جنگ غزه، تداوم ناکامی‌های رژیم غاصب

با گذشت ۱۷۰ روز از عملیات توفان الاقصی، جنگ در نوار غزه همچنان ادامه دارد. بنا بر اعلام وزارت بهداشت فلسطین شهدای تجاوزات از هفتم اکتبر به ۳۲ هزار و ۱۴۲ تن و تعداد مجروحان به ۷۴ هزار و ۴۱۲ تن رسیده است.

علاوه بر درگیری‌های پراکنده در رفح در جنوب غزه، نیرو‌های اشغالگر به طور متوالی به یورش به مجتمع پزشکی الشفا در غرب شهر غزه ادامه می‌دهند. کادر درمان و بیماران در بیماستان الشفا در محاصره هستند و از سازمان‌های بین المللی درخواست مداخله برای نجات جانشان را دارند. این دومین بار است که نیرو‌های اسرائیلی از زمان آغاز جنگ در نوار غزه در هفت اکتبر ۲۰۲۳ به مجتمع پزشکی شفا حمله می‌کنند و پس از حداقل یک هفته محاصره در ۱۶ نوامبر برای اولین بار به آن حمله کردند. اسرائیل مدعی است حماس از این بیمارستان به منظور پناهگاه و ذخیره سازی تسلیحات و مهمات استفاده می‌کند.

به گفته اسماعیل الثوابته، مدیرکل دفتر رسانه‌ای دولتی غزه نیرو‌های اشغالگر اسرائیل تا کنون بیش از ۱۰۰ نفر را در داخل مجتمع پزشکی الشفا به شهادت رساندند. دفتر اطلاع رسانی دولتی در غزه اعلام کرد ما دولت آمریکا و جامعه بین‌المللی را کاملاً مسؤول جنایت سازمان یافته علیه مجتمع پزشکی شفا می‌دانیم که ارتش اشغالگر بی رحمانه مرتکب می‌شود. این در حالی است که جیک سالیوان مشاور امنیت ملی دولت آمریکا چند روز پیش ادعا کرد اسرائیل در برابر حماس پیشرفت چشمگیری داشته است. آن‌ها تعداد قابل توجهی از گردان‌های حماس را در هم شکستند و موفق شدند مروان عیسی مرد شماره سه حماس را از بین ببرند.

به گزارش رسانه‌های اسرائیلی، مروان عیسی هفته گذشته در حمله هوایی اسرائیل به تونل‌های زیر اردوگاه نصیرات در مرکز غزه شهید شد. یک مقام ارتش رژیم اسرائیل پیش از این با طرح ادعای به شهادت رسیدن عیسی، گفته بود که وی معاون «محمد الضیف» فرمانده گردان‌های عزالدین قسام و از طراحان اصلی عملیات هفتم اکتبر بود. مروان عیسی که به دلیل توانایی در دور ماندن به «مرد سایه» معروف بود، یکی از سه رهبر ارشد حماس بود که هدایت عملیات نظامی حماس را برعهده داشته اند. شایان ذکر است حماس تاکنون در این باره اظهار نظری نکرده است.

از طرفی، تلاش‌های سیاسی از سوی اطراف مختلف منطقه‌ای و بین المللی برای ایجاد آتش بس و مبادله اسرا کماکان ادامه دارد، اما به رغم خوش بینی اطراف میانجی مانند مصر و قطر مبنی بر تحقق آتش بس در ماه مبارک رمضان، این مذاکرات هنوز به نتیجه روشنی نرسیده است. در آخرین مذاکراتی که در نشست قاهره انجام شد اختلاف بر سر تعداد زندانیانی بود که حماس خواستار آزادی آن‌ها است، ولی تل آویو با این تعداد مخالفت کرده و این مسئله باعث شکست در مذاکرات شد.

بسیاری از ناظران بر این باورند که دلیل ناکامی مذاکرات آتش بس، مخالفت تل آویو با توقف جنگ و تاید بر استمرار آن تا تحقق اهدافی، چون نابودی حماس و سیطره کامل بر نوار غزه می‌باشد. اصرار بنیامین نتانیاهو نخست وزیر جنگ طلب رژیم غاصب مبنی بر ادامه جنگ تا حدی است که حتی در مقابل متحدان غربی خود به ویژه ایالات متحده آمریکا ایستاده و اعلام کرده حاضر است جنگ را به تنهایی ادامه دهد.

با این حال حماس به رغم جنگ نابرابر و حلات وحشیانه ارتش اشغالگر، موفق به مدیریت نبرد نامتقارن با تکیه بر مزایای نسبی خود از جمله حمایت تمام عیار مردم غزه و نیز تونل‌های کاربردی در زیر زمین شده و همین امر موجب ناکامی رژیم صهیونیستی در دستیابی به اهداف اولیه خود شده است.

از سوی دیگر، سایر بازیگران مقاومت به ویژه حزب الله لبنان و انصارالله یمن همچنان در نبرد غزه تقش آفرین هستند. به همین دلیل، نبرد غزه با مقاومت حماس و سایر اعضای محور مقاومت در منطقه غرب آسیا، موجب تغییر معادلات امنیتی و اصل بازداندگی درمنطقه شده است. ایفای نقش محور مقاومت، در نتیجه خلا ناشی از عملکرد منفعل دولت‌های عربی منطقه در مواجهه با تجاوزات اسرائیل در سایه حمایت غرب بوده و وضعیت ژئوپلتیک منطقه آن‌ها را از جنبه تدافعی در معادله بازدارندگی خارج و به سمت جهت گیری تهاجمی و راهبردی سوق داده است.

ویژگی اصلی بازیگران محور مقاومت این است که در روند زمان با تجربه تر، پیشرفته تر، منسجم تر، قدرتمند تر، کارآمد تر، و با اعتماد به نفس‌تر شده اند. همچنین موفق شده اند نوعی شبکه ارتباطی قوی بین خود ایجاد نمایند که بر مبنای درک متقابل از تهدید مشترک به موازات خودمختاری محلی در اقدام برای دفع تهدیدات وجودی عمل می‌کنند.

روند جنگ غزه و بازتعریف معادله بازدارندگی در منطقه عمدتا با تضعیف توان بالقوه نظامی-امنیتی و حتی سیاسی اسرائیل و آمریکا به پیش رفته است. در واقع، جنگ غزه نشان داد که اسرائیل از ناحیه حملات نامتقارن آسیب پذیر است و در عین حال شدیدا به حمایت قدرت سیستم نظامی و اطلاعاتی آمریکا از جنبه کمی و کیفی وابسته است.

از این منظر، هر چند اسرائیل نسبت به ادامه جنگ اصرار داشته باشد، اما قادر به تغییر معادلات ایجاد شده به دنبال عملیات توفان الاقصی نخواهد بود و ادامه جنگ ثمره‌ای جز تشدید ناکامی‌ها و طبعا افزایش هزینه برای این رژیم و حامیانش در برنخواهد داشت. فرزان شهیدی