دولت مردمی در میانه عمر خدمت

پایگاه رهنما:

دولت سیزدهم به میانه حیات سیاسی خود در پاستور رسید. دولت سیزدهم به دولت مردمی در افکارعمومی مشهور است و حالا پس از 24 ماه حکمرانی باید کارنامه آن را ارزیابی کرد. محور اصلی دولتمردان در قامت کارگزاران دولت سیزدهم در حوزه بهداشت عمومی و مقابله با پاندمی کرونا با کسب رکورد جدی به صیانت جمعی از طریق واکسن تمرکز کردند. در حوزه اقتصاد تمرکز بر کاهش تورم و در حوزه سیاست خارجی ارتقا تعاملات در قالب سیاست همسایگی متبلور شد. باید توجه داشت که دشمنان انقلاب اسلامی در سال گذشته با طراحی عمیق جنگ شناختی خواهان ضربات جدی بر پیکره دولت بودند که با لطف خداوند و همچنین هوشیار کارگزاران نظام اسلامی این فتنه با شکست انجامید. در این گزارش به واکاوی برخی از دستاوردهای دولت می پردازیم.

سیاست خارجی متوازن

دولت سیزدهم در راستای سیاست خارجی جامع، متوازن و مبتنی بر همگرایی، توسعه روابط با سازمان‌های بین المللی و منطقه‌ای را نیز در دستور کار خود قرار داده است. سرعت بخشیدن به فرآیند عضویت در سازمان همکاری شانگهای، تعمیق روابط با اتحادیه اقتصادی اوراسیا، فعال‌تر کردن همکاری‌ها با سازمان اکو و

ایران بالاخره پس از ۱۵ سال با چراغ سبز ۸ عضو اصلی سازمان همکاری شانگهای ایران به عنوان عضو نهم پذیرفته شد، پذیرش عضویت ایران در اجلاس سازمان همکاری‌های منطقه‌ای «شانگهای» رویداد مهمی است که در بیست و یکمین نشست این نهاد چندجانبه رقم خورد و زمینه حضور پررنگ ایران را در جمع بازیگران مهم آسیایی فراهم کرد. خاصه آنکه یکی از مهم‌ترین وجوه مهم سیاست خارجی دولت سیزدهم، تعمیق مناسباتش در حوزه منطقه تعریف شده و بهره‌مندی از ظرفیت‌های مغفول بویژه در عرصه اقتصادی در آسیا را هدف قرار داده است. اگرچه نمی‌توان تمایل چین و روسیه به پذیرش درخواست ایران برای عضویت در شانگهای را در فرایند رقابت تنگاتنگ بلوک شرق و غرب نادیده گرفت اما ایران در طراحی سیاست جدید آسیایی خود فارغ از گشوده شدن کلاف سردرگم برجام، رویکرد مستقلی تعریف کرده و می‌کوشد به رابطه خود با کشورهای آسیا جنبه راهبردی ببخشد. عضویت دائم در سازمان همکاری‌های منطقه‌ای شانگهای مقدمه خوبی برای نیل به این هدف به شمار می‌آید. بهره‌مندی از حدود یک سوم جمعیت جهان و بخش بزرگ منطقه اوراسیا با منابع پرشمار انرژی و قرار گرفتن در یک موقعیت ژئواستراتژیک میان دو قطب پیشرفته اقتصادی جهان یعنی شرق آسیا و غرب اروپا، سازمان همکاری شانگهای را در جایگاه مهمی نشانده است. اینک دولت سیزدهم با شعار سیاست خارجی متوازن با اولویت قرار دادن آسیا و منطقه بر سر کار آمده و این در حالی است که ایران در میان کشورهای آسیا به ‌عنوان حوزه‌ای که اهمیت ویژه‌ای از منظر سیاسی و اقتصادی برایش دارد، با پیچیدگی‌های متعددی مواجه است.

فرصت جدید در بریکس

در طول سال‌های گذشته، بحث تحریم و مبادله با دلار برای جمهوری اسلامی یک چالش پیوسته بوده است. ممکن است اینک بتوان گفت اقتصاد ایران با وجود چالش‌ها توانسته به پیش رود اما بریکس فرصتی را ایجاد می‌کند که بتواند مبادلات دلاری خود را به حداقل برساند و نظام‌های مبادلاتی دیگر و ارزهای جایگزین برای دلار را در قالب این گروه دنبال کند؛ بنابر این بزرگ‌ترین فرصت اقتصادی برای ایران در همین موضوع است. یکی از سیاست‌های اصولی جمهوری اسلامی ایران در حوزه سیاست خارجی، «سیاست نفی سلطه» بوده است. ما همواره تلاش داشته‌ایم با رویکرد برتری‌طلبی نظام سلطه مقابله کنیم؛ نظامی که در یک دوره امریکا و در دوره‌ای هم شوروی کارکرد زیادی را در قالب آن، برای خود تعریف کرده بودند و حالا کارکرد بریکس در حقیقت نوعی مقابله با این رویکرد برتری‌جویانه غرب است. اساساً فلسفه شکل‌گیری آن هم بر این اساس استوار است. بنابراین بازیگری جمهوری اسلامی در قالب بریکس با این اصول بنیادین سیاست خارجی انطباق دارد و از هر دو منظر می‌تواند فرصت‌هایی را برای ما جهت بازیگری پویاتر در دوره ‌گذار بین‌المللی ایجاد کند.

پایان استمرار دشمنی

دی‌ماه 1396، در اوج آشوبی که در خیابان‌های تهران جریان داشت، ناگهان هشتگ توییتری به زبان عربی داغ شد که نقل قولی از «محمد بن سلمان» ولیعهد جوان عربستان سعودی بود: #سننقل_المعرکه_الی_ایران(#جنگ_را_به_ایران_منتقل_می کنیم.) در آن زمان بن‌سلمان در گفت‌وگو با شبکه تلویزیونی «السعودیه» با اشاره به اینکه هیچ نقطه مشترکی میان ایران و عربستان سعودی نیست، مدعی شده بود که ما منتظر نمی‌مانیم که عربستان میدان جنگ شود، بلکه تلاش می‌کنیم نبرد را به درون ایران بکشانیم. از آن خطابه جنجالی بن سلمان علیه ایران حدود 6سال می‌گذرد، اما چند روز پیش ولیعهد عربستان با استقبال از وزیر خارجه ایران در ریاض از حسین امیرعبداللهیان خواست تا سلام رسمی پادشاهی سعودی را به مقامات عالی‌رتبه ایران برساند.

فروش مناسب نفت

احیای صادرات نفتی به میزان 1.5 تا 1.9 میلیون بشکه در حالی است که صادرات نفت در دولت برجام، تا زیر ۳۰۰ هزار بشکه هم سقوط کرد. دولت رئیسی با وجود کسری بودجه ۴۸۰ هزار میلیاردی، ۴۶۴ هزار میلیارد تومان از بدهی‌ها و تعهدات دولت قبل را هم ظرف دو سال تسویه کرده. همچنین با وجود شرارت‌های سال گذشته، نرخ رشد اقتصادی صفر شده در دهه ۹۰، به ۴ درصد رسیده است. این، یکی از نتایج شکستن حصار خودتحریمی در سیاست خارجی و تحول دیپلماسی تجاری است، هر چند که ظرفیت‌های هنوز احیا نشده، ده‌ها برابر فرصت‌های احیا شده است.

اهتمام به زیست بوم نورآوری

با روی کارآمدن دولت مردمی سیزدهم در دوازدهم مردادماه ۱۴۰۰، حمایت از زیست بوم نوآوری و فناوری کشور به صورت ویژه در دستور کار دولت قرار گرفت و هم اکنون موضوع دانش‌بنیان در کشور از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. صندوق نوآوری و شکوفایی ریاست جمهوری با آغاز به کار دولت سیزدهم تامین مالی حوزه دانش بنیان را تسریع بخشیده و با ارائه ابزارهای متنوع، طراحی و ایجاد فرآیندهای مناسب، توانسته است نقش‌آفرینی جدی در حوزه تامین مالی دانش‌بنیان ایفا کند. به طوری که آمارها در ارائه چهار خدمت تسهیلات، ضمانت‌نامه‌ها، سرمایه‌گذاری، توانمندسازی توسط صندوق نوآوری و شکوفایی ریاست جمهوری حکایت از رشد ۲.۸ برابری میانگین سالانه اعطای تسهیلات به دانش بنیان ها نسبت به دولت دوازدهم دارد. در بخش سرمایه جذب شده از طریق روش تامین مالی توسط صندوق نوآوری و شکوفایی ریاست جمهوری شاهد جذب ۳۹ میلیارد تومان از طریق روش تأمین مالی جمعی (جذب سرمایه مردمی) توسط هزار و ۲۹۵ سرمایه گذار برای ۱۸ طرح فناورانه برگزیده در مدت دوساله روی کارآمدن دولت سیزدهم بوده ایم. صندوق نوآوری و شکوفایی با ایجاد شبکه همکاری با شبکه بانکی و تنها با سه هزار میلیارد تومان سرمایه اولیه، توانسته است ۴۲ هزار میلیارد تومان خدمات در بخش‌های تسهیلات، ضمانت‌نامه‌ها، توانمندسازی و سرمایه‌گذاری به شرکت‌های دانش‌بنیان ارائه کند. بر اساس این گزارش، از ۴۲ همت خدمات ارائه شده به شرکت‌های فناور و دانش بنیان، ۲۵ همت در قالب تسهیلات و ۱۲ همت در حوزه ضمانت‌نامه‌ها و بقیه تحت سایر خدمات حمایتی به عنوان ابزار مهم مالی به حوزه دانش بنیان کشور ارائه شده است.

چشم انداز آتی

دوسال بعدی عمر دولت سیزدهم  رابه دلیل رقابت های سیاسی شاهد بروز انتقادات از سوی جریان های رقیب هستیم؛ این در حالی است که تمرکز پاستورنشینان بر پرونده­های مهم سیاسی- اقتصادی است. بنابراین باید محوریت انتقاد را بر مبنا سخنان مقام معظم رهبری(مدظله العالی) تنظیم کنیم.در همین راستا ایشان می فرمایند: «نمی‌گوییم انتقاد نباشد، اما بیان انتقاد همراه با اعتماد به مسئولان باشد چرا که مسئولان با شوق، توانمندی، توکل به خدا و با همه توان در حال کار هستند.»