ابعاد و اهمیت «اعلامیه پکن» در روند تحولات غزه پس از جنگ

بر اساس تایید وزیر امور خارجه چین و گزارش رسانه های رسمی چینی، پس از دو روز مذاکرات فشرده 14 چند جناح فلسطینی بامداد سه شنبه در پکن توافقنامه ای را برای پایان دادن به شکاف‌ها و تشکیل «دولت آشتی ملی موقت» برای اداره غزه پس از جنگ امضا کردند.

در این توافقنامه که "اعلامیه پکن" نامیده می‌شود، مقرر شده دولت موقت آشتی ملی در چارچوب سازمان آزادی‌بخش تشکیل شده و سپس راه برای برگزاری انتخابات در سراسر اراضی فلسطینی فراهم شود.

موسی ابومرزوق، رهبر جنبش مقاومت اسلامی (حماس) در نشستی در چین اعلام کرد که این جنبش با فتح و دیگر جناح‌های فلسطینی توافقنامه «وحدت ملی» امضا کرده است. ابومرزوق گفت: "امروز توافقنامه وحدت ملی را امضا می کنیم. می گوییم راه تکمیل این سفر وحدت ملی است. ما به وحدت ملی پایبند هستیم و خواهان آن هستیم."

در متن بیانیه آمده است که دولت مورد نظر «به محض اینکه همه نهادها در سرزمین های کشور فلسطین را متحد نمود و بازسازی نوار غزه را آغاز کرد، زمینه را برای برگزاری انتخابات عمومی زیر نظر کمیسیون مرکزی انتخابات فلسطین فراهم کند.»

در این اعلامیه تمامی طرف‌ها با تأکید بر تقویت وحدت فلسطین، تعهد مجدد خود را به آرمان تشکیل کشور مستقل فلسطینی به پایتختی بیت‌المقدس مطابق با قطعنامه های سازمان ملل متحد ( 181 و 2334) و تضمین حق بازگشت آوارگان بر اساس قطعنامه 194 اعلام کردند.

بر اساس این بیانیه، گروه‌های فلسطینی همچنین «نشست دبیران کل را نقطه شروعی برای کار تشکیل شورای ملی دانستند و همچنین تصمیم گرفتند جدول زمانی را برای اجرای این بیانیه تعیین کنند». ولی تا آن زمان فراکسیون ها در بیانیه خود آورده اند توافقنامه ملی فلسطین در 4 می 2011 مبنای اقدامات دولت وحدت ملی باشد.

گفتنی است دبیران کل جناح‌های فلسطینی طی چند سال گذشته دو نشست برگزار کرده‌اند، اولین جلسه در بیروت پایتخت لبنان در 3 سپتامبر 2020 و دوم در شهر العالمین مصر در 30 ژوئیه 2023. این جلسات عموماً برای پیگیری توافقنامه‌های امضا شده در سالهای گذشته از جمله توافقنامه قاهره ( 4 مه 2011) و اعلامیه الجزایر ( 12 اکتبر 2022 که پایان دوپارگی سیاسی در غزه و کرانه باختری را دنبال کرده است، برگزار شده اند اما در عرصه عملیاتی کار چندانی از پیش نبرده بودند. از نشست‌ها و میانجی‌گری‌ها برای دستیابی به آشتی بین فتح و حماس ناموفق بود.

با این حال شروع جنگ و تهاجم وحشیانه رژیم صهیونیستی با حمایت غرب به نوار غزه از 7 اکتبر (15 مهر 1402)، دعوت به گفتگو را دوباره زنده کرد.

ابتدا در آوریل گذشته (اردیبهشت ماه 1403)، جنبش‌های حماس و فتح برای اولین بار در پکن ملاقات کردند تا در مورد تلاش‌های آشتی‌جویانه برای پایان دادن به اختلافات 17 ساله و تشکیل دولت وحدت ملی فلسطینی گفتگو کنند. این مذاکرات نهایتاً در دور نشست‌ پکن که طی دو روز گذشته برگزار شد به صدور بیانیه مشترک انجامید که نتیجه آن توافق تمامی گروه‌های فلسطینی برای پذیرش سازمان آزادیبخش فلسطین به عنوان تنها نماینده مردم فلسطین در عرصه بین المللی و تشکیل دولت آشتی ملی موقت برای فراهم سازی بسترهای برگزاری انتخابات بود.

در این دو نشست علاوه بر سه گروه مطرح فتح، حماس، جهاد اسلامی، شرکت کننده‌های دیگری نیز حضور داشتند  که عبارتند از : جبهه مردمی برای آزادی فلسطین، جبهه دموکراتیک برای آزادی فلسطین، حزب خلق فلسطین، جبهه مبارزه مردمی فلسطین و جنبش ابتکار ملی فلسطین، فرماندهی کل جبهه مردمی، اتحاد دمکراتیک فلسطین (فدا)، جبهه آزادی‌بخش فلسطین، جبهه آزادی‌بخش عرب، جبهه عرب فلسطین و پیشتازان جنگ آزادی‌بخش مردمی (نیروهای صاعقه).

خنثی‌سازی توطئه آمریکایی - صهیونیستی

بی‌شک اعلامیه پکن، نقطه عطفی در روند پایان دوران پرفرازونشیب  دوپارگی سیاسی در فلسطین میان غزه و کرانه باختری پس از سال 2007 میلادی است که آخرین انتخابات سراسری فلسطین برگزار شد. این موضوع بیش از همه ناشی از آگاهی گروه‌های مختلف فلسطینی از توطئه‌چینی مشترکی است که صهیونیست‌ها با حمایت غربی‌ها و برخی از اعراب منطقه برای غزه پس از جنگ و سپس کرانه باختری اندیشیده‌اند. طرحی که با اشکال و عناوین مختلف از جمله: اداره مدنی، منطقه ویژه سرمایه‌گذاری و گردشگری، جزیره ای کردن غزه و ... در نهایت به دنبال خلع ید مقاومت از حاکمیت سیاسی بر این باریکه، خلع سلاح غزه و دچار کردن آن به سرنوشت کرانه باختری و اشغال تدریجی زمین‌ها و آواره کردن مردم فلسطینی می‌باشد.

شکست بزرگ 7 اکتبر و تبعات جبران ناپذیر آن برای سرزمین‌های اشغالی وضعیت بغرنجی را برای صهیونیست‌ها پیش آورده که اگر نتوانند موفقیتی در عرصه جنگ به دست آورند (که تاکنون نیز به همت مقاومت جانانه مردم غزه به دست نیاورده اند) تا سالهای متمادی دامنگیر اشغالگران خواهد بود و استراتژیست‌های آمریکایی و صهیونیستی از این واقعیت آگاهند که با تغییر موازنه قوا در فلسطین و منطقه، پایه‌های سیاسی و امنیتی و نظامی و اقتصادی نگه‌دارنده رژیم تاب آوری وزن این مشکلات و آسیب‌های جدی را برای طولانی مدت نخواهد داشت.

یک بار طومار طرح خطرناکی که صهیونیست‌ها برای نابود کردن آرمان فلسطین از طریق توسعه روند عادی‌سازی در منطقه اندیشه بوده اند با عملیات طوفان الاقصی در هم پیچیده شد اما صهیونیست‌های زخم خورده همچنان امیدوارند که بتوانند از طریق تفرقه افکنی و تشدید شکاف میان گروه‌های فلسطینی اولاً مانع از همصدایی فلسطینیان برای پایان دادن به اشغال غزه شوند و همچنان با شعار جنگ با حماس به جنایات خود در غزه ادامه دهند و از طرف دیگر از طریق این شکاف هرگونه بازگشت حاکمیت فلسطینی (سازمان آزادیبخش فلسطین) بر غزه را نیز عقیم نگه دارند.

ترجمه دقیق این گفته بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، که می‌گوید که هدف او «نابودی جنبش حماس» است و مخالف هرگونه نقش این گروه در مدیریت غزه پس از جنگ است؛ در واقع به معنای آمادگی پیشکش کردن غزه به تشکیلات خودگردان نیست بلکه به صورت دقیقتر یعنی صهیونیست‌ها برای جلوگیری از بازگشت هرگونه حاکمیت سیاسی فلسطینی بر غزه برنامه‌ریزی کرده اند.

از این رو تصویب پیشنهاد تشکیل دولت ائتلافی برای اداره غزه پس از جنگ در کنار مهر تأیید همه گروه‌های فلسطینی بر مشروعیت راه مبارزه و مقاومت و محکوم کردن یکصدای هرگونه تلاشی برای آواره‌کردن فلسطینی‌ها از سرزمین‌شان نشان از آگاهی و بازی‌خوانی درست فلسطینیان از پیچیدگی وضعیت تحولات سیاسی و میدانی است.

 بر همین اساس، حسام بدران، یکی از اعضای دفتر سیاسی حماس در بیانیه‌ای ضمن تشکر از تلاش‌های بزرگ چین برای میزبانی گفت‌وگو و رسیدن به چنین اعلامیه‌ای تأکید کرد: «این اعلامیه در زمان مهمی منتشر می‌شود، زیرا مردم ما در معرض جنگ و نابودی به‌ویژه در نوار غزه قرار دارند». وی گفت: اعلام پکن یک گام مثبت اضافی در مسیر دستیابی به وحدت ملی فلسطین است».

 بدران خاطرنشان کرد: مهمترین محورهای توافق تشکیل یک دولت آشتی ملی فلسطینی این است که امور مردم ما در غزه و کرانه باختری را مدیریت کند، بر بازسازی نظارت کند و شرایط را برای انتخابات آماده کند. وی تاکید کرد: این یک مانع غیرقابل نفوذ در برابر همه مداخلات منطقه ای و بین المللی است که به دنبال تحمیل شرایط علیه منافع مردم ما در مدیریت مسئله فلسطین پس از جنگ است.