رؤیت شکوفه‌هایی از شجره‌ی طیبه مقاومت اقتصادی

بانک جهانی در گزارش اخیر خود که به «چشم‌انداز اقتصادی جهان» موسوم است، پیش‌بینی کرده است اثر تحریم‌ها بر اقتصاد ایران در سال آینده تخلیه‌شده و اقتصاد ایران در این سال از رکود خارج می‌شود. بر اساس پیش‌بینی این نهاد بین‌المللی، رشد اقتصادی ایران در سال جاری منفی ۴.۵ درصد خواهد شد و انتظار می‌رود اقتصاد ایران در سال آینده از رکود خارج‌شده و رشد اقتصادی ۰.۹ درصد را تجربه کند. بانک جهانی در این گزارش نوشته است: «پیش‌بینی می‌شود در پی کاهش یافتن اثر تحریم‌های کنونی آمریکا، فعالیت اقتصادی در ایران طی سال ۲۱-۲۰۲۰ افزایش یابد». آیا پیش‌بینی بانک جهانی محقق خواهد شد؟! شواهد حاکی از آن است که اقتصاد ایران در آینده‌ی نزدیک وارد دوره‌ی «رونق» خواهد شد.

اتمام توان آمریکایی‌ها
گزارش بانک جهانی بدین معناست که آمریکایی‌ها تاکنون از تمام توان خود برای آسیب زدن به اقتصاد ایران بهره برده‌اند و دیگر تیری در کمانِ تحریم آمریکایی‌ها نیست که به‌سوی ایران پرتاب شود. اگر پژوهشگران بانک جهانی چنین تحلیلی نداشتند، رشد مثبت را برای اقتصاد ایران پیش‌بینی نمی‌کردند. البته پس از ساقط کردنِ پهپاد «گلوبال هاوک» آمریکایی‌ها توسط نیرو‌های هوافضای سپاه، روشن شد که علاوه بر توخالی بودنِ طبلِ جنگِ آمریکایی‌ها، در حوزه‌ی اقتصاد نیز دیگر اهرم فشاری برایشان باقی نمانده است. آمریکایی‌ها پس از چند روز انفعال، هفته‌ی گذشته اعلام کردند که برخی از مقامات رسمی کشور را در لیست تحریم‌ها قرار داده‌اند که امام خمینی (ره) و رهبر معظم انقلاب، دو نفر از تحریم شدگان توسط آمریکایی‌ها بودند! شاید این تحریم‌ها برای مصرف داخلی ترامپ باشد، در غیر این صورت کسانی که با ساختار اقتصادی ایران آشنا باشند، می‌دانند که این‌گونه تحریم‌ها هیچ اثر منفی اقتصادی نخواهد داشت؛ بنابراین، با توجه به این‌که اثر تحریم‌های تجاری و مالی تنها یک دوره در رشد اقتصادی ظاهر می‌شوند، وقتی صدای خوردنِ کف‌گیر تحریم آمریکایی‌ها به گوش برسد، رشد مجدد اقتصادی آغاز خواهد شد.

اخبار مثبت از سوی روسیه و چین
پس از اتمام توان آمریکایی‌ها در تحریم بیشتر، اخباری از روسیه و چین به گوش می‌رسد که اگر توسط دستگاه ذی‌ربط به‌دقت و جدیت پیگیری شوند، می‌توان به تحقق رونق اقتصادی در آینده‌ای نزدیک امیدوارتر بود. به گزارش خبرگزاری روسی اینترفاکس سرگی ریابکوف روز جمعه (۳۱ خرداد) گفت: کانال مالی ویژه اروپا باید هرچه زودتر عملیاتی شود و در خدمت معاملات نفتی ایران قرار گیرد؛ بنابراین گزارش آقای ریابکوف گفته است که در صورت عملیاتی نشدن کانال مالی اروپا با ایران، روسیه آماده است تا به این کشور برای فروش نفت و مبادلات بانکی کمک کند. پیش‌تر چین نیز بدون توجه به هشدار‌های امریکا، تحریم‌های نفتی را نادیده گرفته و در کم‌اثر کردنِ تحریم‌های نفتی، نقش قابل‌توجهی ایفا کرده بود. علاوه بر دور زدنِ تحریم‌های بانکی، شنبه‌ی گذشته عسگراولادی –رئیس اتاق بازرگانی ایران و چین- از دور زدن تحریم‌های بانکی خبر داد و گفت: «مشکل تولیدکنندگان و شرکت‌های رسمی کشور برای تبادلات بانکی با طرف چینی برطرف شده است». وی همچنین فقط مشکل تبادلات بانکی شرکت‌های توریستی و شرکت‌های غیررسمی را برقرار دانست و افزود: این مشکل نیز به‌زودی برطرف خواهد شد.

تصویب توسعه‌ی پترو پالایشگاه‌ها
یکی از اقدامات مثبت هفته‌ی اخیر که می‌تواند تاثیر تحریم‌های نفتی آمریکایی را از بین ببرد، تصویب طرح «افزایش ظرفیت پالایشگاه‌های میعانات گازی و نفت خام با استفاده از سرمایه‌گذاری مردمی» بود که کلیاتش هفته‌ی گذشته در صحن علنی مجلس به تصویب رسید. این طرح که پشتوانه‌ی سه‌ساله‌ی کار تحقیقی-تخصصی کارشناسان را با خود به همراه دارد، به دلیل تحریم‌ناپذیر بودنِ محصولات پتروشیمی می‌تواند گشایش‌هایی را برای اقتصاد ایران فراهم کند؛ بدین‌صورت که با توسعه‌ی پتروپالایشگاه‌های خصوصی ایران به‌جای صادرات نفت خام، محصولات پتروشیمی را صادر خواهد کرد. محصولات پتروشیمی به دو دلیل تحریم‌پذیر نیستند: نخستین دلیل این‌که این محصولات، برخلاف نفت ایران – که ویژگی‌های منحصربه‌فردی دارد و با آزمایش، قابل‌شناسایی است- قابل‌آزمایش و شناسایی نیستند. دلیل دوم نیز این است که خریداران نفت ایران، کشور‌های دوردست نیستند و کشور‌های همسایه‌ی ما –ازجمله عراق- به‌شدت به این محصولات نیازمندند؛ بنابراین صادراتشان از مرز‌های زمینی انجام می‌شود و قابل‌ردیابی نیست. مضاف بر این دو مزیتِ محصولات پتروشیمی، در طرح فعلی بر توسعه‌ی پالایشگاه‌های خصوصی تأکید شده که، چون دولتی نیستند، از این باب نیز تحریم و ردیابی‌شان دشوار است؛ بنابراین خبر تصویب توسعه‌ی پترو پالایشگاه‌های خصوصی نیز، خبر خوشی بود که نویدِ رشد اقتصادی در سال آتی را می‌دهد.

آخر خطّ تحریم‌ها
به گزارش بلومبرگ دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، ایران را به اعمال تحریم‌های جدید تهدید کرده است، اما چیز زیادی باقی نمانده که امریکا هدف تحریم قرار دهد، زیرا بیشتر اقتصاد ایران قبلاً تحت تحریم‌های مالی قرار گرفته است. بلومبرگ با این گزارش، مجدداً مهر تأییدی بر این نکته زد که تحریم‌های آمریکایی به آخر خط رسیده است؛ بنابراین می‌توان گفت: پیش‌بینی بانک جهانی در مورد رشد اقتصادی تقریباً ۱%‌ی ایران در سال آینده، حداقل اتفاق مثبتی است که رقم خواهد خورد.
اتفاقی که با توجه به دست برتر فعلی ایران در حوزه‌ی نظامی (در اثر سرنگون کردن پهپاد جاسوسی امریکا) و اثر بازدارندگی این قدرت نظامی، با توجه به تغییر رویکرد دیپلماتیک دولت و نگاه به شرق و همچنین اخبار مثبتی که از روسیه و چین به گوش می‌رسد و در نهایت با توجه به حرکت پرشتاب به سمت مقاومتی شدن (که تلاش برای تدوین برنامه‌ی اداره‌ی کشور بدون نفت و همچنین تصویب توسعه‌ی پتروپالایشگاه‌های خصوصی، نمونه‌هایی از این حرکت است) نویدبخش رشد اقتصادی و رونقی بیش از آنچه بانک جهانی پیش‌بینی می‌کند است.