چشم امید جامعه به سبزپوشان عرصه نظم و امنیت

«پلیس» همیشه برای مردم نماد امنیت، نظم و آرامش است و هرچقدر اجزای این نهاد قانونی منظم‌تر، پویاتر و مسئولانه‌تر عمل کند، امنیت و آرامشی که بدنه جامعه بابت وجود پلیس احساس می‌کنند، بیشتر و بیشتر خواهد شد. برای خانواده بزرگ پلیس در کشور ما روز یکشنبه دوم دی‌ماه سال جاری، یکی از روز‌های الهام‌بخش بود؛ روزی که فرماندهان ارشد بخش‌های مختلف نیروی انتظامی با رهبرمعظم انقلاب و فرماندهی کل قوا دیدار کردند؛ شاه‌بیت بیانات و رهنمود‌های حضرت آیت‌الله‌خامنه‌ای (مدظله العالی) در این دیدار، این توصیه بود؛ «باید به نحوی عمل کنید که برداشت مردم از نیروی انتظامی یک نیروی مقتدر، عادل و هوشیار باشد». ایشان در همین زمینه عملکرد نیروی انتظامی را در معرض نگاه و قضاوت مردم دانستند و از بهبود رفتار با مردم و مراجعان در مراکز انتظامی نسبت به گذشته یاد کرده و آن را یک پیشرفت توصیف کردند.

شاید هم برای فرماندهان و برنامه‌ریزان خانواده بزرگ پلیس و هم برای عموم مخاطبان این سوال مطرح شود که پلیس چگونه در نظر مردم به عنوان نیرویی «مقتدر، عادل و هوشیار» شناخته می‌شود و پلیس جمهوری اسلامی ایران برای دستیابی به چنین مؤلفه‌هایی تا به امروز چه اقداماتی انجام داده است؟
تلاش در مسیر اقتدار، هوشیاری و عدالت

به اعتقاد کارشناسان انتظامی و نیز صاحبنظران مسائل اجتماعی، پلیس در هر کشوری به ویژه در یک جامعه اسلامی مانند ایران ما، زمانی به عنوان یک نیروی «مقتدر» شناخته می‌شود که با قدرت و صلابت و بدون تعارف در مقابل ناامنی و بی‌نظمی بایستند و قانون را اجرا کند؛ در عین حال، از آنجا که ممکن است عنصر اقتدار همیشه با رگه‌هایی از تلخی همراه باشد، هنر پلیس به ویژه در یک جامعه اسلامی این است که این اقتدار را با «عدالت» ممزوج و همراه کند؛ یعنی توجه به حال و وضعیت مخاطب و انعطاف و ظرافت به موقع در برخورد با افراد و طبیعی است که این اقتدار و عدالت، وقتی با عنصر «هوشیاری»، همراه باشد، همه آن شرایطی را که برای یک پلیس مطلوب مدنظر است، محقق می‌شود؛ پلیسی که با دانش فنی کافی و تعهد اخلاقی به انجام وظیفه می‌پردازد و به قول معروف چیزی از زیر دستش در نمی‌رود، خود را امانتدار مردم می‌داند و آنان را خانواده خود. نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران از ابتدای شکل‌گیری در دهه هفتاد تاکنون، با اقدامات متعدد کارشناسی، تلاش کرده است تا این عناصر را در رفتار سازمانی خود با مردم و اقشار مختلف نمایان کند؛ انجام نظرسنجی‌های علمی و مبتنی بر واقعیات درباره دیدگاه مردم نسبت به مسائل اجتماعی و انتظامی، راه‌اندازی مرکز نظارت همگانی پلیس با شماره ۱۹۷ و با هدف دریافت انتقادات و پیشنهادات مردم نسبت به عملکرد پلیس و مهمتر از همه، راه‌اندازی مرکز فوریت‌های پلیسی ۱۱۰ از سال ۱۳۸۰ تاکنون، مهمترین اقداماتی بوده است که با هدف افزایش سرعت، دقت و اقتدار پلیس در ایفای وظایف قانونی صورت گرفته است. نکته جالب توجه دیگر در دیدار اخیر رهبرمعظم‌انقلاب با فرماندهان نیروی انتظامی، تأکید ایشان بر مقوله «رشد» در پلیس بود که لازمه آن را «پیشرفت بدون توقف» اعلام کردند. شاید بتوان مهمترین راه ممکن برای پیشرفت بدون توقف را توجه بیش از پیش به مسئله آموزش و تربیت کارکنان پلیس مطابق با استاندارد‌های علمی و مهمتر از آن، آموزه‌های معرفتی و دینی دانست؛ راه‌اندازی و توسعه دانشگاه علوم انتظامی «امین» در خانواده بزرگ نیروی انتظامی یکی از این راهکار‌های اثربخش است؛ دانشگاهی که امروز به مرکزی علمی و پویا در نیروی انتظامی تبدیل شده و امید می‌رود که با توسعه کمی و کیفی آموزش‌هایش، در کمتر از یک دهه آینده، پلیس ایران را در جایگاه‌های ممتاز بین‌المللی قرار دهد؛ کما اینکه همین حالا هم نیروی انتظامی در ارزیابی‌های بین‌المللی، در وضعیتی امیدبخش و غرور آفرین قرار دارد.

رفتار پلیس مساوی با رفتار نظام

فرمانده معظم کل قوا (مدظه العالی) در دیدار هفته قبل خود با فرماندهان ناجا، یک نکته هشدارگونه و در عین حال غرورآفرین را مطرح کردند؛ ایشان تاکید کردند که «بخش‌های مختلف نیروی انتظامی از جمله کلانتری‌ها، پاسگاه‌ها و گشت‌های انتظامی در پیش چشم مردم قرار دارد و قضاوت درباره عملکرد نیروی انتظامی به مجموعه نیرو‌های مسلح و نظام اسلامی تعمیم پیدا می‌کند». این مسئله را می‌توان به یک فرصت طلایی برای نیروی انتظامی تشبیه کرد که رفتار و تدبیر آن در چشم مخاطبان، مساوی با عملکرد مجموعه نیرو‌های مسلح اعم از سپاه و ارتش و وزارت دفاع لحاظ شود و همین مسئله می‌تواند برای خانواده بزرگ پلیس به یک باقیات صالحات ماندگار تبدیل شود. بر اساس آمارها، نیروی انتظامی در راه برقراری نظم و امنیت در این آب و خاک، تاکنون ۱۳ هزار شهید و ۲۲ هزار جانباز تقدیم انقلاب اسلامی کرده است و همچنان دفتر و کتاب شهادت به روی کارکنان این نهاد انقلابی باز است و امید می‌رود تا بالندگی این نیرو در پرتو دو عنصر «آموزش و تربیت» بیش از پیش افزایش یابد.