میراث مادری را حفظ کنیم

پایگاه رهنما:

۲۷ شهریورماه مصادف است با سالروز درگذشت شاعر بلندآوازه فارسی‌سرا، استاد محمدحسین بهجت تبریزی که با عنوان «شهریار» متخلص و معروف است. این روز در تقویم ملی ما با عنوان روز ملی شعر و ادب فارسی نامگذاری شده است تا هم فرصتی باشد برای تجلیل و بزرگداشت این شاعر نامدار و کم‌نظیر معاصر و هم بهانه‌ای باشد برای بررسی این مسئله که امروز و در دنیای پیشرفت فناوری و فضای مجازی، نسبت ما با زبان مادری‌مان چیست و چقدر از ارزش و غنای ادبیات فارسی به عنوان میراث کهن خود با خبر هستیم و با آن انس داریم؟! آیا فرزندان ما در این دوره و زمانه، نام و آوازه شاعرای فارسی‌گو مثل فردوسی، سعدی، حافظ و مولوی را شنیده‌اند و اصلا چند نفر از آنها با شاعران گذشته و امروز آشنا هستند؟!

* غریبگی نسل جدید با ادبیات فارسی

واقعیت غیرقابل انکار این است که نسل امروز، به ویژه نوجوانان، به همان نسبت که هوش بالاتری در بهره‌گیری از فناوری‌های نوین و ابزارهای جدید ارتباطی، اما غالبا از زمینه‌ها و بسترهای غنی و کهنی مانند شعر و ادب فارسی دور هستند و این نتیجه تغییر الگوهای غنی‌سازی اوقات فراغت و سبک زندگی خانواده‌هاست. در حالی که تا یکی دو دهه پیش، اکثر کودکان و نوجوانان اوقات فراغت خود را با خواندن کتاب‌های شعر و داستان پُر می‌کردند یا در محیط خانه و خانواده‌شان بزرگترها به شعر و شعرخوانی علاقه نشان می‌داند، امروز اوقات فراغت و غیرفراغت کودکان و نوجوانان عمدتا با بازی‌های رایانه‌ای، گوشی‌های هوشمند تلفن همراه یا ابزارهای مشابه اشغال می‌شود و بزرگترهایشان هم وضعیت بهتری ندارند؛ با چنین سبک زندگی و فراغتی، طبیعی است که رفته رفته نه تنها از دنیای شعر و ادبیات و داستان دور می‌شوند، بلکه حتی دایره لغات فارسی کودکان و نوجوانان هم با ورود کلمات بیگانه و وارداتی، محدود و محدودتر می‌شود.

این خطر در حالی رو به گسترش است که زبان، سند هویت ملی و مادری انسان‌ها و ابزار انتقال فرهنگ میان آنهاست و اگر قرار باشد، زبان دستخوش خطر شود، در واقع هویت فرهنگی نسل‌ها به خطر می‌افتد.

* هشدارهای پدرانه و کارشناسانه

رهبر معظم انقلاب، در طی دهه‌های گذشته تاکنون، به مناسبت‌های مختلف و در فرصت‌های گوناگون، اهمیت و ارزش زبان و ادب فارسی را گوشزد کرده‌‌اند و نسبت به لزوم مراقبت از این میراث ملی تاکید کرده‌اند.

به اعتقاد رهبر معظم انقلاب «شعر از جنبه‌ی جمال و زیبایی برخوردار است و این امتیاز، شعر را به یک رسانه اثرگذار و مسئولیت‌آور تبدیل می‌کند که باید این تعهد را در خدمت جریان روشنگری و هدایت قرار داد... اشعار بزرگان و قله‌های شعر فارسی همچون حافظ، سعدی، فردوسی و مولوی آکنده از اخلاق، تعلیم، تعهد، حکمت، عرفان، معنویت و اسلام ناب است، بنابراین تفکیک جنبه هنری و زیباشناختی شعر از جنبه رسالت و تعهد آن، مغالطه‌ای واضح و ناشی از غفلت یا کم‌سوادی است».

ایشان بارها با هشدار نسبت به آسیب‌های پیرامون زبان فارسی گفته‌اند: «من راجع به زبان فارسی حقیقتاً نگرانم؛ زیرا در جریان عمومی، زبان فارسی در حال فرسایش است... من از صدا و سیما گله‌مندم، به دلیل اینکه به جای ترویج زبان صحیح و معیار و زبان صیقل‌خورده و درست، گاهی زبان بی‌هویت و تعابیر غلط و بدتر از همه تعابیر خارجی را ترویج می‌کند. انتشار فلان لغت فرنگی یک مترجم یا نویسنده از تلویزیون، موجب عمومی شدن آن لغت و آلوده شدن زبان به زوائد مضرّ می‌شود».

ایشان با تقبیح استفاده فراوان از لغات بیگانه در رسانه‌ها، خطاب به مردم و مسئولان تأکید کرده‌اند که «نگذارید زبان فارسی دچار فرسودگی و ویرانی شود...

زبان فارسی قرن‌های متمادی است که عمدتاً بوسیله شاعران بزرگ حفظ شده و اینگونه سالم و فصیح به دست ما رسیده است، بنابراین ما باید حرمت زبان را حفظ کنیم و اجازه نداریم با بی‌مبالاتی آن را به دست فلان ترانه‌سرای بی‌هنر بدهیم که الفاظ را خراب کند و بعد نیز با پول بیت‌المال در صداوسیما و دستگاه های دولتی و غیردولتی پخش شود».