گزارش تحلیلی از ورود ایران به فاز اقدام متقابل
روزهای سرنوشت سازی در پرونده هستهای و برجام در پیش است. هفته گذشته آقای ظریف وزیر امور خارجه کشورمان اعلام کرد که ایران طبق برنامه از پیش اعلامشده از مرز ۳۰۰ کیلوگرم اورانیوم غنیشده عبور کرده است.
نویسنده :
جلال کامران آبادی
کد خبر : 3376
پایگاه رهنما :
روزهای سرنوشت سازی در پرونده هستهای و برجام در پیش است. هفته گذشته آقای ظریف وزیر امور خارجه کشورمان اعلام کرد که ایران طبق برنامه از پیش اعلامشده از مرز ۳۰۰ کیلوگرم اورانیوم غنیشده عبور کرده است. این خبر در حالی اعلام شد که اروپاییها از راهاندازی سازوکار کانال مالی اینستکس خبر داده و بهزعم خود با این اقدام درصدد نجات برجام هستند. کانالی که بیشتر جنبه نمادین دارد تا کاربردی؛ چون بر اساس آن، نه اروپا از ایران نفت میخرد و نه ارزی وارد ایران میشود. بر اساس ماده ۲۶ و ۳۶ توافقنامه هستهای، ایران میتواند به دلیل عدم پایبندی یکی از طرفهای مقابل به تعهداتش، از بخشی از تعهدات خود سرباز زند. بر اساس بند ۲۶ کشورهای اروپایی و آمریکایی نباید تحریمهایی را که بر اساس برجام لغو شدهاند، دوباره برگردانند. در بند ۳۶ نیز که به سازوکار حل اختلافات در کمیسیون مشترک پرداخته و اشاره دارد چنانچه یکی از طرفین معتقد باشد تعهدات برجامی توسط طرف مقابل انجام نشده است میتواند اقدام مشابه به عمل آورد.
اینستکس؛ ماشین زیبای بدون بنزین
اروپا پس از خروج آمریکا از برجام در مذاکرات با مقامات ایران متعهد شده بود که سازوکاری برای تسهیل تبادلات مالی و نفتی ایران در راستای تعهد ایران به برجام تدارک ببیند؛ اما باگذشت حدود یک سال و نیم از این وعده عملاً اقدامی صورت نگرفته است. روز شنبه ۸ تیرماه، مجید تختروانچی، نماینده دائم جمهوری اسلامی ایران در سازمان ملل با تأکید بر اینکه اروپا برای حفظ برجام اقدام ملموسی انجام نداده است، وضعیت فعلی اینستکس را یک ماشین زیبا بدون بنزین توصیف کرد. بیعملی قاره سبزیها حتی کارشناسان اروپایی را هم ناامید کرده است. در همین رابطه، «ناتالی توچی» مشاور ویژه فدریکا موگرینی در مصاحبه با راشاتودی با بیان این مطلب، در پاسخ به پرسشی در خصوص احتمال خروج ایران از برجام بعد از پایان مهلت ۶۰ روزه تهران به اروپا، گفت: «فکر میکنم و میتوانم در این رابطه بگویم که اگر بهجای تصمیمگیرندگان ایرانی بودم این تهدید را عملی میکردم.»
وی افزود: «منظور من این است که کاملاً روشن است اگر یکطرف قرارداد عمل به تعهدات خود را رها کند به آن معناست که ایران و طرفهای دیگر یعنی کشورهای اروپایی و همچنین روسیه منصفانه است که بهطرف بگویند صبر کن اگر تو به این روش ادامه بدهی من نیز از توافق جدا میشوم. اکنون این جمله گفتهشده است.»
عبور ذخایر اورانیوم از مرز ۳۰۰ کیلوگرم
عبور ذخایر اورانیوم غنیشده ایران از مرز ۳۰۰ کیلوگرم برای طرف غربی سنگین بوده است و مواضع مختلفی را در پی داشت. رئیسجمهور آمریکا و فرانسه و نخستوزیر انگلیس با زبانی تهدیدآمیز، ایران را مورد خطاب قرار داده و خواهان پایبندی کامل ایران به تعهدات برجامی خود شدند. سه کشور اروپایی طرف قرارداد ایران در برجام هم در یادداشت رسمی که ابتدای هفته پیش به دست ایران رساندهاند، نسبت به آنچه که آنها عدم پایبندی تهران به تعهداتش در برجام خواندهاند، هشدار دادند. بر اساس آنچه رسانه آمریکایی اعلام کرد که این سه کشور در یادداشت ادعایی، مشخص نکردهاند که عواقب کاهش تعهدات برجامی ایران چیست. این لحن گستاخانه در حالی است که آمریکاییها بیش از یک سال پیش عملاً برجام را پاره کرده و اروپاییها نیز با وقتکشی و تعلل، همان راه آمریکا را در پیش گرفتند و درعینحال انتظار دارند که ایران بهصورت یکطرفه به تعهدات خود عمل کند! این هشدارها در شرایطی اعلام میشود که چهار سال بعد از انعقاد توافق هستهای، اروپاییها همچنان از انجام بخش عمده تعهدات ۱۹ گانه خود ذیل ضمیمه اول برجام ناتوان ماندهاند و بخش عمدهای از اقدامهای لازم را انجام ندادهاند و بعد از اعلام ضربالاجل ایران، نهتنها نسبت به تسریع اجرای تعهدات خود اقدامی نکردهاند، بلکه تهدیدهایی را علیه تهران مطرح کردند. از سوی دیگر، یادداشت هشدارآمیز اروپاییها آنقدر یکجانبه و بدون در نظر گرفتن توازن در تعهدات طرفین بود که صدای دیگر شرکای برجام را هم درآورد. سرگئی لاروف وزیر امور خارجه روسیه در واکنش به این بیانیه، با ارسال نامهای آنها را به باجخواهی از تهران با استفاده از ابزار تحریم متهم کرد. بر این اساس وزیر خارجه روسیه در این نامه خطاب به سه کشور اروپایی گفته است که رفتار آنان نشاندهنده تلاشی سازمانیافته برای خروج از برجام با متهمسازی جمهوری اسلامی ایران و متوجه کردن هزینههای این اقدام به سمت طرف ایرانی است. علی شمخانی نماینده مقام معظم رهبری (مدظلهالعالی) و دبیر شورای عالی امنیت ملی نخستین مقام ایرانی بود که نسبت به این مسئله واکنش نشان داد و از بیانیه سه کشور اروپایی با عنوان «وقاحت سیاسی» یادکرد. ظریف در واکنش به یادداشت هشدارآمیز تروئیکای اروپا، طی نامهای شدیداللحن خطاب به فدریکا موگرینی که مسئولیت هماهنگکنندگی کمیسیون مشترک برجام را هم بر عهده دارد، بهطور مشروح و مستدل و با استناد به متن برجام و مکاتبات رسمی کشورمان با هماهنگکننده کمیسیون مشترک، بر حق ایران برای توقف کلی یا جزئی اجرای برخی تعهدات برجامی خود تأکید و تصریح کرده است جمهوری اسلامی ایران از مدتها پیش سازوکار پیشبینیشده در بند ۳۶ برجام را رسماً به اجرا گذارده است.
در انتظار گام دوم هستهای
ظریف در این نامه تصریح کرد که عزم جمهوری اسلامی ایران برای استفاده از حقوق خود وفق برجام، ازجمله توقف اجرای تعهدات، جدی است و در این مسیر تحت تاثیر فشارهای سیاسی و شانتاژها قرار نخواهد گرفت. ظریف در این نامه بار دیگر یادآور شد تنها راه برای حفظ برجام، این است که طرفهای مقابل تعهدات خود را اجرا کنند. واکنشهای رسمی در تهران نشان میدهد جمهوری اسلامی در کاهش تعهدات برجامی خود مصمم است و با پایان مهلت ۶۰ روزه گام بعدی که افزایش درصد غنیسازی است برداشته خواهد شد. خبرهای غیررسمی حاکی است این گام افزایش سطح غنیسازی از ۷۶/۳ به ۵ درصد خواهد بود. آنچه طرف غربی را بهصورت عملی دچار چالش جدی خواهد کرد آغاز مجدد غنیسازی ۲۰ درصد است که احتمالاً گامهای بعدی تدارک دیدهشده است. آمریکاییها با راهبرد فشار و تحریم حداکثری، تمام گلولههای خود را شلیک کردهاند و در این مرحله چیزی جز هیاهو و جنجال از دست آنها ساخته نیست. اروپاییها نیز در عمل تحریمهای آمریکا را اعمال کردهاند و اهرمی ندارند. حال پس از ۱۴ ماه شکیبایی، نوبت اقدام ایران است.
ارسال نظرات