فرهنگ بسیجی؛ نیاز امروز کشور

پایگاه رهنما:

چهارم آذرماه ۱۳۵۸ امام خمینی (ره) در دیدار جمعی از پاسداران تهرانی، به شرایط حساس کشور و منطقه و جهان اشاره کردند و ضرورت شکل‌گیری یک قدرت نظامی مردمی در برابر این دسیسه‌ها و مخاطرات را یادآوری کردند. امام راحل (ره) در آن دیدار تاریخی چنین فرمودند: «شما با یک قدرتی مواجه هستید که اگر یک غفلت بشود، مملکتتان از بین می‌رود. غفلت نباید بکنید؛ غفلت نکردن به این است که قوای خودتان را مجهز کنید و یک تعلیمات نظامی خودتان پیدا کنید. دوستانتان را تعلیم بدهید. مملکت اسلامی باید همه‌اش نظامی باشد. تعلیمات نظامی داشته باشد. کشوری که ۲۰ میلیون جوان دارد، بیست میلیون تفنگ‌دار داشته باشد. بیست میلیون ارتش داشته باشد؛ و این‌یک همچو مملکتی آسیب‌بردار نیست».

و این سخنان، سرآغاز شکل‌گیری نهاد مقدسی با عنوان «بسیج مستضعفین» شد که با آغاز جنگ تحمیلی و دفاع مقدس ملت ایران در برابر دشمنان تا بن دندان مسلح، به دژی مستحکم برای دفاع از عزت و شرف مردم تبدیل شد و تاریخ را در برابر اخلاص و اقتدار خود به حیرت وا داشت.

اما پایان جنگ تحمیلی، پایان ماموریت بسیج نبود؛ با اتمام جنگ، بسیج مستضعفین وارد میدانی وسیع‌تر از قبل شد و علاوه بر نقش‌آفرینی مستمر در تامین امنیت این کشور کهن و تقدیم هزاران شهید تا امروز، به ایفای نقش در حوزه‌های مختلف فرهنگی و اجتماعی پرداخت که بررسی هر کدام از این خدمات می‌تواند به ایجاد یک مدل مدیریتی موفق در امور فرهنگی و اجتماعی کشور کمک کند.

از مشارکت در واکسیناسیون سراسری فلج اطفال در دهه ۷۰ و کمک موثر به ریشه‌کنی این بیماری مهلک در کشور گرفته تا خدمات‌رسانی به مردم در روزگار سخت و فراموش‌نشدنی کرونا، از اجرای برنامه‌های فرهنگی مفید در مساجد و محلات و کمک به تعالی فرهنگی جامعه گرفته تا خدمات‌رسانی به هم‌وطنان مصیبت‌زده در هنگام حوادث و بلایای طبیعی و نیز محرومیت‌زدایی و سازندگی مناطق کمتر برخوردار کشور، تنها گوشه‌هایی از ثمرات این درخت تناور و شجره مبارکه است که با الهام‌گیری از آموزه‌های حیات‌بخش اسلامی و برگرفته از روحیه مردمی، انجام شده است و همچنان این مسیر ادامه دارد.

* میدانی وسیع برای همیشه

مروری بر بیانات رهبر حکیم انقلاب درباره افق‌های وسیع پیش روی بسیج و بسیجیان و ابعاد متنوع نقش‌آفرینی فرهنگ بسیجی در جامعه، می‌تواند تصویر بهتری از رسالت‌های مختلف بسیج به ویژه در عرصه‌های فرهنگی و اجتماعی پیش روی همگان قرار دهد.

مقام معظم رهبری(مدظله العالی) در این باره معتقدند: «عرصه‌ بسیج یک عرصه‌ی عمومی است؛ نه مختص یک قشر است، نه مختص یک بخشی از بخش‌های جغرافیائی کشور است، نه مختص یک زمانی دونِ زمان دیگری است؛ نه مختص یک عرصه‌ای دون عرصه‌ی دیگری است. در همه‌ی جاها، در همه‌ی مکانها، زمانها، عرصه‌ها و در همه‌ی قشرها، این وجود دارد. این معنای بسیج است» و در جای دیگر این حقیقت را یادآوری می‌کنند که «شاید بتوان گفت که بسیج بزرگ‌ترین شبکه‌ی فرهنگی و اجتماعی و نظامی در همه‌ی دنیا است؛ بنده در هیچ نقطه‌ای از نقاط عالَم، یک شبکه‌ی عظیم مردمی با این وسعت، با این تعداد جمعیّت سراغ ندارم؛ این منحصر به بسیج مستضعفین است در کشورمان؛ این بزرگ‌ترین شبکه است. آن‌ وقت امام بزرگوار این پدیده‌ی بی‌نظیر را چه ‌جور ایجاد کرد؟ شماها امام را ندیدید، [ولی] ما سالها با امام زندگی کردیم؛ هنر امام بزرگوار این بود که این پدیده‌ی بی‌نظیر را از دل کوچه پس کوچه‌های شهرهای کشور به وجود‌ آورد و این پدیده را شکل داد؛ این حقیقت زیبا و مجسّم، از متن مردم جوشید؛ از دل مردم، از میان خانه‌های مردم جوشید؛ این کارِ امام بود».

و در این مسیر تاکید می‌کنند که «آنچه که برای همه‌ی ما، برای همه‌ی بسیجیان عزیز، برای جوان‌ها در هر نقطه‌ای از این عرصه‌ی عظیم که مشغول کار هستند، باید به عنوان شاخص مطرح باشد، عبارت است از این سه عنصر: بصیرت، اخلاص، عمل بهنگام و به اندازه. این سه عنصر را همیشه با یکدیگر توأم کنید و در نظر داشته باشید».

* بسیج؛ نجات‌بخش امروز کشور

آنچه امروز و در ۴۵ سالگی انقلاب اسلامی بیش از هر زمان دیگری لازم و ضروری است، بازخوانی و بازشناسی مولفه‌های فرهنگ بسیجی و بهره‌گیری از این مولفه‌ها در میدان‌های مختلف به ویژه در عرصه‌های فرهنگی و اجتماعی و در نتیجه، افزایش «سرمایه اجتماعی» و استحکام زیرساخت‌های فرهنگی و اجتماعی کشور و نظام است.

از جمله این مولفه‌ها می‌توان به مردمی بودن بسیج، دغدغه‌مندی  احساس مسئولیت، نظم و هماهنگی در امور و هم‌افزایی در انجام وظایف، انجام بیشترین خدمات با کمترین امکانات و با بازدهی بالا و نیز ابتکار و خلاقیت در عین اخلاص و گمنامی اشاره کرد. تمرین و تلاش برای تقویت این مولفه‌ها در میان مسئولان و دست‌اندرکاران امور کشور، به ویژه در میدان‌های خطیر و حساس فرهنگی و اجتماعی، می‌تواند منجر به گشایش‌های کم‌نظیر در حل مشکلات کشور و افزایش امید و نشاط در بدنه جامعه شود و افق‌های روشن‌تری را پیش روی مردم و مسئولان قرار دهد.