افزايش سواد رسانه‌اي- مجازي خانواده ايراني

دنیای سایبری و اینترنت طی ۱۰ سال گذشته تاکنون به طور رعدآسایی رشد و پیشرفت داشته و جای خود را در میان همه جوامع بشری باز کرده و از سوی دیگر دسترسی سریع به اطلاعات را برای اقشار مختلف جامعه ممکن ساخته است؛ که این کار در زمان و هزینه‌های افراد صرفه‌جویی به شمار می‌رود و بشر را با سرعت و کیفیت بیشتری به اطلاعات مورد نظرش برای زندگی بهتر سوق داده است. بنابر آنچه گفته شد اینترنت-فضای مجازی به خودی خود بد نیست و این نوع استفاده از آن است که بد یا خوب آن را تعیین می‌کند؛ حال چنانچه جامعه‌ای آموزش‌های لازم را جهت استفاده از فضای مجازی ندیده باشد می‌تواند در برابر تهدیدات آن آسیب‌پذیر باشد. در چنین بستری مسئله اعتیاد به اینترنت و فضای مجازی در سال‌های اخیر تخریب سلامت خانواده و روابط اجتماعی را به همراه داشته است که در ادامه به برخی از اثرات منفی آن اجمالا اشاره خواهیم کرد.

۱- کاهش تمایلات رو در رو یا فرد به فرد؛ این مورد سردی بین افراد خانواده و به تبع آن بستگان را به دنبال دارد، افراد خانواده و اقوام، میلی به گذراندن اوقات خود در کنار همدیگر را ندارند و وقتشان را در فضای مجازی با دوستان خود صرف می‌کنند. به بیان بهتر افراد برای اینکه در این فضا به لایک و کامنت‌های بیشتری دست یابند وقت زیادی را در شبکه‌های اجتماعی می‌گذراند و اینکار باعث دوری از کانون خانواده شود.

۲- عدم توجه فرد به اهداف مهم زندگی؛ فرد به جای کار و تلاش برای رسیدن به اهداف خود، ترجیح می‌دهد به ستاره شدن در فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی از قبیل: فیسبوک، تویئتر و ... تبدیل شود.

۳- احتمال شکست روابط زوجین؛ ارتباط بیش از حد با دنیای مجازی در خانواده باعث می‌شود که زوج یا زوجه که با فضای مجازی بیشتر از دنیای واقعی ارتباط دارد، منجر به حس حسادت در یکی از آن‌ها شده و نظارت و کنترل اعمال و رفتار او را در پی خواهد داشت که این موضوع می‌تواند به جروبحث‌های طولانی منجر شود و در نهایت به طلاق عاطفی بیانجامد. طلاق عاطفی یعنی: در یک خانواده افراد شاید به ظاهر زندگی مشترک را حفظ کنند و زیر یک سقف در کنار هم زندگی کنند، ولی در عمل ساعات زیادی را در کنار یکدیگر به سر می‌برند، ولی هیچ‌گونه ارتباط کلامی و عاطفی بین آن‌ها رد و بدل نمی‌شود و هر کدام از آن‌ها در دنیای مجازی با وسایل ارتباطی خود مانند موبایل و تبلت خودشان مشغول هستند و ارتباطشان، با افرادی غیر از اعضای خانواده است. در اسلام خانواده اساسی‌ترین بنیاد در جامعه شناخته شده است، و برای زن و مرد هر کدام وظایف خاصی تعریف شده است که اگر یکی از این دو نفر در انجام وظایف خود کوتاهی کند دیگری می‌تواند حتی از او شکایت هم کند. وظایف زن و مرد دو جانبه است و هرکدام در قبال هم وظیفه‌ای دارند؛ وظیفه زن در خانواده ایجاد آرامش و شور و نشاط همراه با عشق و دوستی در خانه است که این عشق را به همسر و فرزندانش تقدیم کند، و مرد با داشتن چنین عشقی در خانه، دیگر نیازی به عشق‌های دروغین بیرون از خانه و همچنین فضای مجازی نخواهد داشت.

اما وظیفه مرد چیست؟ مرد هم باید تمام امکانات رفاهی خانواده را در حد توان خود فراهم آورد و دیگر وظیفه‌اش تقدیم عشق و محبت کامل به همراش خواهد بود که هم با گفتار و هم با عمل به همسرش ثابت کند که چقدر خانواده‌اش را دوست دارد، و به آن‌ها عشق بورزد. به فرموده‌ی پیامبر گرامی اسلام (ص): «اگر مردی به همسرش بگوید دوستت دارم هرگز از دلش بیرون نخواهد رفت». در خانواده اگر عشق از میان برود دیگر هیچ چیز به جا نخواهد ماند، چون اساس زندگی عشق و محبت است. در خانواده‌ای که ساختار اصلی آن عشق و محبت و صداقت باشد فرزندانی شایسته و بالنده به جامعه تحویل خواهند داد و فرزندان از چنین والدینی الگوبرداری می‌کنند و در زندگی به موفقیت‌های روزافزون دست می‌یابند؛ و در نهایت جامعه شاد و پویا و سالم خواهد بود. اما اگر فضای مجازی جایگزین روابط خانوادگی شود دیگر احساس همدلی و آرامش در خانه وجود ندارد و روابط خانواده کم‌کم و به مرور زمان کمرنگ خواهد شد و افراد خانواده بجای عشق ورزی و تعامل با هم؛ با دنیای دیگری خود را سرگرم می‌کنند و خانواده به طلاق عاطفی خواهد رسید که در نهایت می‌تواند به طلاق رسمی هم منجر شود.

۴- ضرورت افزایش سواد رسانه‌ای- مجازی خانواده ایرانی؛ براستی در چنین خانواده‌هایی چگونه فرزندان می‌توانند رشد فکری و جسمی مناسب داشته باشند و جامعه را که باید در آینده به آنان سپرده شود چگونه اداره کند؟ این تنها مشتی از خروار‌ها آسیبی است که می‌تواند خانواده ایرانی را در صورت عدم آگاهی از چگونگی استفاده از فضای مجازی تهدید کند. مهمتر اینکه اگر اهداف، فعالیت و جهت‌گیری شبکه و کانال‌های ماهواره‌ای- مجازی وابسته به غرب را جهت ایجاد فروپاشی خانواده ایرانی در نظر بگیریم، ضرورت افزایش سواد مجازی و رسانه‌ای به خانواده‌های ایرانی دو چندان می‌شود.