تأثیر ۲ درصدی طرح کالابرگ الکترونیک در کنترل تورم

 طرح کالابرگ الکترونیک نخستین‌بار در سال ۱۴۰۱ به طور جدی مطرح شد و پس از آزمون و خطا‌های مکرر، نهایتاً در دولت سیزدهم اجرا شد. در این طرح، به دهک‌های یک تا سه درآمدی ماهانه ۵۰۰ هزار تومان و به دهک‌های چهارتا هفت، ۳۵۰ هزار تومان اعتبار برای خرید ۱۱ قلم کالای اساسی تخصیص می‌یابد. این اعتبار تنها در فروشگاه‌های طرف قرارداد و برای کالا‌هایی خاص قابل‌استفاده است.

با آغاز مرحله دوم طرح کالابرگ الکترونیک، واریز اعتبار برای دهک‌های درآمدی چهارتا هفت از روز سه‌شنبه ۲۷ فروردین‌ماه آغاز شده است.

روش استفاده از کالابرگ به این صورت است که متقاضی کارت بانکی که به اسم سرپرست خانوار است و در آن یارانه نقدی واریز می‌شود را بر می‌دارد و به یکی از فروشگاه‌های مجری طرح مراجعه کرده و در آن فروشگاه از بین کالا‌های مشمول طرح انتخاب کنند که هنگام پرداخت به صندوق دار گفته شود که می‌خواهید از اعتبار کالابرگ استفاده کنید. صندوق داربارکد را اسکن و از متقاضی می‌خواهد که کارت بکشید و بخشی از هزینه را با منابع نقدی خودش پرداخت کند و ما بقی از اعتبار یارانه ماه بعد کسر شود. در رسیدی که فروشگاه ارائه می‌کند سهم هر کدام مشخص شده است.

اما با اجرای مرحله دوم طرح کالابرگ الکترونیک شرایط کمی متفاوت است. یکی از تفاوت‌ها این است که در مرحله دوم نیازی به پرداخت بخشی از پول از جیب فرد نیست.

احد رستمی، مدیرکل دفتر اطلاعات رفاه ایرانیان وزارت تعاون، کار در این باره با اشاره به اینکه کل اعتبار خانوار‌ها به حساب سرپرست خانوار شارژ می‌شود، نیازی به پرداخت از جیب خانوار نیست گفت: به ازای هر فرد در دهک‌های اول تا سوم ۵۰۰ هزار تومان و دهک‌های چهارم تا هفتم ۳۵۰ هزار تومان در اعتبار سرپرست خانوار شارژ شده است که می‌توانند با مراجعه به فروشگاه اقدام به خرید کنند و نیازی به پرداخت به جیب آنها نیست. یعنی بحث تشویق به خرید انجام نشده است.

وی در پاسخ به اینکه فضای دسترسی برای همه مردم وجود دارد یا خیر؟ پاسخ داد: حدود ۱۲ هزارفروشگاه زنجیره‌ای و ۲۳۰ هزار فروشگاه خرد در کل استان‌های کشور و در سطح روستا‌ها در این طرح وارد شده اند و خانوار‌ها می‌توانند با مراجعه به فروشگاه‌ها کالای خود را خریداری کنند.۱۱ قلم کالای اساسی شامل برنج، گوشت سفید و قرمز و ۳ قلم گروه لبنیات شامل شیر، پنیر و ماست و تخم مرغ و ۵ قلم شامل روغن مایع، ماکارونی، برنج و قند و شکر است.

رستمی درباره اینکه طرح کالابرگ با هدف کنترل تورم و امنیت غذایی مردم انجام شد، چقدر نزدیک به این دو هدف مهم می‌دانید افزود:ارزیابی برای سال جدید باید صورت گیرد. اما سال گذشته که طرح اجرا شد، مرکز پژوهش‌های مجلس که گزارشی را ارائه کردند، طبق داده‌هایی که از روی بودجه خانوار مرکز آمار محاسبه کرده بودند، تحمین زده بودند که حدود ۸ درصد باعث بهبود تغذیه مردم شده است. طرحی که ازسال جاری یعنی حدوداً‌از ۱۲ اسفند ماه شروع شد، از شهریور ماه امکان دسترسی به داده‌ها وجود دارد که ببینیم تا چند درصد روی تغذیه مردم تأثیر داشته است.

مدیرکل دفتر اطلاعات رفاه ایرانیان وزارت تعاون، کار گفت: مطابق آماری که وزیر جهاد و کشاورزی اعلام کرده بودند، اجرای این طرح در اسفند حدود ۲ درصد در کنترل تورم اثر داشته است. میانگین تورم ماهانه تورم حدود ۳ درصد است، اگر حوزه اقلام غذایی بتواند تا حدود ۲ درصد تورم را کنترل کند، نتیجه قابل توجهی است و این تجربه می‌تواند روی سایر کالا‌ها استفاده کنیم.

وی درباره اینکه بحثی بین طرح کالابرگ و یارانه نقدی وجود دارد که مردم تفاوت‌هایی قابل هستند و می‌گوید اگر بریم به سمت یارانه نقدی به صرفه‌تر است یا به سمت کالابرگ برویم، اصلاً چنین چیزی وجود دارد که اگر کسی به سمت کالابرگ برود یارانه نقدی اش حذف شود؟ یا اگر یارانه نقدی را دریافت کند نتواند به سمت کالابرگ برود؟ گفت: درسال ۱۴۰۱ این موضوع مطرح شد که خانوار‌هایی که یارانه نقدی را تبدیل به یارانه اعتباری کنند، یارانه تشویقی تعلق می‌گیرد. این نگرانی که مردم در حال حاضر دارند از آن بابت است. اما واقعیت این است که یارانه نقدی به موازات یارانه کالابرگ همزمان اجرا می‌شود. هر چند پیش بینی‌هایی شده است که مردم در سال جاری بتوانند بین یارانه هایشان انتخاب کنند که آیا یارانه نقدی باشد یا کالابرگ. فعلاً‌اجرایی نشده است.

رستمی توضیح داد: اگر سازمان برنامه و بودجه بتواند منابع را به صورت پایدار تأمین کند، این طرح به صورت متوالی انجام می‌شود. در حال حاضر مردم هم یارانه نقدی دریافت می‌کنند و هم کالابرگ. اما احتمالاً به سمتی می‌رویم که مردم خودشان انتخاب کنند که کدام را می‌خواهند. مثلاً‌اگر مردم انتخاب کنند فقط کالابرگ دریافت کنند آیا مبلغ یارانه افزایش می‌یابد گفت: طرح کالابرگ برای معیشت خانوار و متمرکز روی بسته معیشتی خانوار‌ها است. امکان استعلام مانده اعتبار یا مشمولیت از طریق کد دستوری #۱۴۶۳*۵۰۰* فراهم شده و مرکز تماس ۰۲۱-۶۳۶۹ آماده پاسخگویی به سوالات و درخواست‌های مشمولان طرح است.