تصمیم ترامپ برای احیای آزمایش‌های هسته‌ای؛ تضعیف تعهدات بین‌المللی

تبیین:

«دونالد ترامپ» رئیس‌جمهور آمریکا پنجشنبه هفته گذشته در پیامی در شبکه مجازی تروث، اعلام کرد که به وزارت جنگ دستور داده تا آزمایش سلاح‌های هسته‌ای را از سر بگیرد.

رئیس‌جمهور آمریکا تأکید کرد که این تصمیم در واکنش به برنامه‌های آزمایش هسته‌ای سایر کشورها اتخاذ شده است و روند اجرای آن بلافاصله آغاز خواهد شد.

ترامپ در این پیام با اشاره به اینکه «ایالات متحده بیش از هر کشور دیگری سلاح هسته‌ای دارد»، نوشت: این دستاورد، از جمله نوسازی کامل و به‌روزرسانی تسلیحات موجود، در دوره نخست ریاست‌جمهوری من محقق شد. به دلیل قدرت ویرانگر عظیم این سلاح‌ها، از انجام این کار متنفر بودم، اما چاره‌ای جز این نداشتم.

وی گفت: روسیه در جایگاه دوم قرار دارد و چین با فاصله زیاد سوم است، اما ظرف پنج سال آینده به ما خواهد رسید. بنابراین به دلیل برنامه‌های آزمایشی سایر کشورها، من به وزارت جنگ دستور داده‌ام که آزمایش سلاح‌های هسته‌ای ما را مثل آنها آغاز کند و این کار بلافاصله شروع خواهد شد.

تصمیم ترامپ در رابطه با ازسرگیری آزمایش‌های اتمی موضوع تازه‌ای نیست، او در دولت اول خود نیز تصمیماتی از این دست اتخاذ کرد. آمریکا با وجود آنکه از سال ۱۹۹۲ تاکنون هیچ سلاح هسته‌ای را به طور عملیاتی و رسمی آزمایش نکرده، اما دولت ترامپ، در دولت اول به شکلی بی‌سروصدا دستور داد، یک محل مخصوص آزمایش این سلاح‌ها در منطقه نوادا آمریکا در صورت آمادگی برای آزمایش یک بمب هسته‌ای در یک چارچوب زمانی ۶ ماهه تعبیه شود. در آن مقطع رسانه‌ها گزارش کردند که ترامپ یک طرح ۱.۲ تریلیون دلاری برای بازطراحی و اصلاح برنامه تسلیحات هسته‌ای آمریکا را پیشنهاد و اجازه توسعه و تولید اولین کلاهک هسته‌ای جدید آمریکا در ۳۴ سال گذشته را داده است. در عین حال این برنامه‌ریزی‌ها و طراحی‌ها هیچ وقت به طور رسمی به آزمایش یک سلاح هسته‌ای در چهار سال اول دولت ترامپ منجر نشد و باید دید او در دولت دوم خود تصمیم و برنامه‌اش برای آزمایش سلاح‌های اتمی را عملی می‌کند یا خیر. 

تا آینده نامعلوم بعید است خلع سلاحی اتفاق افتد

«امیرعلی ابوالفتح» در گفت‌وگو با ایسنا درباره تصمیم جدید دونالد ترامپ برای از سرگیری آزمایش‌های اتمی از سوی این کشور با تاکید بر این نکته که «خلع سلاح هسته‌ای اساسا در سال‌های گذشته به شکل واقعی شکل نگرفته و تا آینده نامعلوم هم بعید است خلع سلاحی اتفاق افتد»، گفت: تا سال ۱۹۹۲ آمریکایی‌ها آزمایش هسته‌ای خود را فیزیکی انجام می‌دادند، از آن به بعد توافق شد که آزمایش‌های اتمی انجام نشود، اما این به این معنا نبود که سلاح‌ها در سطح آزمایشگاهی تست نخواهد شد و در تمام این سال‌ها، سلاح‌های اتمی قدیمی از رده خارج و سلاح‌های جدید را آزمایش کردند.

وی با اشاره به موضع ترامپ که در شبکه مجازی تروث منتشر شد مبنی بر اینکه به وزارت جنگ دستور داده تا آزمایش‌های اتمی را به سرعت آغاز کند و گفته است، اگر کشورهای دیگر این کار را انجام دهند ما هم انجام می‌دهیم اظهار کرد: مشخص نیست که آمریکا تصمیم دارد بی‌قید و شرط آزمایش‌ها را از سر بگیرد یا این تصمیم را به نوعی برای تهدید کشورها در بازداشتن آنها از آزمایش‌های اتمی اتخاذ کرده است. به هر حال روسیه و چین هر ۲ در حال تست سلاح‌های اتمی هستند، از این رو اصلی‌ترین نگرانی ترامپ، روسیه و چین است. با این حال نمی‌دانیم ترامپ کدام مسیر را پیش خواهد گرفت، اما روشن است ممنوعیتی که آمریکا بر اساس CTBT‌ (پیمان منع جامع آزمایش‌های هسته‌ای) کنار گذاشته بود، دیگر وجود ندارد.

این کارشناس مسائل آمریکا تصریح کرد: اینکه تصمیم ترامپ چه وقت عملیاتی شود، معلوم نیست چون به لحاظ فنی کار آسان و سریعی نیست، شاید چند ماه طول بکشد تا آماده آزمایش فیزیکی سلاح اتمی شوند، اما به نظر می‌رسد چنین اراده‌ای در دولت آمریکا شکل گرفته است.

ممکن است ۱۰ الی ۱۵ سال دیگر تعداد کلاهک‌های هسته‌ای چین به روسیه و آمریکا برسد

ابوالفتح اظهار کرد: ترامپ معتقد است روس‌ها سلاح اتمی آزمایش کردند و البته این اتفاق هم افتاده است؛ موشک کروز هسته‌ای و قاره‌پیمای «بورِوِستنیک» و اژدر «پوزیدون» ۲  سلاحی هستند که اخیرا توسط روسیه آزمایش شده و اعلام شده که آماده به‌کارگیری است. از طرفی اقدامات چین برای آمریکا نگران‌کننده است چون این کشور به سرعت در حال کاهش فاصله‌ خود با آمریکا و روسیه در بحث سلاح‌های اتمی است. ممکن است ۱۰ الی ۱۵ سال دیگر تعداد کلاهک‌های هسته‌ای چین به روسیه و آمریکا برسد. 

وی در پاسخ به اینکه چنین تصمیمی به طور کلی نهادها و پیمان‌های شکل گرفته در پنجاه سال گذشته برای مهار و کنترل تسلیحات اتمی و آزمایش‌های هسته‌ای را از بین می‌برد؟ گفت: ترامپ دارد تعهداتی که دولت‌های قبلی آمریکا داشتند را کنار می‌گذارد. پیمان استارت جدید در سال ۲۰۲۶ منقضی می‌شود اما هنوز تکلیف آن مشخص نیست که از سوی آمریکا تمدید می‌شود یا در قالب یک توافق جدید منعقد می‌شود. بنابراین تصمیم اخیر ترامپ را باید هم در راستای مقابله با چین و روسیه و هم در مسیر بازگشت آمریکا از تصمیمات قبلی در رابطه با ناکارآمدی پیمان‌های جهانی دانست.

تصمیم ترامپ تعهدات بین‌المللی را ضعیف می‌کند

این کارشناس مسائل بین‌الملل و آمریکا درباره تاثیر این تصمیم بر رفتار کشورهای دارای صنعت هسته‌ای گفت: کشورهایی که سلاح اتمی دارند، وضعیت مشخص‌تری دارند و اینکه آزمایش اتمی انجام دهند بحث دیگری است، اما کشورهایی که سلاح ندارند وضعیتی متفاوت دارند. معتقدم قطعا آمریکا اجازه نمی‌دهد کشورهایی مثل برزیل، آرژانتین، مصر، ترکیه و ایران به سمت سلاح اتمی بروند، اما این تصمیم طبیعی است تعهدات بین‌المللی را ضعیف می‌کند و دیگران را تشویق می‌کند به این سمت بروند. 

ابوالفتح درباره واکشن و رویکرد کشورهای اروپایی دارای سلاح هسته‌ای در مقابل این اقدام آمریکا اظهار کرد: بحث بازگشت به تولید انرژی و نیروگاه‌های اتمی در اروپا قابل قبول است، اما آمریکا حتی به اروپا هم اجازه نمی‌دهد به سمت آزمایش سلاح هسته‌ای جدید برود. از طرفی بعید می‌دانم فرانسه و انگلیس اجازه دهند که آلمان به سمت آزمایش سلاح اتمی جدید برود.

وی در عین حال تاکید کرد که اقدام آمریکا برای آزمایش سلاح اتمی بعد از چند دهه، خیلی موضوع جدیدی نیست. آنها در همه این سال‌ها در حال تست سلاح‌های اتمی در سطح آزمایشگاهی و نه فیزیکی بودند. به علاوه امروزه تکنیک‌های آزمایش سلاح‌های اتمی متفاوت شده است و شاید اساسا سلاح‌های اتمی هم دیگر شبیه به سلاح‌های گذشته نباشد. شاید نیاز نباشد ضرورتا آزمایش‌ها زیر زمین انجام شود. البته این احتمال هم وجود دارد که شاید آزمایش یک سلاح خاص از سوی آمریکا نیاز به تست فیزیکی آن دارد تا از عملیاتی شدنش مطمئن شوند؛ از این رو ترامپ چنین تصمیمی را گرفته و شاید این تصمیم مقطعی باشد.