آیا لبنان در آستانه وقوع جنگ جدیدی است؟

با توقف جنگ میان حماس و رژیم صهیونیستی و برقراری آتش ‌بسی شکننده در غزه، اکنون نگاه مقامات صهیونیستی بار دیگر به جبهه شمالی و مرزهای لبنان دوخته شده است. حملات گسترده ارتش اشغالگر به مناطق جنوبی لبنان در هفته‌های اخیر این گمانه را تقویت کرده که احتمال درگیری تازه‌ای میان حزب‌الله و این رژیم وجود دارد.

شواهدی از ماجراجویی صهیونیستها

هرچند هنوز تصمیم رسمی برای آغاز جنگ جدید اعلام نشده اما شواهد میدانی حاکی از آن است که شمال فلسطین اشغالی می‌تواند آبستن حوادثی بزرگ در آینده نزدیک باشد. در همین چارچوب، یسرائیل کاتز وزیر جنگ رژیم صهیونیستی روز دوشنبه (5 آبان) به همراه مورگان اورتگاس، معاون فرستاده آمریکا به لبنان، از مرزهای این کشور بازدید کردند و آنگونه که رسانه‌های عبری گزارش دادند  هدف از این بازدید زیرنظر گرفتن فعالیت‌های حزب‌الله بود.

همچنین، منابع عبری گزارش دادند که تل‌آویو از آمریکا خواسته که همچنان بتواند حملات هوایی گاه‌وبیگاه به لبنان را ادامه دهد و این مسئله بیانگر وجود هماهنگی کامل میان دو طرف در این خصوص است. چند روز پیش نیز شبکه «کان» نوشت که افسران آمریکایی در مقر فرماندهی جبهه شمالی در شهر صفد حضور دارند و عملیات نظامی ارتش علیه لبنان تحت نظارت مستقیم آنان انجام می‌شود.

علاوه‌براین، ارتش صهیونیستی اخیرا در بحبوحه ادعاهای فزاینده درباره تجدید تسلیحات حزب‌الله، مانورهای گسترده‌ای را در منطقه الجلیل شمالی برگزار کرده است. همزمان، پهپادهای صهیونیستی تقریباً به ‌صورت روزانه حملاتی را در خاک لبنان انجام می‌دهند و افرادی را هدف قرار می‌دهند که تل‌آویو آنها را از نیروهای حزب‌الله معرفی می‌کند. با این حال، شواهد نشان می‌دهد شمار زیادی از قربانیان این حملات غیرنظامیان هستند.

برای برخی ناظران، این تحولات نشانه‌ای از تشدید تدریجی تنش‌ها و حرکت به ‌سوی درگیری بزر‌گتر است اما می‌توان اقدامات رژیم صهیونیستی را از زاویه‌ای دیگر نیز تفسیر کرد. 

چرا جنگ با حزب‌الله برای اسرائیل راحت نیست

هرچند بنیامین نتانیاهو و وزرای افراطی کابینه‌اش بر این باورند که اکنون با فروکش کردن نبرد در غزه، فرصت مناسبی برای وارد کردن ضربه نهایی به حزب‌الله فراهم شده اما واقعیت صحنه می‌گوید در صورت آغاز مجدد جنگ، لبنان به لقمه‌ای گلوگیر برای تل‌آویو تبدیل خواهد شد.

دلیل اول اینکه ارتش اشغالگر پس از دو سال درگیری مداوم در غزه به شدت فرسوده و خسته است و توانایی ورود به جبهه‌ای تازه را ندارد.

گزارش رسانه‌های عبری نیز نشان می‌دهد ده‌ها هزار سرباز از بازگشت به میدان نبرد تمرد می‌کنند. در کنار این، موج گسترده اعتراضات شهروندان صهیونیستی علیه ازسرگیری جنگ، نشانه‌ای از خستگی و ناامیدی جامعه صهیونیستی از درگیری‌های مکرر و طولانی است و ساکنان اراضی اشغالی که از خسارات انسانی و اقتصادی جنگ به ستوه آمده‌اند، خواهان پایان دائمی درگیری‌ها هستند.

این شرایط باعث شده تا نتانیاهو و تندروها علیرغم رجزخوانی‌ها در برابر حزب‌الله با چالشی جدی روبرو باشند. بنابراین، هرگونه ماجراجویی نظامی جدید ممکن است زمینه‌ساز بحرانی تازه در درون رژیم صهیونیستی شود، بحرانی که پایه‌های سیاسی و نظامی آنرا بیش از پیش سست خواهد کرد.

موضوع مهم دیگر، آمادگی روزافزون حزب‌الله برای جنگ جدید است. هرچند سران تل‌آویو ادعا می‌کنند بسیاری از زیرساخت‌های نظامی مقاومت را نابود کرده‌اند اما واقعیت آن است که حزب‌الله طی یک سال گذشته توانسته ساختار خود را بازسازی و نوسازی کند.

در آغاز نبرد سال گذشته، حزب‌الله به دلیل انفجار پیجرها و ترور شماری از فرماندهان ارشد خود، از جمله سید حسن نصرالله و هاشم صفی‌الدین غافلگیر شد و ضربات سنگینی را متحمل گردید. با این حال، به مرور زمان ابتکارعمل را در میدان نبرد به دست گرفت و با حملات موشکی و راکتی دقیق، تلفات چشمگیری به ارتش اشغالگر وارد کرد و این روند، رژیم صهیونیستی را ناچار به عقب‌نشینی و پذیرش آتش‌بس نمود.

اکنون حزب‌الله با ترمیم نقاط ضعف خود، بدنه تشکیلاتی‌اش را بازسازی کرده و در موقعیتی قرار دارد که می‌تواند هرگونه تهدید را با قدرت پاسخ دهد. در همین راستا، شیخ نعیم قاسم، دبیرکل حزب‌الله در گفتگوی اخیر خود با شبکه المنار تأکید کرد:«با وجود تلفات انسانی، مقاومت احیا شده و حزب‌الله برای هر سناریویی آمادگی کامل دارد و در صورت تحمیل جنگ، تا آخرین نفر از خاک لبنان دفاع خواهد کرد».

شاید سران تل‌آویو گمان کنند که با تشدید حملات به لبنان و پیشروی تا رود لیتانی می‌توانند مناطق جدیدی را اشغال و امنیت مرزهای شمالی را برقرار کنند اما سخنان نعیم قاسم نشان داد که این تصور خوش‌خیالی بیش نیست. او تأکید کرد که نیروهای مقاومت هرگز اجازه نخواهند داد رژیم اشغالگر از مرزهای لبنان عبور کند و آمادگی کامل برای مواجهه با هر تهدیدی را دارند.

تجربه ربع قرن گذشته نیز گواه آن است که جنگ زمینی و تلاش صهیونیست‌ها برای اشغالگری در خاک لبنان، موجب قدرت‌گیری حزب‌الله و افزایش محبوبیت آن در میان جامعه لبنانی می‌شود. 

علاوه‌براین، هیچ ضمانتی برای پیروزی ارتش صهیونیستی در جنگ جدید وجود ندارد. ارتش اسرائیل پس از دو سال جنگ تمام عیار و استفاده از تمامی ابزارهای نامشروع در جنگ و نقض قوانین بین‌المللی نتوانست حماس را خلع سلاح و نابود کند و در نهایت با این گروه مجبور به مذاکره و انجام توافق شد.

مطمئناً قدرت نظامی حماس قابل مقایسه با توانمندی‌های حزب‌الله نیست و درگیری بلندمدت با این نیروی سازمان‌یافته و قدرتمند که به ده‌ها هزار موشکها و پهپاد مجهز است برای تل‌آویو ساده نخواهد بود. با چنین تجربه‌‌لی از شکست خفت‌بار در غزه، هرگونه اقدام مشابه در لبنان برای ارتش اشغالگر به‌ مراتب دشوارتر خواهد بود.

نکته مهم دیگر این است که تعارض جنگ طلبی نتانیاهو با فضای برآمده از طرح صلح دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا است. اگرچه ترامپ قطعاً در اصل هدف نابود کردن حزب‌الله در لبنان با صهیونیست‌ها دیدگاه مشترکی دارد و هم‌اکنون نیز برای خلع سلاح این گروه فشارهای زیادی بر دولت لبنان وارد می‌کند اما به نظر می‌رسد تمایلی به همراهی با ماجراجویی خطرناک نتانیاهو ندارد، اقدامی که هدف اصلی آن نه امنیت صهیونیستها بلکه حفظ بقای سیاسی نتانیاهو است.

ترامپ در نشست شرم‌الشیخ کوشید تا تل‌آویو را از باتلاق بی‌پایان غزه که هیچ دستاورد ملموسی در آن به دست نیاورده بود بیرون بکشد. از اینرو، ترامپ نمی‌خواهد نتانیاهو اسرائیل را وارد بحرانی تازه و پیچیده‌تر از غزه کند که آینده‌اش نامعلوم است.

در شرم‌الشیخ، ترامپ با تبلیغات گسترده طرح ۲۰ بندی خود را به ‌عنوان «صلح برای فلسطین و منطقه» معرفی کرد و ده‌ها رهبر عرب نیز آن را امضا کردند اما در صورت آغاز جنگی جدید در لبنان، تمام این تلاش‌ها شکست خورده تلقی خواهد شد؛ موضوعی که هم اکنون نیز به واسطه کارشکنی‌های کابینه نتانیاهو توافق شوم الشیخ تا آستانه نابودی کامل سوق داده است و ترام در روزهای گذشته با ارسال نمایندگان خود به اراضی اشغالی همانند مایک پنس معاون اول و مارکو روبیو وزیر خارجه در تلاش برای نجات توافق از نابودی بوده است. زیرا در این صورت بیانیه شرم‌الشیخ که مقدمه‌ای برای تکمیل روند عادی‌سازی روابط اعراب با اسرائیل بود عملاً فرو می‌پاشد، رخدادی که می‌تواند همه معادلات سیاسی واشینگتن را برهم بزند.

عامل دیگری که می‌تواند رژیم صهیونیستی را از تداوم ماجراجویی در لبنان بازدارد، واکنش احتمالی ایران به هر گونه حمله نظامی است. در رویارویی پیشین میان حزب‌الله و تل‌آویو، تهران مستقیماً وارد جنگ نشد اما اکنون ماجرا فرق کرده و تهران و تل‌آویو در دوره آتش‌بس لبنان به مدت 12روز درگیر شدند و بدین ترتیب مرزهای تقابل دو طرف تا حد زیادی جابجا شده است. 

از طرفی، با فعال شدن «مکانیسم ماشه» و پیچیدگی بیشتر مناسبات بین‌المللی، سطح تقابل ایران با غرب به مراتب بالاتر رفته و بسیاری از ملاحظات سابق تضعیف شده است. بنابراین، احتمال اینکه در صورت آغاز مجدد جنگ میان حزب‌الله و ارتش اشغالگر، تهران نیز مستقیماً وارد میدان شود و از طریق حملات موشکی و پهپادی ضرباتی تعیین‌کننده به اهداف صهیونیستی وارد کند دور از انتظار نیست.

در این میان حمله اخیر ارتش صهیونیستی به قطر نیز موجب تقویت جبهه ضدصهیونیستی در میان کشورهای عربی و نزدیکی بیشتر آنها به ایران شده است، امری که در صورت تشدید درگیری در لبنان، واکنش‌های منطقه‌ای گسترده‌ای را به همراه خواهد داشت.

با این اوصاف، شتابِ تل‌آویو به سمت ماجراجویی نظامی نه تنها هزینه‌های داخلی و نظامی سنگینی در پی خواهد داشت بلکه می‌تواند جبهه‌ای منطقه‌ای علیه آن به‌ وجود آورد که پیامدهای سیاسی و امنیتی جدی برای این رژیم به همراه داشته باشد.

در مجموع، می‌توان گفت هدف رژیم صهیونیستی از تهدید به جنگ با حزب‌الله، جلوگیری از بازسازی لبنان و تداوم آوارگی مردم جنوب است تا این مناطق به سرزمینی غیرقابل سکونت تبدیل شوند. ارتش اشغالگر در هفته‌های اخیر بارها به سایت‌هایی که شامل ماشین‌آلات ساختمانی بودند و همچنین کارخانه‌های تولید سیمان حمله کرده است و این جنایات همواره با ادعای حضور نیروهای حزب‌الله در آن مناطق توجیه می‌شود.

تل‌آویو با خالی نگه داشتن این نواحی در پی تضمین امنیت سرزمین‌های اشغالی و تسهیل رصد تحرکات حزب‌الله است اما تجربه دهه‌های گذشته ثابت کرده که هرگونه اقدام اشغالگرانه سرانجام با شکست روبرو خواهد شد و مقاومت لبنان بار دیگر پیروز میدان می‌شود.