نوآوری چیست؟

تبیین:

نوآوری یکی از واژه هایی  است که امروزه به کرات در فضای کسب وکار، مدارس، دانشگاه ها و حتی محیط های اجتماعی مختلف شنیده می‌شود اما به راستی این مفهوم که پیوندی تنگاتنگ با مفاهیمی مانند خلاقیت، فناوری، اختراع و اقتصاد دانش بنیان دارد، به چه معناست؟ نوآوری ریشه در واژه لاتین Innovare داشته و به صورت کلی، به معنای «ایجاد یک چیز جدید» است. باید توجه داشت که مدیریت کارآمد فرآیند نوآوری، در گرو درک صحیح و عمیق مفهوم نوآوری است. ماهیت نوآوری، ایجاد تغییر در محصولات یا خدمات و یا روش خلق و عرضه آن ها، با هدف پاسخگویی به بازارهای جدید و نیازهای متغیر مشتریان است. انجام صحیح این تغییرات و موفقیت در آن، منوط به مشاهده پیوندها، کشف فرصت ها و استفاده مناسب از آن هاست.

ابعاد نوآوری

1) نوآوری در محصول که به معنای ارائه یک محصول یا خدمت جدید از سوی یک کسب وکار است.

2) نوآوری در فرآیند که بر خلاف نوآوری در محصول، اصلاح و بهبود روش های تولید و عرضه یک محصول یا خدمت را هدف قرار می دهد. ( هدف نهایی از نوآوری فرآیند، تقویت بهره وری است.)

3) نوآوری در موقعیت که به تغییر در زمینه ای که کالا یا خدمت در آن عرضه می شود، اشاره دارد.

4) نوآوری در پارادایم که تغییر مدل ذهنی و منطق رفتارهای سازمانی را موجب می گردد. لازم به ذکر است مرزی روشن بین انواع نوآوری وجود نداشته و گاهی این مرزها کمرنگ شده و حتی از بین می روند.

فرایند نوآوری

فرآیند نوآوری، شامل چند مرحله کلیدی است که هر یک از آن ها، با چالش های مخصوص به خود همراه است، بدیهی است موفقیت احتمالی در نوآوری، مترادف با مدیریت بهینه این چهار مرحله خواهد بود. مرحله نخست، جستجو نام دارد. «یافتم، یافتم» مشهور ارشمیدس (جرقه ناگهانی یک ایده ناب) تقلید و کپی برداری، سیگنال های بازار و حتی بررسی رفتار رقبا، می تواند نمونه هایی از فهرست طولانی منابع شناسایی فرصت ها و خلق ایده باشد. از میان انبوه ایده های مطرح، گزینه هایی را باید انتخاب کرد که احتمال رشد و توسعه و در مقیاس کلان تر، موفقیت را افزون تر نماید. باید توجه داشت که فرآیند انتخاب، نه تصادفی، بلکه مبتنی بر یک انتخاب راهبردی بر مبنای توانمندی های فعلی و تمایز رقابتی است. پس از خلق و انتخاب ایده، محقق کردن آن مطرح می شود که مرحله ای کاملا چالش برانگیز است. منابع محدود و کمیاب اعم از پول، دانش، نفرات و.... را باید گرد هم آورد و اجرای ایده را آغاز کرد. برخلاف پروژه های متداول، دشواری این مرحله در اجرای کاری است که تا پیش از این، سابقه نداشته و همین عامل، می تواند اتفاقات پیش بینی نشده ای به همراه داشته باشد. در نهایت مسئله نحوه بهره مند شدن از ارزش های نوآوری مطرح می شود. خروجی نوآوری می تواند یک محصول، خدمت، فرایند و یا یک نوآوری اجتماعی باشد.

انواع نوآوری

به منظور درک بهتر نوآوری و انواع آن، می توان یک ماتریس مبتنی بر دو بعد «تغییر در مدل کسب و کار» و «تغییر در فناوری» را در نظر گرفت. تغییر اساسی در مدل کسب و کار یا فناوری، گویای «نوآوری نفوذی» است. در این حالت، یا مدل کسب و کار با تغییر اساسی روبرو شده و فناوری صرفا بهبود می یابد و یا این که فناوری با تغییر و تحول بنیادین مواجه بوده و مدل کسب و کار به صورت تدریجی تغییر می کند.

نوع دیگر نوآوری که در ادبیات نوآوری و فناوری بسیار مشهور است، «نوآوری رادیکال یا انقلابی» است که تغییرات اساسی و همزمان در مدل کسب و کار و فناوری را نشان می دهد. نوآوری های رادیکال، دارای نتایج غیرمنتظره ای بوده که صرفا می تواند هدررفت منابع را به دنبال داشته و یا اینکه ساختار یک صنعت و بازار را به کلی دگرگون نما ید.در نهایت، نوآوری تدریجی بوده که در نقطه مقابل نوآوری رادیکال قرار گرفته و به تغییرات تدریجی و اصلاحات مستمر در مدل کسب و کار فناوری اشاره دارد.

مدل های نوآوری

هر یک از مدل های نوآوری، تلاش دارد تا نحوه تحقق نوآوری را به نحوی تبیین نماید. البته مدل های نوآوری در طول زمان ثابت نبوده و به تدریج، تحت تأثیر شرایط اقتصادی و اجتماعی با تغییر و تکامل همراه می‌شوند.

مدل فشار فناوری: بسیاری از پیشرفت های فناورانه و نوآوری‌ها، بر اثر فشار علم و فناوری پدید آمده اند. به عبارت دیگر، خط شکنی فناورانه، بر مبنای اکتشتافات علمی و پیشترفت های فنی که قبلا رخ داده اند، صورت می گیرد.

مدل کشش بازار: بر خلاف مدل فشار فناوری، گاهی نوآوری در اثر کشش بازار صورت می گیرد. یعنی فناوری یا محصول جدید، برای پاسخ دادن به یک نیاز یا تقاضای بازار توسعه یافته و موجب تجاری سازی یک نوآوری جدید می‌شود.

مدل دوگانه: منظور از مدل دوگانه نوآوری، ترکیبی از دو مدل خطی فشار فناوری و کشش بازار است. در اینجا یک فرایند متوالی با حلقه بازخورد و نوعی توازن بین «تحقیق و توسعه» و «بازار» به چشم خورده و تأکید بر یکپارچگی بیشتر این دو مفهوم است.