تقلای سعودی‌ها برای به آتش کشیدن سودان

سودان طی ماه‌های اخیر و به‌ویژه پس از سرنگونی عمر البشیر رئیس‌جمهوری برکنار شده سودان در کودتای نظامیان، دورانی بحرانی را سپری می‌کند به‌گونه‌ای که حتی برخی از آن با عنوان جنگ داخلی یاد می‌کنند. حال‌آنکه حمایت‌های معنادار برخی کشور‌ها همچون عربستان، امارات و آمریکا و البته سکوت سؤال‌برانگیز نهاد‌های حقوق بشر غربی مدعی حمایت از آزادی و بشریت در برابر سرکوب مردم سودان، بیانگر حقایقی است که محور آن را تحرکات دشمنان انقلاب مردم سودان برای به انحراف کشاندن انقلابشان تشکیل می‌دهد.

تحرکات سعودی و امارات در بحران سودان
هم‌زمان با اوج‌گیری بحران در سودان، دولت سعودی و امارات، نقش حامی را برای شورای نظامی حاکم در این کشور ایفا کرده و به‌رغم آنکه ادعای حمایت از ثبات سودان را سر می‌دادند، حمایت گسترده شورای نظامی را در دستور کار قراردادند که محور آن نیز جلوگیری از تحقق مطالبات انقلابی مردم بود. اکنون ریاض و ابوظبی سعی دارند مدل مصر را در سودان پیاده کنند و با روی کار آوردن یک دولت نظامی، ماهیت اقتدارگرای دولت در این کشور را حفظ کنند و سودان را در باشگاه اقتدارگرایان عربی نگه‌دارند. در همین راستا، دیوان پادشاهی سعودی در بیانیه‌ای با تاریخی خواندن روابط با سودان اعلام کرد که: ریاض تحولات سودان و بیانیه شورای انتقالی نظامی را پیگیری و حمایت خود را از اقدامات این شورا اعلام می‌کند. وزارت خارجه امارات نیز بلافاصله پس از سعودی، وارد عمل شد و با تاریخی خواندن تحولات سودان، تعیین عبدالفتاح البرهان به‌عنوان رئیس شورای انتقالی نظامی را تبریک گفت و تأکید کرد، به قدرت مردم و ارتش سودان برای عبور از تهدیدات اعتماد کامل دارد. نکته مهم آنکه در نشست اتحادیه عرب در مکه، البرهان حضور یافته و رسماً از سوی عربستان به‌عنوان حاکم بر سودان مورد استقبال قرار گرفت. شورای نظامی حاکم در سودان پس از نشست مکه فرمان سرکوب انقلابیون که به قتل ده‌ها نفر و زخمی شدن صد‌ها نفر دیگر منجر شد را صادر کرد. «صدیق ابو فواز» خلبان سابق و معارض شورای نظامی حاکم بر سودان، حقایق جدیدی از حمایت‌های بی‌دریغ نظامی عربستان و امارات از شورای نظامی حاکم و از محموله‌هایی که هواپیما‌های این دو کشور در فرودگاه خارطوم تخلیه کرده‌اند، پرده برداشت. وی گفت: محموله‌های سعودی و اماراتی طی هفته‌های اخیر در فرودگاه خارطوم فرود آمده است که به نظر می‌رسد جنگ‌افزار‌های نظامی باشد.

چرایی رفتار سعودی‌ها، اماراتی‌ها و آمریکایی‌ها در سودان
کودتا در سودان با هماهنگی بین محمد بن سلمان، ولیعهد سعودی، عمر البشیر و «عوض بن عوف»، وزیر دفاع او صورت گرفت. بخصوص که بن عوف چند روز قبل از کودتا به ریاض سفرکرده و در نشست کشور‌های ناتوی عربی حضور یافته بود. در باب چرایی این اقدامات، اهداف متعددی مطرح می‌شود.

۱-بخشی از این اقدامات را در طراحی سعودی برای حذف سایر رقبا از میدان و به‌ویژه تشدید فشار‌ها بر قطر و ترکیه می‌توان جستجو کرد. هدف از کودتای نظامی در سودان پایان دادن به نقش قطر و ترکیه در سودان از طریق اعمال تسلط بن عوف، مهره سعودی‌ها بر سودان است.

۲- برخی بر این عقیده‌اند که هدف دیگر از این کودتا، تسهیل ارائه کمک‌های مالی عربستان و امارات به سودان با کنار زدن عمر البشیر است که تحت تحریم‌های بین‌المللی است تا بدین طریق با آرام کردن جو عمومی در سودان زمینه توسعه حضور نظامی سودان در یمن فراهم شود.
حضور شورای نظامی بر صندلی عمر البشیر خشنودی عربستان را به دنبال دارد چراکه از یک‌سو باسیاست‌های عربستان، دست‌کم در زمینه تجاوز نظامی به یمن موافق بوده‌اند و از سوی دیگر، عمر البشیر برای عربستان تبدیل به یک مهره سوخته شده بود. البشیر نخستین رهبر سیاسی عربی بود که از زمان آغاز جنگ در سوریه با بشار اسد رئیس‌جمهور این کشور دیدار گرمی داشت و این اقدام وی طبعاً خشم عربستان را برانگیخته است.

۳- یکی دیگر از اقداماتی که باعث شد عربستان به هم‌پیمان خود خشم بگیرد مسئله بحران منطقه خلیج‌فارس بود. سودان برای حفظ روابط خود با قطر در بحران به وجود آمده میان ریاض و دوحه اعلام بی‌طرفی کرده بود. این مسئله یکی دیگر از عواملی بود که باعث شد عربستان بر سودان غضب کند. چراکه ریاض توقع داشت خارطوم موضع موافقی در قبال محاصره قطر اتخاذ کند، اما سودان که نسبت به بدعهدی‌های عربستان در قبال اجرای وعده‌های خود و توافق‌های به‌دست‌آمده کاملاً آگاه بود، نمی‌خواست بند ارتباطی میان خود و قطر را به خاطر عربستان قطع کند.
۴- هدف دیگری که از سوی امارات و عربستان در سودان پیگیری می‌شود را باید در سیاست‌های آمریکا جستجو کرد. روند تحولات نشان می‌دهد آمریکا به دنبال سلطه بر آفریقا به‌ویژه در مناطق استراتژیک این قاره است. حمایت آمریکا از بحران در الجزایر، اقدامات گسترده‌ای که آمریکا و مهره‌هایی همچون امارات و سعودی در حمایت از خلیفه «حفتر» در لیبی برای کشتار مردم و کسب قدرت صورت داده‌اند و در نهایت، تحرکات صورت گرفته علیه انقلاب مردم سودان گواه این حقیقت است. آمریکا با این اقدامات در حالی به دنبال سلطه بر مناطق استراتژیک است که این سناریو را نیز دارد که با بهره‌گیری از سلطه بر منابع نفت این کشورها، از این ابزار برای تحقق طرح‌های تحریمی علیه برخی کشور‌ها بهره گیرد. آمریکا بر این تصور بوده که با نفت امارات و عربستان و نیز سلطه بر بخش‌های نفت خیر آفریقا از جمله سودان، می‌تواند نفت جایگزین ایران و ونزوئلا و حتی روسیه را تأمین کند.
۵- نکته مهم دیگر آنکه تحولات سال ۲۰۱۱ در کشور‌های عربی هزینه‌های بسیاری برای سعودی به همراه داشته است به‌ویژه اینکه به تشدید موج اعتراضات مردمی در عربستان نیز منجر شده است. این سناریو مطرح است که سعودی با مصادره انقلاب مردم توسط نظامیان به دنبال به شکست کشاندن انقلاب مردم سودان بوده تا از تکرار تحولات سال ۲۰۱۱ پیشگیری و مانع از فروپاشی ساختار متزلزل حاکم بر سعودی شوند.