تشکیل کمیته قانون اساسی برای سوریه

تشکیل کمیته قانون اساسی برای سوریه
به نظر می‌رسد روند صلح و تدوین قانون اساسی در سوریه روند رو به رشدی را طی می‌کند. طبق اخبار واصله در هفته جاری نشست تدوین قانون اساسی جدید سوریه برگزار و در این هفته نشست کارشناسان کشور‌های تضمین کننده آتش بس در سوریه یعنی ایران، روسیه و ترکیه برای تشکیل کمیته قانون اساسی سوریه برگزار خواهد شد. سال گذشته شرکت‌کنندگان در نشست صلح سوریه که در شهر «سوچی» روسیه برگزار شد، با وجود تمام اختلاف‌نظر‌های موجود، بر سر یک مسئله به توافق رسیدند و این موضوع را در بیانیه پایانی اعلام کردند و آن چیزی نبود جزء: تشکیل کمیته تدوین قانون اساسی سوریه.
در بیانیه پایانی نشست سوچی ضمن تأکید بر لزوم حفظ تمامیت ارضی، استقلال و حاکمیت سوریه، درباره نحوه تشکیل کمیته آمده است. «ما توافق کردیم که کمیته قانون اساسی متشکل از هیئت جمهوری عربی سوریه همراه با هیئت‌های معارض حاضر در عرصه سیاسی سوریه تشکیل شود تا اصلاحات قانون اساسی را به نحوی تدوین کند که به حل‌وفصل سیاسی تحت نظارت سازمان ملل و منطبق با قطعنامه ۲۲۵۴ شورای امنیت کمک کند».
در این بیانیه آمده بود: «کمیته قانون اساسی دست‌کم از حکومت، نمایندگان معارضان در گفت‌وگو‌های بین سوری، کارشناسان سوری، جامعه مدنی، مستقل‌ها، سران عشایر و زنان، متشکل خواهد بود و توجه لازم صورت خواهد گرفت که اطمینان یابیم اجزای قومی و مذهبی نشست سوریه به نحوی متناسب در این کمیته مشارکت داشته باشند» بر اساس این بیانیه، «مأموریت، تعریف ارجاعات، اختیارات، قواعد روند و انتخاب مولفه‌های ترکیب کمیته قانون اساسی» توسط روند «ژنو» که تحت نظر سازمان ملل قرار دارد، مشخص خواهد شد.
آماده شدن کمیته قانون اساسی
به گفته سرگئی لاوروف وزیر امور خارجه روسیه، لیست اعضای کمیته قانون اساسی سوریه به صورت کلی آماده شده است. وی بعد از شرکت در جلسه شورای وزرای خارجی سازمان همکاری اقتصادی در دریای سیاه در باکو به خبرنگاران گفت: لیست اعضای کمیته قانون اساسی که دولت و مخالفان سوریه با حمایت روسیه، ترکیه و ایران در حال تهیه آن بودند، به صورت کلی آماده شده است و این کشور‌ها آماده اند که لیست تهیه شده را تحویل استفان دی میستورا، فرستاده سازمان ملل بدهند.
اما پر واضح است که تا رسیدن به هدف نهایی صلح و تدوین قانون اساسی کارآمد برای کشور عربی سوریه مشکلات زیادی پیش روی این نشست قرار خواهد داشت که عبارتند از:
۱- تسلط شبه نظامیان کُرد بر شهرک هجین: شهرکی که منابع خبری مدعی تسلط شبه نظامیان کُرد مورد حمایت آمریکا بر شهرک هجین در شرق سوریه هستند. شبه نظامیان کُرد موسوم به «نیرو‌های دموکراتیک سوریه» توانسته اند در شرق دیرالزور بر هجین مسلط شوند و در اشغال بودن بخشی از سوریه می‌تواند نقض تمامیت ارضی قلمداد شده و تدوین قانون اساسی را با مشکل جدی مواجه سازد.
۲-احتمال اشغال بخشی از سوریه توسط ترکیه: در همین شرایط حرف و حدیث بر سر حمله ترکیه به سوریه به گوش می‌رسد. منابع مخالف سوری اعلام کرده اند ۱۵ هزار شبه نظامی سوری تحت امر ترکیه آماده شرکت در عملیات نظامی آنکارا در شرق فرات در خاک سوریه هستند. وزارت دفاع آمریکا (پنتاگون) عملیات نظامی در شمال شرق سوریه را اقدامی غیرقابل توجیه دانسته است. رجب طیب اردوغان نیز درباره عملیات در شرق فرات سوریه نیز گفته است، ما می‌خواهیم صلح را در شرق فرات محقق کنیم و اگر آمریکا نیرو‌های کُرد را از منبج خارج نکند ما وارد این شهر خواهیم شد.
حال باید دید با تمامی این مشکلات، نتیجه این دیدار‌ها چه خواهد شد و این کمیته در همکاری با دیمیستورا چه طرح‌هایی را برای تعیین قانون اساسی جدید سوریه که عملاً بدنبال نابودی کامل تروریست هاست، ارائه خواهد داد؟
اما قرائن و شواهد میدانی از وضعیت کشور جنگ زده سوریه نشان می‌دهد. به غیر از ایران و تا حدودی روسیه بقیه بازیگران بدنبال تأمین منافع خود حتی به قیمت تجزیه سوریه هستند، که این می‌تواند در بلند مدت روند صلح و سازش را در این کشور با مشکل جدی مواجه سازد. آمریکائی‌ها بدنبال تجزیه سوریه هستند و ترکیه هم بی میل نیست که در این گیرودار بخشی از کشور سوریه (کوبانی) را بادعای واهی متعلق به امپراطوری عثمانی تحت تسلط خود قرار دهد. و از این تقسیم بندی آمریکائی‌ها سهمی هم برای خود بردارند. به همین دلیل نتیجه واقعی این ادعا‌ها را باید در روند مذاکرات صلح به نظاره نشست.

سید فرشید کاظمی پیرسرا