در جستجوی صلح

پایگاه رهنما :
جنجال‌ها پس از قتل جمال خاشقچی همچنان گریبانگیر مقامات سعودی است. به نظر می‌رسد پس از رسوایی عربستان سعودی در قتل روزنامه نگار سعودی، کشور‌های دیگر نظیر آلمان و سازمان ملل متحد در مورد عربستان و سیاست‌های کینه توزانه اش حساس شده اند این در شرایطی است که سازمان ملل متحد مدام در مور د. وضعیت گرسنگی در یمن هشدار می‌دهد و برخی کشور‌ها مثل آلمان در مورد فروش اسلحه به ریاض تجدید نظر کرده اند. اما در این میان ایالات متحده آمریکا اعلام کرده قصد قطع کمک هایش به ائتلاف تحت رهبری عربستان را ندارد. تصمیم جدید آمریکا با وجود مخالفت سناتور‌های آمریکایی صورت گرفته و بار دیگر درست در زمانی که گفتگو‌های صلح یمن در سوئد در جریان است، امید‌ها را به از میان بردن درگیری‌ها کمتر کرده است.
با این تفاسیر به نظر می‌رسد مقامات آمریکایی مخالف هرگونه قطع کمک به ائتلاف تحت رهبری عربستان سعودی هستند. تا جایی که «تیموتی لندرکینگ» معاون بخش خلیج فارس وزارت خارجه ایالات متحده آمریکا با بیان این موضع در ابوظبی گفت: «در آینده یمن، هیچ جایی برای تهدید متحدان ایران علیه عربستان سعودی، امارات متحده عربی و شاهراه‌های اقتصاد جهانی وجود ندارد.» او افزود ائتلاف تحت رهبری ریاض همچنان به جنگ با ستیزه جویان القاعده و دولت اسلامی یمن متعهد است.
این اظهارات در شرایطی گفته می‌شود که از روز پنج شنبه گفتگو‌های سازمان ملل متحد برای صلح یمن در سوئد میان نمایندگان جنبش انصارالله (حوثی‌ها) و دولت تحت حمایت ریاض آغاز شده و روز شنبه هیأت نمایندگی حوثی‌ها خواستار تدوین یک نقشه راه برای ایجاد دولت انتقالی و مرحله گذار با مشارکت تمام گروه‌های یمنی شدند. البته قبل از آغاز مذاکرات تمام کشور‌های درگیر در جنگ یمن، از ایران و امارات تا فرانسه، از گفتگو‌های صلح و ضرورت پایان درگیری‌ها حمایت کرده بودند. حوثی‌ها در جریان مذاکرات خواستار ایجاد دولت انتقالی با مشارکت تمام گروه‌ها شده اند. به نظر می‌رسد شرایط در استکهلم به هیچ عنوان باب میل مقامات ریاض نیست، از سوی دیگر قتل خاشقچی، روزنامه نگار منتقد سعودی در کنسولگری عربستان در استانبول باعث افزایش فشار‌ها به آل سعود شده است تا جایی که عده‌ای از سناتور‌های آمریکایی در اعتراضی یکپارچه، ولیعهد عربستان سعودی محمد بن سلمان را مسئول مستقیم قتل خاشقچی دانسته و وی را طراح اصلی جنگ یمن دانسته اند و در مورد روابط آمریکا با آل سعود هشدار داده اند که مبادا دولت ترامپ در روابط با ریاض دچار اشتباه راهبردی شود.
از سال ۲۰۱۵ که ائتلاف عربی تحت رهبری ریاض برای بازگرداندن منصور هادی به قدرت وارد جنگ داخلی یمن شد، تا به امروز حدود ده هزار شهروند عمدتاً غیر نظامی یمن جان خود را در این جنگ از دست داده و میلیون‌ها نفر در معرض مرگ بر اثر گرسنگی قرار دارند.
دستاورد نشست استکهلم
به نظر می‌رسد مذاکرات در سوئد به رغم مانع تراشی و وقت کشی عربستان، از سوی نماینده ویژه سازمان ملل متحد «مارتین گریفیتس» از سوی طرفین با جدیت در حال برگزاری است. این دور از مذاکرات چهارمین دور از نشست‌های صلح است این در حالی است که در سه دوره گذشته مذاکرات طی چهار سال جنگ با میانجی گری سازمان ملل نافرجام بوده، اما به نظر می‌رسد با امضاء توافق نامه تبادل اسرا میان جنبش انصارالله و ائتلاف سعودی و نیز موافقت ائتلاف سعودی برای انتقال ۵۰ نفر از نیرو‌های زخمی جنبش انصارالله از فرودگاه صنعا به مسقط پایتخت عمان شکل عملی به خود گرفته است.
اگر چه توافق نسبی بین جنبش انصارالله و دولت مستعفی یمن برای تشکیل کمیته‌های تبادل اسرا و زندانیان به روند مثبت مذاکرات سرعت بخشیده، اما همچنان مشکل اصلی در مورد سرنوشت بندر الحدیده و کنترل فرودگاه صنعا، روند مذاکرات را با مشکل مواجه کرده است.
گره مذاکرات کجاست؟
موضوع بندر الحدیده از جمله موارد اختلاف طرف‌های مذاکره صلح یمن است. بد نیست اطلاعات در مورد این بندر استراتژیک یمن داشته باشیم و ببینیم مشکل کجاست؟ بندر ۶۰۰ هزار نفری الحدیده در ۲۶۵ کیلومتری صنعا پایتخت یمن قرار دارد و به خاطر برخورداری از نوار ساحلی ۳۰۰ کیلومتری، پس از بندر عدن دومین نقطه با اهمیت تجارت بین المللی کشور یمن محسوب می‌شود. در مذاکرات صلح استکهلم هم دولت مستعفی یمن خواستار عقب نشینی انصارالله از این بندر و تحویل سلاح‌های آن‌ها شده، اما محمد عبدالسلام رئیس هیئت جنبش انصارالله در مذاکرات اعلام کرده است که این بندر باید به عنوان یک منطقه بی طرف اعلام شود. البته مشکل دیگر بر سر مذاکرات صلح، ماجرای فرودگاه بین المللی صنعا است که هیأت منتصب به دولت مستعفی یمن خواستار تبدیل شدن این فرودگاه به فرودگاه داخلی است و شرط بازگشایی آن را بازرسی هواپیما‌ها در فرودگاه عدن اعلام کرده است. این در حالی است که هیأت جنبش انصارالله چنانکه عبدالسلام تاکید کرده، مخالف این قضیه است و اعلام کرده بازگشایی این فرودگاه باید بر اساس استاندارد‌های بین المللی باشد و هیچ بازرسی هم پذیرفته نیست.
با همه این اوصاف به نظر می‌رسد با توجه به اینکه روزنه‌های امیدی در دور چهارم مذاکرات جنگ یمن با ائتلاف عربی دیده می‌شود، ولی آنچه که مسلم است رسوایی آل سعود همچنان در مجامع بین الملی ادامه دارد و به نظر می‌رسد ریاض در باتلاق جنگ یمن گیر افتاده و این مقاومت مردم سلحشور یمن ستودنی است.

سید فرشید کاظمی پیرسرا