شهرِ شنبه‌های آشوب

سرزمین خروس‌ها انگار خیال آرام شدن ندارد؛ شب رنگ‌های زرد همچنان به نشانه اعتراض به سیاست‌های ماکرون می‌درخشند و اهالی کاخ الیزه را در سال جدید میلادی (۲۰۱۹) خواب زده کرده اند. با گذشت بیش از هفت هفته از اردوکشی خیابانی جلیقه زردها، آن‌ها همچنان بر مواضع خود ایستاده اند. آنان نه از وعده‌های مکرون برای کاهش مالیات دلگرم شده اند و نه از دست چدنی پلیس هراس دارند. مکرون برای مدیریت و حل و فصل اعتراضات تدابیر سیاسی و اقتصادی را اتخاذ کرد و از طرح افزایش مالیات بر سوخت عقب نشینی کرد و حتی پیشنهاد معافیت بازنشستگان از مالیات و هدیه سالانه به کارکنان را مطرح کرد که چندان در نزد معترضان مقبول نیفتاد.
جلیقه زرد‌ها علی رغم ۱۰ کشته، پنج هزار زخمی و بیش از ۵۰۰ بازداشتی هنوز سیاست خیابانی را برای تحقق خواسته‌های خود مناسب می‌بیینند و یک زمستان پر التهاب را در پاریس رقم زده اند؛ گویی خواسته آن‌ها خلق جمهوری دیگری (ششم) است. میشل فوکو اندیشمند فرانسوی سیاست خیابانی را عرصه نمایش بحران مشروعیت، انشقاق میان نخبگان حاکم، گسست در کنترل اجتماعی و فاصله گذاری میان مردم و حاکمیت به صحنه می‌داند.
تمهیدات امنیتی گسترده از سوی دولت و برخورد خشونت آمیز پلیس، دایره فعالیت‌های علنی جلیقه زرد‌ها را وارد فاز جدیدی خواهد کرد؛ به عبارتی ممکن است اعتراض کنندگان به خاطر برخورد خشن پلیس به کنش‌های رادیکال تری روی بیاورند و برخی فعالیت‌های خود علیه دولت را به صورت زیرزمینی دنبال کنند.
این تجمعات اعتراضی که از نوامبر ۲۰۱۸ در فرانسه آغاز شد، برای هشتمین هفته ادامه دارد. گرچه این جنبش اعتراضی لیدر و چارچوب مشخصی ندارد، ولی مهم‌ترین خصیصه آن خودجوش بودن این جنبش است که توان بالایی در سازماندهی نیرو‌ها به آن بخشیده و مهد دموکراسی را با بحران مواجه کرده است. در پایان ماه نوامبر حدود ۶۶ درصد شهروندان فرانسه با ادامه حرکت‌های اعتراضی موافق بوده‌اند؛ این تعداد در تازه‌ترین نظرسنجی‌ها به حدود ۵۵ درصد کاهش یافته است.
در نامه سرگشاده‌ای که جلیقه زرد‌ها در شبکه اجتماعی فیسبوک، خطاب به ماکرون نوشته بودند، از بی اعتنایی وی به خواسته‌های اعضای جنبش گلایه کرده بودند و پیشنهاد وی برای برگزاری یک مناظره ملی را یک دام سیاسی تعبیر کردند که هدف آن به حاشیه راندن خواسته‌های جلیقه‌زردهاست. در ادامه نامه سرگشاده آمده است: «حاکمیت و اقتدار را به دست مردم بازگردانید. اگر شما و همقطاران تان همچنان از مسند قدرت با دیده تحقیر به تهیدستان بنگرید، خشم ما به نفرت مبدل خواهد شد.»
با توجه به آنچه گفته شد، می‌توان نتیجه گرفت عقب نشینی دولت مکرون در مقابل اعتراضات اخیر، اگر در ظاهر به خوابیدن این اعتراضات منجر شود، اما مسائل مبنایی جنبش جلیقه زرد‌ها را لاینحل باقی می‌گذارد. چرا که با وجود تدابیر اقتصادی مکرون در واکنش به بحران فعلی، کماکان نتایج نظرسنجی‌ها گویای حمایت حداکثری مردم از این اعتراضات هستند و تا نیل به هدف اصلی، یعنی شکل گیری جمهوری دیگر (ششم) دست از اعتراض نمی‌کشند و مکرون را در ادامه با چالش‌های عمده هویتی مواجه خواهند کرد وحضور معترضان خیابانی در هشتمین هفته از آغاز اعتراضات نشان از تداوم این بحران دارد.