ظرفیت‌های مختلف برای دور زدن تحریم

کشورهایی که به هر دلیلی با تحریم دست و پنجه نرم می کنند به دنبال راهی برای دور زدن تحریم ها هستند؛بخصوص اگر این کشورها اقتصاد تک محصولی داشته باشند و برای رهایی از این وضعیت تمهیدی نیاندیشیده باشند.می توانند درشرایط تحریم فرصت مناسبی برای کشف کانال های تجاری و اقتصادی جدید با دنیای خارج یا به عبارتی پیچاندن تحریم ها دست و پا کنند.
با وجود اینکه،تحریم گریبانگیرکشورهای مختلفی بوده اما جمهوری اسلامی ایران به دلیل موقعیت خاص و منحصر بفرد خود،می تواند علاوه بر باطل کردن سحر تحریم،با دست یابی به راه های جدید تبادل اقتصادی و مالی،به اقتصاد خود سروسامانی بدهد.وجود کشورهای همسایه یکی از مهم ترین ظرفیت های بالقوه است؛در حقیقت مازاد بر قرابت جغرافیایی و سرزمینی ایران با برخی کشورها،نیاز مبرم اقتصادی،سیاسی و... کشورهای همسایه در برخی حوزه ها به ایران به لزوم و ضرورت بالفعل شدن این ظرفیت اهمیت دو چندانی بخشیده است.
برای مثال نظام پولی و بانکی عراق بواسطه برخورداری از تجربه گذشته(همکاری های تجاری ایران و عراق در سال های ابتدایی دهه 90- تشکیل بانک ایلاف برای تبادلات ارزی)یکی از بهترین فرصت ها برای مرتفع شدن بخشی از مشکلات ارزی در کشور است.از طرفی عراق که اکنون دوران بازسازی را تجربه می کند برای تقویت زیرساخت های خود به کمک ایران نیاز دارد و می تواند با افزایش حجم همکاری های اقتصادی از این فرصت طلایی منتفع شود.هر چند در حال حاضر حجم این همکاری ها به 20 میلیارد دلار می رسد،اما این بخشی از ظرفیت استفاده نشده عراق است.نیاز مبرم عراق به گاز(600میلیون فوت مکعب گاز) و برق(30هزار مگاوات) از جمله مواردی است که فرصت کم نظیری را پیش روی ایران قرار داده است.
قطر بواسطه مواجه شدن با تهدیدات اتحادیه عرب بخصوص عربستان می تواند نقش مهمی در کاهش فشار تحریم ها علیه ایران داشته باشد.نیاز قطر به واردات خوراکی ها و کالاهای مصرفی و محصولات کشاورزی،آمادگی قطر برای ارائه خدمات هوایی به ایران در بازه زمانی تحریم ها و تمایل این کشور برای همکاری مالی از طریق بانک های عراقی بخشی از نیاز ایران را مرتفع کنند.
ترکیه،از جمله کشورهایی است که در دور زدن تحریم ها ید طولایی دارد.تا جایی که در دوسال ابتدایی تحریم ها در دهه90 ترکیه با ایجاد یک بانک و انتقال 24میلیارد دلار به ایران،به رکورد بالایی در دور زدن تحریم ها در تاریخ رسید.ترکیه یک کشور صنعتی است که پتانسیل تأمین نیازهای صنعتی ایران را دارد و در مقابل به منابع انرژی ایران محتاج است.بازار ایران و ترکیه نیز برای تولید کنندگان و شرکت های هر دو کشور،بسیار جذاب و سود آور است.
روسیه نیز بواسطه چشیدن طعم تحریم بیش از هر کشور دیگری با ایران ابراز همدردی می کند.همکاری های این دو کشور چیزی فراتر از همکاری های نظامی و امنیتی در سوریه است.برای نمونه در خلال سفر دکتر ولایتی به مسکو، اعلام آمادگی روس ها برای سوآپ نفتی و صادرات روزانه یک میلیون بشکه نفت از طریق این کشور،پیشنهاد و فرصت جذابی برای ایران خواهد بود که می توان با عملیاتی سازی آن خلأ تحریم های آمریکا و انفعال اروپایی ها را پر کند.از طرفی شرکت های روسی از فناوری و دانش قابل قبولی در ساخت نیروگاه ها برخوردارهستند؛ ایران می تواند با استفاده از این فرصت به یکی از صادرکننده های برق منطقه تبدیل شود.
مضافاً اینکه ظرفیت حمل و نقل و ترانزیت جمهوری ارمنستان نیز می تواند فرصت مناسبی برای صادرات کالاهای ایرانی به کشورهای اوراسیا و حتی اروپا باشد.از طرفی نیاز ارمنستان به واردات دانش فناوری اطلاعات از سوی شرکت های ایرانی یکی دیگر از فرصت ها برای جمهوری اسلامی ایران است تا بیش از پیش ناکارامدی نظام تحریم ها رادر صحنه منطقه ای و جهانی به تصویر بکشد.
ظرفیت همکاری با کشورهای همسایه-که بخش کوچکی از آن مرقوم شد- نه تنها توان کاهش فشارها را دارند بلکه می تواند با رفع موانع و چالش های پیش رو اعم از زیرساخت ها،نظام پولی و...موجبات توسعه و تقویت اقتصاد ملی را فراهم کند.به رغم فرصت های بی شمار،دولت دوازدهم البته دیپلماسی اقتصادی کارآمد و مطلوبی را برای بهره برداری تمام و کمال از این ظرفیت کم نظیر به نمایش نگذاشته است.امید است با رفع عیوب اقتصادی که اهم آن بیانیه گام دوم انقلاب از سوی مقام معظم رهبری(مدظله العالی)بیان شد،به سمت یک اقتصاد مترقی و پایدار حرکت کنیم.