«پایان تحریم موشکی» دَبِل باخت آمریکا در برابر ایران

دبیرخانه شورای امنیت سازمان ملل روز۱۸ اکتبر (۲۶ مهر) با ارسال یادداشتی به کشورهای عضو سازمان ملل، پایان رسمی مقررات بندهای ۳، ۴ و ۶ ضمیمه ب قطعنامه ۲۲۳۱، شامل آزمایش‌های موشکی، محدودیت صادرات و واردات اقلام موشکی به ایران و همچنین تحریم‌های مربوط به توقیف اموال و ارائه خدمات مالی به افراد و نهادهای ایرانی تحت تحریم شورای امنیت را به اطلاع کشورها رسانده است.

قطعنامه ۲۲۳۱ که در سال ۲۰۱۵ صادر شد، از ایران می‌خواهد موشک‌های بالستیکی را که برای حمل سلاح‌های هسته‌ای طراحی شده‌اند، یا بعداً برای حمل سلاح‌های کشتار جمعی ساخته شوند، تولید نکند. این قطعنامه پایان محدودیت‌ها را با «بند غروب» مشخص کرده بود، یعنی جدول زمانی که بر اساس آن محدودیت‌ها و تحریم‌ها بر برنامه هسته‌ای ایران کاهش می‌یابد و همچنین تحریم‌ها و محدودیت‌های تولید تسلیحات از جمله موشک‌ها برداشته می‌شد، مشروط بر اینکه ایران به توافق هسته‌ای پایبند باشد.

سایر تحریم‌های بین‌المللی شورای امنیت علیه جمهوری اسلامی پیشتر در روز اجرای برجام و متعاقباً محدودیت مربوط به تسلیحات متعارف و سبک وفق قطعنامه‌های شورای امنیت در اکتبر ۲۰۲۰ خاتمه یافته بود.

محمد جواد ظریف، وزیر خارجه سابق ایران که پای برجام را امضا کرده بود در واکنش به پایان تحریم‌های موشکی، گفت که قطعنامه ۲۲۳۱ در بخش لغو تحریم‌های تسلیحاتی و موشکی خطر بزرگی از سر ایران برداشته است. ظریف همچنین تاکید کرد:«در سال دهم اجرا، قطعنامه ۲۲۳۱، برجام و موضوع هسته‌ای ایران که در دستور کار شورای امنیت است نیز به طور خودکار از دستور کار خارج می‌شوند، از اینرو دو سال آینده برهه حساسی برای کشور است».

 با لغو تحریم‌های تسلیحاتی، ایران اکنون بدون هیچ گونه محدودیتی می‌تواند به خرید و فروش سلاح با سایر کشورها ادامه دهد. اگرچه تحریم‌های یکجانبه غرب همچنان پا برجاست، اما در دو سال گذشته کشورها نشان دادند که دیگر مثل گذشته از سیاستهای واشنگتن پیروی نمی‌کنند و لذا خیلی از بازیگران جهانی در عرصه تسلیحاتی هم از غرب تبعیت نخواهند کرد.

ایران در سالهای اخیر در عرصه موشکی و پهپادی به قابلیت‌های زیادی دست یافته است و حتی خود غربی‌ها هم به این مسئله اعتراف می‌کنند. رسانه‌های غربی پیشتر گفته بودند که ایران در عرصه پهپادی جزء پنج کشور برتر دنیا به شمار می‌رود و شاید در سالهای آینده به یکی از صادرکنندگان پهپاد به کشورهای منطقه تبدیل شود.

در این رابطه برخی از مقامات نظامی ایران طی یکسال گذشته از افزایش چشمگیر علاقه مندی کشورها برای خرید تسلیحات ایرانی خبر داده اند از جمله سردار یحی رحیم صفوی مشاور عالی مقام معظم رهبری در مهرماه ۱۴۰۱ گفته بود : «امروز در نقطه ای قرار داریم که ٢٢ کشور جهان تقاضای خرید هواپیمای بدون سرنشین از ایران دارند». 

همچنین در اظهار نظری دیگر در شهریور ماه ۱۴۰۲ سردار رضا طلایی‌نیک معاون توسعه مدیریت و برنامه راهبردی و سخنگوی وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح، درباره وضعیت صادرات پهپاد به کشورهای دیگر، گفت: الان متقاضیان زیادی برای پهپادهای ما وجود دارد و از کشورهای غربی و اروپایی هم چند مورد درخواست داشته‌ایم که البته آن‌ها مایل نیستند اسمشان اعلام شود.

در این میان در فهرست خریداران پهباد از ایران نام کشورهایی از آمریکای لاتین تا قلب قاره آفریقا و آسیای میانه به چشم می‌خورند که شامل اتیوپی، بولیوی، تاجیکستان، ارمنستان، روسیه و ونزوئلا می‌شود.

دومین شکست دیپلماتیک آمریکا

اما درحالی که محدودیت‌های شورای امنیت به صورت خودکار به پایان رسید، اما غربی‌ها همچنان به بدعهدی‌های خود ادامه داده و از تصمیم شورای امنیت تبعیت نکردند.    

تروئيکای اروپایی ۱۵ سپتامبر در نامه‌ای به جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا بدون ارائه مدرک و سند مدعی شدند که به دلیل عدم پابندی جمهوری اسلامی به تعهدات برجامی خود و همچنین نقش‌آفرینی در جنگ روسیه علیه اوکراین، قصد ندارند تحریم‌های موشکی ایران را لغو کنند و متعاقب آن، آمریکا هم اعلام کرد که تحریم‌های موشکی ایران را ادامه خواهد داد.

آمریکا علاوه بر عدم تمکین به بیانیه شورای امنیت، با اعمال تحریم‌های جدید، به شرکت‌های خارجی در مورد فروش هر گونه فناوری حساس به ایران هشدار داد تا از این طریق برنامه موشکی و پهپادی ایران را محدود کند.

هر چند آمریکا و متحدانش در یکسال گذشته با این اتهام که ایران بخشی از سلاحهای مورد نیاز روسیه در جنگ اوکراین را تامین می‌کند، سعی کردند جامعه جهانی را علیه جمهوری اسلامی بشورانند اما این تلاشها به نتیجه نرسید و این بار هم واشنگتن و تروئیکای اروپا در کارزار با جمهوری اسلامی تنها ماندند.

پایان تحریمهای موشکی اولین شکست جبهه غرب به رهبری واشنگتن در برابر تهران در این پرونده بسیار مهم نبود و در تیرماه 99 هم چند ماه پیش از پایان تحریم‌های تسلیحاتی متعارف، مایک پمپئو، وزیر خارجه وقت آمریکا مدعی شده بود که ایالات متحده قصد دارد تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران را که در مدت زمان کوتاهی لغو خواهد شد، ادامه دهد. اما با وجود تلاشهای دولت قبلی آمریکا که سیاست فشار حداکثری را در پیش گرفته بود، در متقاعد کردن کشورها به تمدید تحریم‌های تسلیحاتی ناکام ماند.

مقامات آمریکا همواره مدعی شده‌اند که اگر تحریم‌های تسلیحاتی ایران برداشته شود، جهان با بی‌ثباتی گسترده‌ای مواجه خواهد شد. این درحالی است که همه این اتهامات با هدف دفاع از امنیت رژیم صهیونیستی انجام می‌شود که تلاش کرده غربی‌ها را به افزایش فشارها بر علیه جمهوری اسلامی وادار کند، چیزی که آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا هم همزمان با پایان تحریم‌های موشکی مدعی شد که موشک‌های ایران تهدیدی برای اسرائیل و کشورهای عربی خلیج فارس هستند. این درحالی است که جنگ اخیر غزه به خوبی اثبات کرد که منشا همه بی‌ثباتی‌ها در منطقه، آمریکا است که به صورت تمام قد در کنار جنایات و نسل کشی صهیونیست‌ها در غزه ایستاده است و با وجود فشارهای جامعه بین المللی برای توقف درگیری و کشتار غیرنظامیان اما واشنگتن یک تنه در برابر این خواسته بین المللی گردنکشی می‌کند.

شکست‌های پیاپی آمریکا در برابر ایران، وجهه این کشور را در بین جهانیان مخدوش کرده است و تاکنون این کشور تا این حد بی‌اعتبار نشده بود و سفرهای مکرر مقامات ارشد کشورهای آسیایی به تهران و امضای قراردادهای اقتصادی و تجاری، حکایت از این دارد که برنامه‌های غرب برای به انزوا کشاندن جمهوری اسلامی به شکست منتهی شده است.