تبلیغ پیشرو

پایگاه رهنما:

در عصر جدید، تبلیغات در حوزه های مختلف به امری بنیادین برای اثرگذاری بر افکارعمومی بدل شده است. یکی از مهم­ترین و با قدمت­ترین حوزه های تبلیغ مختص به تبلیغ دین است. اسلام، کامل‌ترین شریعت آسمانى، با تبلیغ متولد شد و بقاء و جاودانگی آن نیز در سایه‌سار تبلیغ مبلغان و هدایت‌گران مذهبی به وجود خواهد آمد از این‌رو آشنایی مبلغان فرهیخته و وارسته‌ی عرصه‌ی دین‌باوری با شیوه‌های گوناگون تبلیغی در سراسر گیتی امری ضروری است. آگاهی از ابزارهای تبلیغ و جدیدترین شیوه‌ها و روش‌ها به مبلغان این امکان را خواهد داد که افزون بر هدایت جامعه‌ی اسلامی به سوی سعادت و سلامت دینى، از ورود افکار و اندیشه‌هایی که بر مبنای دین‌گریزی و یا دین‌ستیزی است ممانعت به عمل آورند.

تبلیغ گفتمان ساز

یکی از مهم­ترین محورهای تمرکز رهبر معظم انقلاب اسلامی در ادوار مختلف چگونگی تمرکز بر تبلیغ مناسب دین در جامعه مخصوصا جوانان است و در همین راستا گزاره­هایی در دیدار اخیرشان طرح نمودند که عبارتند از «سواد مخاطب‌شناسی و توجه به آموزه‌های روانشناسی مخاطب»، «در تبلیغ، شناخت مخاطب است. اگر ما بخواهیم درست تبلیغ بکنیم باید مخاطب خودمان را بشناسیم.» و «این مخاطب را بشناسید. اگر چنانچه ما موادّ تبلیغی‌مان و شیوه‌ی تبلیغمان متناسب با این وضعیّت مخاطب نباشد، ناموفّق خواهیم بود.» و در ادامه معتقدند که «ابزارهای ترغیب جوانان به التزامِ عملی به دین، خیلی مهم است.» از منظر کارشناسان حوزه دین و تحلیل گفتمان نظر رهبر معظم انقلاب این است که یکی از ویژگی‌های تبلیغ، گفتمانی بودن و جریان‌ساز بودن آن است. گفتمانی بودن تبلیغ می‌تواند به این معنا باشد که رابطه تبلیغی و رسانه‌ای مبلغ در مواجهه با جامعه مخاطب یکسویه نباشد. مبلغ بتواند شاخصه‌ها و نیاز‌های جامعه مخاطب خویش را از نظر قومی، فرهنگی و اقلیمی بشناسد و به تناسب آن به جای گفتن صرف با مخاطب گفتگو کند. لازمه این مهم، تعامل مستقیم و ادامه‌دار با مخاطبان یک مبلغ است. شاید پرسش‌های زیادی به عنوان پیش‌نیاز طرح بحث، ذهن مخاطب را درگیر کرده باشد که تا به آن پیش‌نیاز‌ها پاسخ داده نشود عملیات اقناعی مبلغ برای ذهن مخاطب سودمند واقع نشود. از این‌رو پیشنهاد می‌شود در مجالس وعظ و خطابه پیش یا پس از خطابه مبلغ در میان آحاد مردم صمیمانه حاضر شود و با یک نیازسنجی هنرمندانه، پرسش‌ها و شبهات ذهنی را شناسایی و برای رفع پرسش‌های آنان چاره‌جویی کند. روی دیگر سکه گفتمانی بودن دین از منظر رهبر معظم انقلاب به معنای همه‌گیر کردن یک مفهوم و یک معرفت در بر‌هه‌ای از زمان در یک جامعه است. رهبر معظم انقلاب در فراز‌هایی از فرمایشاتشان علاوه بر گفتمانی بودن به جریان‌ساز بودن تبلیغ نیز اشاره داشتند. جریان‌ساز بودن تبلیغ وقتی تحقق واقعی پیدا می‌کند که علاوه بر قابلیت تأثیر‌گذاری در ذهن مخاطب، قابلیت نشر و اشاعه به عنوان یک باور یا خرده‌فرهنگ را داشته باشد و بتواند بدنه جامعه را تحت تأثیر قرار دهد. از موضوعاتی که در این برهه باید مورد توجه قرار گیرد، توجه مبلغ به کاربردی‌سازی گفتمان است، به‌طوری‌که این گفتمان بخشی از نیاز‌های ذهنی یا رفتاری مخاطب را پوشش دهد و برای برخی از مسائل او چاره‌جویی دقیق داشته باشد که مباحثی نظیر ضرورت، اهمیت و روش سبک زندگی مؤمنانه می‌تواند در نیل به این مهم راهگشا باشد.

ابزار تبلیغ دینى

برای هر حرفه و فنّی ابزار مناسب با آن وجود دارد که بدون آن ابزار، رسیدن به مقصود و ایجاد تحوّل و حرکت میَسر نخواهد بود و آگاهی انسان از ابزار مورد نیازش در صدر مسائل قرار دارد. در مورد تبلیغ باید گفت با توجه به این‌که تبلیغ با فکر، فرهنگ و روح و روان جامعه در ارتباط است، ابزار آن هم به طور عمده فرهنگى و فکری است، اگرچه ابزار دیگری نیز وجود دارد. ابزار تبلیغ عبارت است از آگاهی‌های لازم که یک مبلّغ باید در ابتدای امر مقدس تبلیغ و در طول آن همواره متوجه آنها باشد. این آگاهی‌ها در سه محور مهم مورد بحث و بررسی قرار می‌گیرند که عبارتند از: ۱. آگاهی‌های مربوط به نطق و متن خطابه ۲.دانش‌ها و آگاهی‌های مربوط به شخص و شخصیت سخنور۳. دانستنی‌های مربوط به مستمع و جامعه‌ای که سخنور در آن زندگی می‌کند و به تبلیغ می‌پردازد.

پیاده سازی تبلیغ نوین

 ایام محرم و صفر مهم‌ترین برهه تبلیغ دینی در کشور و فرصتی برای اصلاح برخی مناسبات و زمینه‌های فرهنگی است که چند ویژگی خاص آن را از سایر مناسبت‌های دینی متمایز می‌کند: ۱- عزاداری‌های حسینی فراگیرترین شرکت‌کننده و مخاطب از هر طیف و عقیده با هر مقطع سنی را دارد که منحصر به درون کشور نیستند و صرف‌نظر از تفاوت در اعتقادات و ظواهر، حضورشان در مراسم مختلف عزاداری از جنس ارادت و احترامی دیرینه به اهل‌بیت علیهم‌السلام است و با نظم و شوری خودجوش در روضه‌های خانگی، حسینیه‌ها و تکایای محلی تا محافل بزرگ‌تر سوگواری به عزاداری می‌پردازند. ۲- مسائل و بحران‌های مهم در برهه‌های مختلف سیاسی و اجتماعی کشور با دهه محرم چنان گره خورده است که اغلب به محوری برای بازتولید کنش‌های فردی و جمعی در مقاطع بعدی و نقطه‌عطفی مسئله‌ساز تبدیل شده است و ثابت کرده در‌جهت کاهش یا افزایش سرمایه اجتماعی کشور به‌شدت قابلیت بهره‌برداری دارد. ۳- گزاره‌های محتوایی که از سوی مبلغان مطرح و اثرگذار در این مدت از منابر و تریبون‌های رسمی ارائه می‌شود، مبنایی برای تحلیل‌های مختلف دوست و دشمن و نیز مرجعی برای تولید محتوا و جهت‌گیری فرهنگی از سوی افراد، گروه‌ها و نهادهای فعال درعرصه فرهنگی کشور خواهد بود. ۴- با توجه به اینکه رشد پرشتاب فردگرایی از رهگذار توسعه افسارگسیخته و گسترش عرصه‌های نمود و تحرک فردی در جامعه امروزی که بسیاری از کارکردهای اجتماعی مثبت را که در پیوند با مراجع اقتدار دیرینه شکل می‌گرفت، کم‌اثر و بی‌جلوه ساخته است، بازگشت به مناسک و شعائر جمعی به هر مناسبتی که تقویت‌کننده روح جمعی و تعاون است راهکاری اثربخش در‌جهت حذف تعینات فردی و تمایزات خرده‌فرهنگی خواهد بود که هر‌چه بیشتر و باشکوه‌تر برگزار شود، منشأ همدلی بیشتر توده‌ها خواهد بود.  محدثه مجد