فیلم|تست ایمنی خودرو در ایران؛ نمایش جدید یا پایان ساخت ارابه‌های مرگ؟

اولین جرقه‌های تست ایمنی خودرو سال 1939 در آمریکا زده شد؛ جایی که ارتش این کشور برای ارزیابی خودروهای نظامی به این نتیجه رسید که سرعت، قدرت و ظاهر، هیچ اهمیتی ندارند اگر خودرو در لحظه بحران نتواند جان سرنشین را حفظ کند. در سال 1959، آلمان‌ها با تست مشهور مرسدس‌بنز، استاندارد تازه‌ای برای خودروهای سواری تعریف کردند.

اما آغاز رسمی تست‌های ایمنی از دهه 70 میلادی شروع شد؛ زمانی که سیستم‌های ارزیابی مستقل مثل EuroNCAP، ANCAP، JNCAP و بعدها C-NCAP شکل گرفتند و صنعت خودرو را مجبور کردند به جای تبلیغات صرف، پاسخگوی ایمنی خودرو خود در آزمایشات رسمی و معتبر باشد. این تست‌ها امروز در تمام دنیا معیار اعتماد مردم به یک خودرو هستند؛ نه حرف خودروساز.

ایران هم صاحب مرکز تست ایمنی شد

هفته گذشته بعد از سال‌ها تأخیر که نتیجه  اهمال دستگاه‌ها مسئول در حوزه ایمنی خودرو بود، نخستین مرکز آزمون‌های ایمنی و کیفیت خودرو در ایران راه‌اندازی شد؛ مرکزی که قرار است همان آزمون‌هایی را انجام دهد که EuroNCAP، C-NCAP و سایر مراکز معتبر ایمنی خودرو  در دنیا اجرا می‌کنند. این یعنی از این به بعد، برای فهمیدن اینکه یک خودرو داخلی چقدر ایمن است، دیگر نیازی به «نی پلاستیکی»، «قوطی نوشابه» یا مقایسه با پژوی 20 سال پیش اروپا که در فضای مجازی با بدنه خودروهای داخلی مقایسه می‌شود نیست و این سنجش یک مرجع رسمی خواهد داشت.

در فاز نخست، این مرکز تست‌های پایه را انجام می‌دهد، اما زیرساخت آن برای اجرای آزمون‌های پیشرفته کاملاً آماده است. پیش از این گفته‌ می‌شد که تست‌های پایه ایمنی خودروهای داخلی در سایر کشورها انجام می‌شود اما تاکنون نتایج هیچ یک از آنها منتشر نشده است!

کاهش 50درصدی آسیب تصادفات فقط با ارتقاء کیفیت خودرو!

قرار است که در این مرکز تست‌ها استحکام و مقاومت بدنه در تصادف، ایمنی سرنشین بزرگسال و کودک، عملکرد واقعی کیسه‌های هوا، ایمنی عابر پیاده و کارکرد سایر امکانات ایمنی ازجمله ترمز اضطراری خودکار، هشدارها و رادار برخورد، سیستم‌های کمک‌راننده و کنترل پایداری و... تست شود.

این‌ها همان معیارهایی هستند که در دنیا نمره نهایی ستاره‌های ایمنی را تعیین می‌کنند؛ چیزی که خودروساز ایرانی همیشه از آن فرار کرده، چون نتیجه‌اش قابل انتشار نبود و عملاً هیچ‌وقت منتشر هم نشد.

بیش از 90درصد تصادفات جاده‌ای مربوط به خودروهای ایرانی است

در ماه‌های اخیر، پلیس بارها به کیفیت ایمنی خودروهای ایرانی تاخته و کار تا جایی پیش رفته است که رئیس پلیس راهور فراجا صراحتاً گفته است که «بیش از 90درصد تصادفات جاده‌ای مربوط به خودروهای ایرانی است».

این جمله یعنی هر بار که آمار مرگ‌ومیر جاده‌ای اعلام می‌شود، بخش بزرگی از آن به دلیل ایمنی پایین خودروهاست؛ نه فقط خطای انسانی، جاده‌ها و...

خودرویی که ستاره ایمنی نگیرد پلاک نمی‌شود

رئیس پلیس راهور در بازدید از این مرکز اعلام کرد که خودرویی که تست ایمنی را پاس نکند، نباید پلاک شود. اما ماجرا این‌قدر ساده نیست. چرا که پلیس تصمیم‌گیر نهایی در این موضوع نیست و باید دید سازمان استاندارد چه موضعی می‌گیرد. اگر این سازمان تست ایمنی را وارد استانداردهای اجباری خودرو کند، آنگاه هر خودروساز مجبور است قبل از عرضه محصول، تست ایمنی را پاس کند.

در صورتی که تست ایمنی تبدیل به یک الزام نشود، مرکز تست فقط جنبه شعاری پیدا می‌کند، شعاری که صنعت خودرو به آن بی‌اعتنا خواهد بود.

زنگ خطر برای خودروسازان

اگر تست ایمنی در ایران اجباری شود، قطعاً منافع خودروساز داخلی با خطری بزرگ روبه‌رو خواهد شد؛ خودروسازانی که سال‌ها در بازار انحصاری و بدون رقابت، محصولات ایمنی پایین و با فناوری عقب‌مانده را با قیمت‌هایی غیرقابل‌توجیه به مردم فروخته‌اند.

نتایج رسمی تست‌های ایمنی، اگر منتشر شود، می‌تواند به صورت مستند و عینی چهره و کیفیت واقعی بسیاری از خودروهای داخلی را نشان دهد.؛ خودروهایی که شاید حتی یک ستاره ایمنی هم نگیرند.

این همان شفافیتی است که خودروسازان از آن وحشت دارند و مردم سال‌هاست منتظرش هستند.

آغاز دیرهنگام اما ضروری

با اینکه ایران بسیار دیر وارد عرصه تست ایمنی خودرو شده، اما همین آغاز دیرهنگام هم می‌تواند نقطه عطفی مهم باشد؛ البته به شرطی که این مسیر ناتمام نماند و صنعت خودرو دوباره از زیر بار مسئولیت فرار نکند.

موفقیت این مسیر تنها سه شرط حیاتی دارد: اجباری شدن تست ایمنی برای همه خودروها، انتشار شفاف و بدون کنترل نتایج و وابسته شدن صدور پلاک و مجوز تولید به پاس‌کردن آزمون‌ها.

اگر این سه گام عملی شود، برای نخستین‌بار می‌توان امیدوار بود خودرویی که روی خط تولید می‌رود، صرفاً بدنه‌ای روتوش‌شده و تزیین‌شده نباشد، بلکه پشت ظاهرش ایمنی واقعی نهفته باشد؛ ایمنی‌ای که سال‌هاست در جاده‌های ایران جایش خالی است.