ضرورت تعقل سیاسی در طرح استیضاح ظریف-لاریجانی

پایگاه رهنما؛

اظهارت هفته گذشته آقای ظریف در خصوص وجود پولشویی در کشور، طرح استیضاح او را در مجلس کلید زد. این خبر‌ی بود که در چند روز گذشته منتشر شد. به نظر می‌رسد آقای حاجی دلیگانی (نماینده شاهین شهر و میمه اصفهان) محوریت این استیضاح را بر عهده دارد. این طرح با ۲۴ امضا روز سه شنبه (۶ آبان ماه ۹۷) تقدیم هیئت رئیسه مجلس شد.
هنوز ساعتی از اعلام استیضاح آقای ظریف در رسانه‌ها نگذشته بود، که آقای حسینعلی حاجی دوباره از تهیه طرح رئیس مجلس یعنی آقای لاریجانی با ۲۷ امضا به کمیسیون آیین نامه مجلس خبر داد. علت استیضاح رئیس مجلس نیز «تخلف قانونی دکتر لاریجانی در ماجرای لوایح مربوط به FATF» از سوی ایشان عنوان شد.
این اولین بار است که وزیر خارجه در طول پنج سال مسئولیت خود در معرض اسیضاح قرار گرفته و هم برای اولین بار است که تعدادی از نمایندگان (۲۷ نفر) به عملکرد رئیس مجلس معترض شده اند و درصدد استیضاحش برآمده اند. آقای ظریف البته بار‌ها برای پاسخ به برخی سئوالات نمایندگان در صحن مجلس حاضر شده و یکی از پر رفت و آمدترین وزرا به مجلس بوده است، ولی اغلب توانسته نمایندگان را با پاسخ خود قانع کند و خود را از کارت زرد نمایندگان در امان نگه دارد. آقای لاریجانی در ده سال گذشته که در کسوت ریاست مجلس حضور داشته برای اولین بار در سومین انتخابات هیئت رئیسه مجلس با دو رقیب جدی (عارف؛ رئیس فراکسیون امید و حمید رضا بابایی؛ رئیس فراکسیون ولایی) مواجه شد که در دور دوم با کناره گیری حاجی بابایی ریاستش را تداوم بخشید. حالا حمایت تمام قد لاریجانی از لوایح جنجال برانگیز FATF باعث شده جمعی از نمایندگان به این صرافت بیفتند که اهمیت کار خود را برای او گوشزد کنند؛ بنابراین طراحان استیضاح فارغ از اینکه این طرح به نتیجه خواهد رسید یا نه، سعی دارند حدود و ثغور ریاست مجلس را تعیین کنند و به قول آقای حاجی دلیگانی: «ما دنبال اینکه حتماً این استیضاح رأی بیاورد نیستیم. ما می‌خواهیم جلوی بدعتی را که توسط آقای لاریجانی در حال پایه گذاری در مجلس است، بگیریم.»
اگر با عینک مصلحت ملی به این موضوع نگاه کنیم متوجه خواهیم شد که در پس این طرح، کنش گری منسجم و دوراندیشانه‌ای وجود ندارد؛ در مورد استیضاح آقای ظریف باید گفت، هر چند اظهارات ایشان در مورد پولشویی با احتساب شرایط موجود یک اشتباه فاحش در سطح دیپلماسی بود، اما فرضاً با استیضاح و حذف وی از کسوت وزیر امور خارجه، با وجود ناکامی‌های مکرری که در مسیر تعامل با آمریکا و اروپا حاصل شده، این فرصت برای مدافعان وی باقی خواهد ماند که بگویند «می‌توانستیم، اما فرصت ندادند!»
موافقان دو طرح استیضاح محمدجواد ظریف و علی لاریجانی، معتقدند ایده و کنش این دو نفر در مطرح شدن برجام و تصویب چنددقیقه‌ای آن در صحن علنی از اساس اشتباه بوده و باعث تضییع حقوق و منافع ملی شده است. اماباید گفت، این دو شخصیت باید در مناصب خود بمانند تا در پایان، پاسخگوی اقدامات خود از جمله ادامه حربه مذاکره با غرب، به ملت و وکلای آن باشند. در حقیقت، جریان مسقر امروز با توجه به قرار داشتن در نقطه آخر ناکامی، به دنبال بهانه‌ای برای شانه خالی کردن از زیر بار مسئولیت است. باید اجازه دهیم افکار عمومی در فضایی آرام نتیجه چندین سال مذاکره و انتظار برای به ثمر نشستن ایده مذاکره را قضاوت کنند. مضافاً اینکه اگر عاقلانه بیندیشیم خطا را با خطا پاسخ نمی‌دهند، آقای ظریف در واکنش به منتقدان CFT اظهاراتی را درمورد پولشویی در کشور بر زبان آورد که امروز رسیدگی به صحت و سقم آن در قوه قضائیه در جریان است؛ بنابراین باید اجازه داد در محیطی آرام و به دور از هرگونه برخورد سیاسی به صورت کاملاً کارشناسانه و فنی، اظهارات محمدجواد ظریف مورد بررسی قرار گرفته و نتایج آن به اطلاع عموم مردم برسد. وجه دیگر نوشتار متوجه این نکته است که با پایین کشیدن آقای لاریجانی از مسند ریاست مجلس که از سوی برخی نمایندگان آغاز شده، ایشان را بیش از پیش به فراکسیون امید نزدیک می‌کند؛ چرا که او برای بقاء به رأی فراکسیون امید دل خواهد بست؛ بنابراین تعقل سیاسی ایجاب می‌کند که نباید جریان خودی رقبای خود را در یک مسیر (مذاکره و سازش) همگرا کند و فرصت پیروزی را از جبهه خودی بگیرد.
نکته پایانی، عملیاتی شدن طرح استیضاح لاریجانی- ظریف، حداقل ۱۵۰ امضا نیاز دارد و با کمی محاسبه می‌توان به این نتیجه رسید که با ۲۰ یا ۳۰ رأی نمی‌توان وارد گود شد. آقای لاریجانی با نفوذ خود توانایی بالایی در همراه کردن دو فراکسیون امید و مستقلین دارد. ولو برای حفظ اعتبار هم که شده دو فراکسیون امید و مستقلین کنار یکدیگر قرار می‌گیرندو اجازه به نتیجه رسیدن این دو استیضاح را نخواهند داد.