افسانه داعش، مرگ یا احیا؟

پس از گذشت بیش از یکسال از جشن پایان خلافت داعش در عراق و سوریه، همچنان فعالیت‌های این گروه تروریستی در بخش‌هایی از عراق و سوریه مشاهده می‌شود.

در حال حاضر گروه داعش دو ناحیه اصلی در شرق سوریه را در کنترل خود دارد. مهمترین و بزرگترین آن، در چارچوب منطقه نفوذ آمریکا واقع است و طول ۱۲۰ کیلومتر مربع از مرز سوریه با عراق - یعنی از شمال شهر البوکمال تا جنوب شهر الحسکه- را شامل می‌شود. دومین ناحیه نیز در منطقه نفوذ درهم تنیده بین ارتش سوریه و هم پیمانانش از یک سو و پایگاه التنف آمریکا از سوی دیگر قرار دارد. در واقع نگرانی از برخورد با نظامیان آمریکایی در التنف مانع پیشروی ارتش سوریه برای خاتمه دادن به داعش در این منطقه شده است.

گذرگاه التنف نقطه مرزی مشترک بین سه کشور سوریه، عراق و اردن است که نخستین و مهم‌ترین گذرگاه مرزی سوریه با عراق به شمار می‌آید. آمریکا و متحدانش همواره تلاش کردند کنترل این گذرگاه در اختیار ارتش سوریه و متحدانش قرار نگیرد. کنترل این گذرگاه تا شعاع ۵۰ کیلومتری در اختیار نیرو‌های آمریکایی قرار دارد و آمریکا به نیرو‌های سوری اجازه نزدیک شدن به گذرگاه التنف را نمی‌دهد. این معبر به عنوان سدی در برابر اتصال محور مقاومت عراق و سوریه محسوب می‌شود و از این رو در سایه نظامیان آمریکا داعش در این منطقه فعال است. در همین راستا مقامات مسکو معتقدند عناصر داعش کمک و تسهیلات لازم را از این "سوراخ سیاه" دریافت می‌کنند.

تداوم حضور این گروه تروریستی در مرز دو کشور می‌تواند یکی از مهمترین اهداف واشنگتن را در خاورمیانه عملیاتی سازد. با روی کار آمدن شعیان در عراق که با جمهوری اسلامی ایران نیز روابط استراتژیکی دارند، اتصال بغداد و دمشق، عینیت بخشی به تهدید محور مقاومت برای اسرائیل و آمریکا بوده است.



علاوه براین علی رغم شعار‌های دولت‌های آمریکا مبنی بر مبارزه با داعش، حضور عناصر این گروه ابزار کار کاخ سفید در منطقه است. در این رابطه تهدیدات مکرر ترکیه برای آغاز عملیات نظامی علیه کرد‌ها در شمال سوریه، تمرکز نیرو‌های کرد برای مبارزه با داعش در شرق فرات را کم کرد و این فرصتی بود تا تروریست‌های داعش به سرعت جای خالی را پر کنند و بر میدان نفتی العمر به عنوان مهمترین میدان نفتی شرق فرات مسلط شوند.



در حال حاضر اگرچه داعش بر هیچ شهر یا منطقه مهمی در سوریه حاکم نیست، اما طبق اخباری که به نقل از مقامات و قبایل روستایی منتشر می‌شود، اعضای این گروه اکنون صرفا به دنبال بازگشایی مسیر‌های ارتباطی هستند. تصمیم ترامپ برای خروج از سوریه و تمرکز بر عراق نیز به نظر می‌رسد با افزایش تحرکات ماه‌های اخیر داعش هماهنگ باشد.

از دید کاخ سفید، داعش کماکان باید یک تهدید به شمار رود و به عنوان مانعی برای پیوند محور‌های مقاومت سوریه و عراق عمل کند، این مساله فرصت لازم را برای آمریکا به منظور تحت فشار قرار دادن ایران از خاک عراق فراهم می‌کند.

همچنین طبق گزارشات عادل عبدالمهدی، نخست وزیر و فرمانده کل نیرو‌های مسلح عراق، تحرکات داعش در استان نینوا و مناطق غربی و مرزی افزایش یافته است.

سازمان اشتراک اطلاعات یوروپول نیز اعلام کرده برخلاف گذشته، تاکتیک امروز شبه نظامیان داعش در عراق انجام عملیات چریکی است. آدم ربایی و قتل‌ها در استان‌های کرکوک، دیالی و صلاح الدین که بعضا در میان شیوخ قبایل صورت می‌گیرد در واقع نشانه اضمحلال توان سازمانی داعش در عراق می‌باشد. با این وجود طی روز‌های گذشته عملیات رزمندگان عراقی در محور‌های «دیاله، صلاح الدین و الانبار» واقع در مرکز و غرب کشور برای کشف و پاکسازی عناصر مخفی و هسته‌های خاموش داعش جریان دارد.

بر اساس اطلاعات به دست آمده، هدف اصلی انجام این عملیات تأمین امنیت مسیر ارتباطی مرکز به شمال عراق و جلوگیری از نفوذ و قطع مسیر تروریست‌های مخفی داعش در محور‌های مرکزی و شمالی استان صلاح الدین است. از سوی دیگر به گزارش السومریه نیوز نیرو‌های «حشد شعبی» برای دومین بار طی ۳ روز اخیر مواضع تروریست‌های داعش در خاک سوریه را هدف حمله توپخانه‌ای قرار دادند. این در حالی است که همزمان چند گروه از نیرو‌های نهم زرهی و تیپ ۳۷ پیاده نظام ارتش عراق نیز با تجهیزات کامل خود را به نزدیکی منطقه مرزی «القائم» رسانده‌اند و در تلاش هستند از ورود عناصر تروریستی داعش از جنوب استان دیرالزور سوریه به خاک استان الانبار جلوگیری کنند.

براین اساس با توجه به همکاری‌های نظامی میان بغداد و دمشق، تنها عامل ادامه حیات داعش در مناطق مرزی دو کشور حمایت آمریکا از این گروه است. نیرو‌های دموکراتیک سوریه، حشد الشعبی، ارتش عراق و سوریه در چند سال گذشته نشان دادند که توان و امکان نابودی داعش را دارند مشروط به اینکه چتر حمایتی ایالات متحده از سر این گروه برداشته شود چنانکه روز گذشته خبرگزاری سانا سوریه از حمله جنگنده‌های ائتلاف به رهبری امریکا به مواضع ارتش سوریه در شهر بوکمال خبر دادند در حالی که داعش همزمان با این حمله، دست به عملیاتی از محور شهرک الباغوز به ایست بازرسی‌های منطقه زدند.