فرار از جهنم | موج گسترده مهاجرت از فلسطین اشغالی

رژیم صهیونیستی پس از 7 اکتبر 2023 بسیار متفاوت از قبل از 7 اکتبر است. نه فقط جنگ غزه، بلکه تنش آفرینی صهیونیست‌ها منجر به درگیری اسرائیل در 6 جبهه جنگی مختلف در منطقه شده است. از کرانه باختری و غزه، تا لبنان و سوریه و یمن و ایران، جبهه‌ای متحد علیه صهیونیست‌ها شکل گرفته که موجودیت آن‌ها را نشانه گرفته است. شاید از این رو نیز، نرخ مهاجرت از اسرائیل همواره در حال افزایش است.

روزنامه صهیونستی هاآرتص هم در گزارشی تازه اعلام کرد تمایل به مهاجرت در میان گروه‌های مختلف جامعه صهیونیست با سرعتی بی‌سابقه در حال افزایش است. بر اساس نتایج این گزارش، 19 درصد حریدی‌ها (یهودیان افراطی ارتدکس) به مهاجرت فکر می‌کنند، در حالی که این رقم میان سکولارها به 40درصد می‌رسد. طبق داده‌های منتشرشده، سکولارها، افراد دارای درآمد و تحصیلات بالا و رأی‌‌دهندگان میانه‌ چپ بیش از دیگران قصد ترک فلسطین اشغالی را دارند. در مقابل، افراد مذهبی و با تحصیلات پایین‌تر، کمتر به مهاجرت فکر می‌کنند. هاآرتص دلایل اصلی افزایش تمایل به مهاجرت از سرزمین اشغالی را گرانی هزینه‌های زندگی، نبود چشم‌انداز مناسب برای آینده فرزندان، وضعیت امنیتی و عملکرد ضعیف دولت عنوان کرده است.

«آیالا الیاهو» کارشناس مرکز تحقیقات و اطلاعات کنست هم درباره فرار صهیونیست‌ها از اسرائیل هشدار داده و گفته است: «از سال ۲۰۲۲ شاهد افزایش آشکار تعداد اسرائیلی‌هایی بوده‌ایم که تصمیم به ترک اسرائیل برای همیشه و مهاجرت به خارج داشتند، در کنار این روند شاهد کاهش تعداد کسانی هستیم که تصمیم به بازگشت به اسرائیل داشتند. سال ۲۰۲۲، جمعیت اسرائیل 30 هزار نفر کاهش یافت؛ سال ۲۰۲۳ جمعیت 59 هزار نفر کاهش یافت و این روند کاهشی سال‌های ۲۰۲۴ و 2025 ادامه داشته است».

«دنی زاکن» از یک موسسه بیمه در تل‌آویو هم آمار عجیب‌تری از تلاش برخی برای لغو اقامت اسرائیلی‌شان ارائه داده و گفته است از سال ۲۰۱۵ تا ۲۰۲۱ به طور متوسط حدود 2500 درخواست لغو اقامت در سال داشته‌ایم اما سال ۲۰۲۲ این روند به ۳۷۰۰ مورد درخواست برای لغو اقامت در اسرائیل رسید؛ سال ۲۰۲۳ درخواست‌ها برای لغو اقامت به حدود ۶۳۰۰ مورد رسید و سال ۲۰۲۴ بیش از ۸۴۰۰ مورد درخواست برای لغو اقامت در اسرائیل داشته‌ایم.

بازگشت به اروپا

گزارش‌ها نشان می‌دهد عمده ساکنان اسرائیل که زمانی از اروپا راهی فلسطین اشغالی می‌شدند، اکنون در حال بازگشت به اروپا و سایر کشورهای غربی هستند. روزنامه انگلیسی گاردین با استناد به آمار رسمی در تل آویو گفته است که مهاجرت از اسرائیل به دلیل عواملی از جمله قطبی شدن سیاسی، هزینه‌های بالای زندگی، تأثیر جنگ‌های غزه و لبنان و نگرانی‌های امنیتی پس از حمله حماس در اکتبر ۲۰۲۳ و پس از آن حملات ایران، شتاب گرفته است. برمبنای این گزارش، بزرگترین مقصد یهودیان همچنان آمریکاست، اما در بسیاری از کشورهای اروپا نیز جمعیت یهودیان در حال افزایش است.

کارشناسان موسسه مطالعات یهود در لندن نیز در گزارشی گفته‌اند که حدود ۶۳۰ هزار یهودی متولد اسرائیل یا کسانی که مدت زمان قابل توجهی در آنجا زندگی کرده‌اند، طی سال میلادی جاری به جای دیگری از جهان مهاجرت کرده‌اند.  

جاناتان بوید، کارشناس مطالعات یهود نیز گفته است که ورود مهاجران جدید یهودی به اروپا تأثیر بزرگی بر روند فزاینده خروج از اسرائیل داشته است و در انگلیس حدود 23 هزار نفر متولد اسرائیل زندگی می‌کنند که این تعداد نزدیک به دو برابر ۲۰ سال پیش است. در این گزارش گفته شده کل جمعیت یهودیان در انگلیس حدود 313 هزار نفر تخمین زده می‌شود و این روند همچنان در حال افزایش است.

همچنین گفته شده نزدیک به 12 هزار نفر از مردم اسرائیل و فرزندانشان اکنون در هلند زندگی می‌کنند.

آویسار لِو، که در سال ۲۰۱۲ از تل‌آویو به برلین نقل مکان کرد به گاردین می‌گوید: «تا یک سال پیش خودم را اسرائیلی می‌دانستم، اما اخیراً بیشتر هویت یهودی‌ام را حس می‌کنم نه اسرائیلی!»

بسیاری از تازه واردان از اسرائیل به اروپا، تحصیل‌کرده، نسبتاً جوان و دارای فرزند در خانه‌های جدید خود هستند.

تاثیرات منفی مهاجرت معکوس

آمار‌های رسمی در اسرائیل نشان می‌دهد که رشد جمعیت از ۱.۶٪ به ۱.۱٪ کاهش یافته است. این کاهش رشد جمعیت به دلیل افزایش نرخ مهاجرت نگرانی‌هایی را در مناطق اشغالی برانگیخته است. سرمقاله اخیر روزنامه یدیعوت آحارونوت با عنوان «جای تعجب نیست که مردم اسرائیل را ترک می‌کنند» منتشر شد و برخی دیگر از رسانه‌های عبری زبان هم نسبت به «فرار مغزها» هشدار داده‌اند.

پروفسور آرون سیچانوور از دانشمندان برجسته یهودی اقدامات کابینه نتانیاهو و جنگ و ناامنی در اسرائیل را عامل افزایش مهاجرت‌ها دانسته است. سیچانوور به گاردین گفته است کسانی که اسرائیل را ترک می‌کنند «می‌خواهند در یک کشور آزاد زندگی کنند، نه جایی که دولت به زور قدرت را به دست گرفته است.»

خروج سرمایه

روزنامه اقتصادی «کالکالیست» هم در گزارشی تازه، تصویری منفی از موج رو‌به‌گسترش مهاجرت از اسرائیل ارائه کرده و با استناد به پژوهشی جدید در دانشگاه تل‌آویو اعلام کرده است که روند ترک این اراضی در حال تبدیل شدن به یک «پدیده ساختاری» با پیامدهای اقتصادی و اجتماعی گسترده است. «کالکالیست» می‌افزاید که پژوهش مذکور، موج جدید مهاجرت را «تحول کیفی» توصیف می‌کند، زیرا بخش بزرگی از مهاجران شامل صاحبان درآمد بالا، جوانان، و متخصصانی مانند پزشکان، مهندسان، و نیروهای صنعت های‌تک هستند؛ گروه‌هایی که ستون فقرات بازار کار اسرائیل محسوب می‌شوند.

براساس این گزارش، خروج این گروه‌ها به معنای از دست رفتن ۱.۵ میلیارد شِکِل (۳۹۵ میلیون دلار) از درآمدهای مالیاتی در بازه زمانی یاد شده است؛ رقمی که در صورت ماندن این افراد، هر ساله به خزانه این رژیم واریز می‌شد. روزنامه می‌نویسد که این خسارت، فقط مربوط به مالیات بر درآمد نیست و شامل مالیات بر ارزش افزوده، مالیات شرکت‌ها، و دیگر پرداخت‌هایی است که اکنون از دست رفته است. «کالکالیست» می‌گوید این پژوهش، با روش‌شناسی جدید، میان «مهاجران واقعی» و «مسافران موقت» تفاوت قائل شده و ادعاهای این رژیم مبنی بر اینکه بخش بزرگی از این خروج مربوط به مهاجران کشورهای شوروی سابق بوده را رد کرده است.

به‌نوشته روزنامه، سهم افراد پردرآمد از میان مهاجران از یک‌چهارم به بیش از یک‌سوم رسیده است؛ موضوعی که نشان می‌دهد اسرائیل در حال از دست دادن نیروهای محوری اقتصاد خود است، از جمله: مهندسان، متخصصان حوزه های‌تک، صاحبان مشاغل آزاد و مدیران رده‌بالا.

در جمع‌بندی، کالکالیست تأکید می‌کند که این روند یک «خطر راهبردی بزرگ» برای آینده اسرائیل است. این روزنامه می‌نویسد: «برای فروپاشی نظام‌ها، نیاز به مهاجرت میلیونی نیست؛ خروج متمرکز پزشکان، مهندسان، و پژوهشگران می‌تواند چرخه‌ای از سقوط ایجاد کند که برگشت‌پذیر نباشد».

پژوهشگران هشدار داده‌اند که ادامه این روند می‌تواند اقتصاد اسرائیل را به سمت «نقطه بی‌بازگشت» سوق دهد؛ نقطه‌ای که در آن آسیب ساختاری اقتصاد دیگر قابل ترمیم نیست و به «فرسایش توان تولید و نوآوری» منجر می‌شود.

تقویت تندروها

از آن جا که مهاجرت فعلی در اسرائیل بیشتر شامل خروج طبقه متوسط و بخش دانشگاهی این رژیم است، این موج مهاجرت به تقویت گروه‌های تندروتر و افراطی درانتخابات‌ها منجر خواهد شد. در واقع موج مهاجرت فعلی می‌تواند به گسترش قدرت تندروهای صهیونیست در صحنه سیاسی رژیم صهیونیستی منجر شود و در عمل ما طی سال‌های آتی شاهد قدرت‌گیری تندروها در کابینه‌های ائتلافی تل آویو خواهیم بود.

بحران کمبود سرباز

از سوی دیگر ارتش اسرائیل با کمبود سرباز روبروست و مسئله نرفتن محصلان دینی تندور به سربازی باعث شده تا فشارها برای جذب و اعزام محصلان دینی صهیونیستی به سربازی افزایش یابد. گزارش‌ها حاکی از آن است که ارتش اسرائیل با کمبود ۱۲ هزار نیرو—۹ هزار رزمی و ۳ هزار پشتیبانی—روبه‌روست.

بحران خدمت نظامی حریدی‌ها در ارتش اسرائیل از مهم‌ترین چالش‌های سیاسی و اجتماعی این رژیم از دهه‌ی 2010 تاکنون محسوب می‌شود. این بحران ریشه‌ای عمیق در آموزه‌های دینی و تاریخی یهود دارد. جامعه حریدی همواره خواهان حفظ سبک زندگی مذهبی مستقل بوده و از مشارکت در امور نظامی‌ اجتناب کرده است. وضعیت به‌طور ویژه پس از انقضای قانون تمدید معافیت خدمت در ژوئن 2023 بحرانی شد؛ زیرا در پی آغاز جنگ غزه در هفتم اکتبر و نیاز شدید ارتش اسرائیل به نیروهای تازه، کابینه این رژیم دیگر حاضر به تداوم معافیت‌های گسترده نبوده است. با این حال، موج خروج طبقه متوسط و مهاجرت جوانان از اسرائیل باعث خواهد شد که کمبود نیروی سرباز برای ارتش بیشتر شود، چون در عمل بخش زیادی از مهاجرت فعلی از اسرائیل شامل جوانانی است که به سربازی می‌روند و در مقابل حریدی‌هایی که در اسرائیل می‌مانند، به سربازی تن نمی‌دهند.