بلوف سیاسی جدید کاخ سفید

اعلام پایان معافیت‌های نفتی ایران از سوی پمپئو، پازل حماقت‌های آمریکا را تکمیل کرد؛ تصمیمی که به گفته کاخ سفید، صادرات نفت ایران را نشانه رفته تا محل درآمد‌های ایران از فروش نفت را به صفر برساند. هرچند این موضوع، حرف جدیدی نیست و آرزویی بود که ترامپ از بدو ورود به کاخ سفید آن را رهگیری می‌کرد، اما در مقام عمل، چنین توانایی برای عملی کردن این تصمیم در فضای پیچیده بازار نفت وجود نداشته و ندارد. آمریکا تصور می‌کند با اتکای به عربستان و امارات، می‌تواند خلأ ایران در بازار نفت را جبران کند؛ اما هم‌زمان لیبی و ونزوئلا به‌عنوان دو صادرکننده در بازار نفت، به دلیل بحران‌هایی که با آن دست‌وپنجه نرم می‌کنند بازار را با کمبود عرضه مواجه می‌کنند که این یعنی افزایش قیمت نفت.

 

از طرفی ادعای به صفر رساندن صادرات نفتی ایران چیزی جز یک بلوف سیاسی نیست؛ چرا که مقامات کاخ سفید به‌خوبی می‌دانند که در صورت عبور از خط قرمز (زیر ۸۰۰ هزار بشکه در روز)، این موضوع وجهی امنیتی پیدا می‌کند؛ کما اینکه قرار دادن سپاه در فهرست گروه‌های تروریستی مزید بر علت می‌شود و تبعات سنگینی برای آمریکا دارد. به همین دلیل می‌توان این‌طور تحلیل کرد که این ادعا صرفاً برای گرم نگه‌داشتن فضای عملیات روانی علیه ج. ا. ایران است؛ به عبارتی بیانیه پوشالی آمریکا در مورد تمدید نکردن معافیت‌های تحریم نفتی ایران، تنها یک پیام بیشتر ندارد و آن‌هم ایجاد رعب و وحشت در بین افکار عمومی و متشنج کردن جو روانی جامعه است. چراکه ایران در بدترین حالت ممکن می‌تواند -به‌مانند دوران جنگ تحمیلی نزدیک ۶۵۰ هزار بشکه در روز-نفت بفروشد. مضافاً اینکه حفظ امنیت انرژی به‌عنوان یک موضوع راهبردی در دستور کار کشور‌ها بخصوص خریداران نفتی است و این موضوع همواره موردانتقاد این کشور‌ها نسبت به سیاست‌های یکجانبه گرایانه آمریکا بوده است. برای مثال سخنگوی وزارت امور خارجه چین در واکنش به عدم تمدید معافیت‌های آمریکا برای واردات نفت از ایران به‌صراحت اشاره داشت که «همکاری‌های چین با ایران شفاف، قانونی و مشروع بوده و لذا باید محترم شمرده شود».

 

سخنگوی وزارت خارجه هند نیز چندی پیش پس از تهدید آمریکا در خصوص وضع تحریم‌های شدیدتر علیه ایران به‌صورت رسمی اعلام کرد که «به‌رغم تحریم‌های آمریکا، دهلی‌نو برای تأمین نیاز خود به انرژی به واردات نفت از ایران ادامه می‌دهد.» ترکیه نیز به‌عنوان کشوری که نفت و گاز را از طریق واردات تأمین می‌کند، به‌شدت به همسایه خود یعنی ایران وابسته است. ازاین‌رو هم‌جواری و مرز مشترک علاوه بر کیفیت نفت ایران باعث شده واردات نفت ایران برای این کشور غیرقابل‌چشم‌پوشی باشد. کشور‌هایی همچون ژاپن و کره که تابع سیاست‌های آمریکا هستند نیز، جایگاه ایران را در معادلات بازار جهانی نفت به‌خوبی درک می‌کنند. وزیر اقتصاد و تجارت دولت ژاپن به‌صراحت اعلام کرد: «ژاپن همچنان متعهد به اجتناب از تأثیرات مضر تحریم‌های آمریکا علیه ایران است، زیرا این کشور نفتی جایگاه مهمی در امنیت عرضه نفت خام ژاپن دارد.» بنابراین اقدام آمریکا در اعلام عدم تمدید معافیت‌های تحریم نفتی ایران به دو شکل قابل‌تحلیل است؛ اول اینکه یا این اقدام به‌مانند تروریست خواندن سپاه، صرفاً حربه‌ای برای تزریق شوک و تشنج به افکار عمومی است یا اینکه عزم خود را برای به صفر رساندن فروش نفت ایران جزم کرده است که در این راستا به دلایل گفته‌شده توانایی تحقق خواسته خود را ندارد.