارتی را نیز دریافت می‌کند. این ویژگی‌ها بسیار حائز اهمیت‌اند؛ چرا که یکی از معضلات جوانان در یافتنِ کار، این بود که سابقه‌ی کار نداشتند. در واقع پس از دانشگاه به سربازی می‌رفتند و پس از سربازی، خواستار ورود به بازار کار بودند که با سد نداشتن سابقه‌ی کار مواجه می‌شدند. دوره‌های مهارت‌آموزی، این خلع را پوشش داده است؛ اما این‌ها، تنها ویژگی‌های خوبِ طرح «سربازِ ماهر» نیستند. در این طرح، به‌گونه‌ای برنامه‌ریزی‌شده که امکان جذب و استخدام این نیرو‌ها در مراکز نظامی و غیرنظامی نیز فراهم بوده و آن‌ها در اولویت باشند. علاوه بر این، شرایطی فراهم‌شده تا اگر این افراد خواستند خودشان به اشتغال‌زایی و کارآفرینی مشغول شوند، بتوانند با ارائه‌ی مدارک این طرح، از بانک‌ها تسهیلات ویژه‌ای دریافت نمایند.
مهارت‌آموزی؛ لازمه‌ی رونق تولید
تعداد سربازان وظیفه در سال، بسیار بالاست و این سربازان در سنین جوانی هستند. جوانی دوره‌ای است که هم امکان یادگیری بالاست و هم اگر قرار باشد، تحوّلی در عرصه‌ی اقتصاد صورت گیرد، این جوانان هستند که باید موتور محرّک آن تحوّل باشند؛ بنابراین استفاده‌ی بهینه از دوره‌ی سربازی به کمک آموزش مهارت‌های فنی و حرفه‌ای، نقش مهمی در افزایش تعداد کارآفرینان در اقتصاد دارد، بهره‌وری را افزایش می‌دهد و خونی تاره به رگ‌های تولید، تزریق می‌کند. به همین دلیل، استمرار و تقویت طرح مهارت‌آموزی کارکنان وظیفه -که تاکنون، موفقیت‌های قابل‌توجهی کسب کرده است- یکی از مهم‌ترین الزامات «رونق تولید» است.