فولاد ایرانی سپری در مقابل تحریم ها

در شرایطی که دشمنان ایران تمام تلاش خود را می کنند تا میزان صادرات و در نتیجه درآمدهای ارزی کشور را کاهش دهند بر اساس آمارهای منتشر شده و حتی اذعان منابع غربی تلاش های آن ها هرگز در حوزه تحریم صادرات کالاهای ایران موفقیتی نداشته و ایران با استفاده از ابزارهای خود به صادرات نفتی و غیر نفتی خود ادامه می دهد. توجه و تأکید ایران بر ظرفیت های اقتصادی خود یکی از ابزارهایی است که عملا دشمنان را در تحقق اهدافش ناکام گذاشته است، یکی از این ابزارها صادرات صنایع مختلف و بخش صنعتی است. سال گذشته صادرات غیرنفتی ایران با رسیدن به رقم ۵۷.۸ میلیارد دلار، رشد ۱۶ درصدی نسبت به سال پیش از آن را ثبت کرد، موضوعی که آمارهای 6 ماهه اول سال جاری نیز موید این نکته بوده و به رغم افزایش فشارها روند صادرات صنایعی چون صنایع فولادی، معدنی و.... ادامه داشته است. به نحوی که بخش قابل توجهی از صادرات غیرنفتی ما مربوط به محصولات پتروشیمی، مواد پلیمری، صنایع فولادی، معدنی و غذایی بوده است.

با این حال بعد از بازگشت رسمی تحریم‌های اتحادیه اروپا علیه ایران با فعالسازی مکانیسم ماشه، این اتحادیه محدودیت‌های جدیدی بر تجارت فلزات از جمله فولاد، آلومینیوم و گرافیت ایران وضع کرده است. بر اساس تصمیم منتشرشده در روزنامه رسمی اتحادیه اروپا از ۳۰ سپتامبر ۲۰۲۵ فروش، انتقال و واردات این فلزات میان ایران و کشورهای اروپایی به ‌طور کامل ممنوع شده است. شورای اروپا مدعی است که این مواد می‌توانند در توسعه برنامه‌های هسته‌ای و موشکی ایران نقش داشته باشند و از این ‌رو صادرات آنها به عنوان تهدیدی برای امنیت اروپا تلقی می‌شود.

·        موفقیت فولاد ایران با وجود تحریم‌ها

اما سؤال اینجاست که ایران سال‌هاست تحت تحریم قرار دارد و بعد از خروج ترامپ از برجام، مدت‌هاست که محدودیت‌های اقتصادی بازگشته ‌اند، اما در این شرایط که هیچ مراوده جدی میان ایران و اروپا یا آمریکا وجود ندارد، تصمیم تازه اتحادیه اروپا چه معنایی دارد؟ البته محمدصادق مفتح، قائم‌مقام وزیر صمت در امور بازرگانی، در همان ایام با تأکید بر اینکه تحریم‌های تازه اروپا تأثیر واقعی روی بازار فولاد ایران نخواهد داشت، گفته بود صادرات فولاد به کشورهای همسایه و منطقه انجام می‌شود و محدودیت اروپایی‌ها نمی‌تواند تجارت با مشتریان سنتی ایران را متوقف کند. اما حالا و طی روزهای گذشته جدیدترین آمار انجمن جهانی فولاد نشان می‌دهد که ایران در ماه اکتبر با تولید ۳.۳ میلیون تن به جایگاه هفتم خود در میان بزرگ‌ ترین تولیدکنندگان فولاد جهان بازگشته است. آمارهای انجمن جهانی فولاد نشان می‌دهد که ایران در ماه اکتبر، دهمین ماه میلادی ۳.۳ میلیون تن فولاد تولید کرده که ۱۲ درصد از مدت مشابه سال گذشته بیشتر است. میزان تولید فولاد ایران در ۱۰ ماه نخست ۲۰۲۵ به طور متوسط ۲۵.۴ میلیون تن بوده است. در واقع بر اساس این آمار، صادرات فولاد ایران به رغم تداوم تحریم ها و البته فعال شدن مکانیسم ماشه و اقدامات اتحادیه اروپا نه تنها کاهشی نداشته بلکه افزایش نیز یافته است. موضوعی که عملا نشان دهنده بی تاثیر بودن مکانیسم ماشه و تصمیمات و تلاش های دشمنان در تشدید تحریم ها علیه ایران بوده و عملا نشان دهنده شکست این سیاست هاست. [C1] 

·        افزایش تولید فراتر از تحریم‌ها

ایران در ماه‌های مارس، آوریل و می ۲۰۲۵ در جایگاه هفتم تولید فولاد در جهان قرار داشت اما در ماه ژوئن در جایگاه دهم قرار گرفت و تا ماه سپتامبر در این جایگاه قرار داشت. اما در ماه اکتبر و پس از تلاش های اتحادیه اروپا در تحریم فولادی، ایران با ۳ پله صعود به جایگاه هفتم بازگشته است. چین، هند و آمریکا در این ماه، ۳ تولید کننده بزرگ فولاد در جهان هستند و پس از آنها ژاپن، روسیه، کره جنوبی، ایران، ترکیه، آلمان، برزیل و ایران قرار دارند.

از سوی دیگر کشورهای تولیدکننده فولاد در غرب آسیا در این ماه ۵.۴ میلیون تن فولاد تولید کرده‌اند که با توجه به تولید ۳.۳ میلیون تنی ایران، می توان گفت ایران به تنهایی بیش از 61 درصد فولاد این منطقه را تولید کرده است. تولید فولاد این منطقه نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۹.۲ درصد افزایش یافته است که می‌تواند ناشی از افزایش تولید فولاد ایران باشد. کشورهای غرب آسیا که در این گزارش مورد بررسی قرار گرفته ‌اند، شامل ایران، عراق، اردن، کویت، عمان، قطر، عربستان و یمن هستند.

علاوه بر این موضوع کشورهای هند، آمریکا، ترکیه و ایران در این ماه با رشد تولید خود مواجه بوده اند که بیشترین میزان رشد تولید به میزان ۱۲ درصد نیز متعلق به ایران بوده است. البته این موضوع برای همه تولید کنندگان فولاد جهان نبوده و 70 کشور تولید کننده فولاد در ماه اکتبر در مجموع ۱۴۳.۳ میلیون تن فولاد تولید کردند که در مقایسه با اکتبر سال گذشته، ۵.۹ درصد کاهش یافته است. یعنی افزایش تولید فولاد ایران به رغم کاهش تولید فولاد در جهان رخ داده است که نشان دهنده این موضوع است که این افزایش تولید در ایران تحت تاثیر مسائل بین المللی نبوده و صرفا مبتنی بر سیاست های داخلی ایران بوده است.