بررسی اهداف غرب از تحریم‎های حقوق بشری/چرا رویه اعمال تحریم‎ها غیرقانونی است؟

کشور‌های غربی در دهه‌های اخیر به شکلی ویژه بر موضوع حقوق بشر متمرکز شده‎اند؛ آن‌ها تلاش دارند همزمان با ارائه و مخابره تصویری پیشتاز از خود در موضوع حقوق بشر به جهان، شماری از کشور‌ها را به عنوان ناقضان اصول حقوق بشر معرفی کرده و آن‌ها را تحت فشار قرار دهند؛ استاندارد‌های دوگانه اتخاذ شده از سوی کشور‌های غربی مانند آمریکا، انگلیس، کانادا، فرانسه، آلمان و برخی دیگر از کشورهای بلوک غرب مهم‌ترین ابزاری هستند که آن‌ها را در این مسیر رسوا می‌کنند.

این استاندارد‌های دوگانه غرب در موضوع‌ها، رویداد‌ها و فجایع مختلف حقوق بشری خود را نمایان می‌کند؛ از آغوش گرم برای پذیرش پناهجویان اوکراینی همزمان با بستن مرز‌ها به خشونت بار‌ترین شکل ممکن به روی پناهجویان رنگین پوست در اروپا گرفته تا تشدید تحریم علیه ایران در میانه شیوع کرونا همزمان با طرح ادعای معافیت اقلام پزشکی و دارویی از فهرست بلند و البته قهری تحریم‌های آمریکا و اروپا علیه تهران و ابراز نگرانی از نقض حقوق بشر در ایران!

این موضوع اکنون چنان آشکار شده که آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل در فوریه ۲۰۲۲ ضمن ابراز نگرانی درباره سیاسی شدن حقوق بشر تصریح کرد: متاسفانه اعلامیه جهانی حقوق بشر، که باید طرح مشترک ما باشد، اغلب مورد سوءاستفاده و برای منافع سیاسی مورد بهره برداری قرار می‌گیرد و اغلب توسط همان افراد نادیده گرفته می‌شود.

اگرچه همگان تاکید دارند که حقوق بشر یک تعریف نیست، بلکه یک اقدام است، اما غرب استفاده ابزاری از حقوق بشر را هر بار وارد مرحله جدیدتر و البته هولناک تری می‌کند.

دو سوی ماجرای تحریم به بهانه نقض حقوق بشر را این گونه می‎توان توضیح داد و معرفی کرد؛ کشورهای تحریم کننده، همان کشورهای ناقض حقوق بشری هستند که در سطح داخلی با چالش و در سطح خارجی با انتقاد‌های جدی مواجه هستند و کشورهای تحریم شونده که تحت شدیدترین رژیم های تحریمی کشورهای غربی مدعی حقوق بشر قرار دارند.

در تازه ترین مورد، انگلیس در روز‌های اخیر ادعا کرد که با هماهنگی آمریکا و اتحادیه اروپا تحریم‌های حقوق بشری را علیه ایران اعمال کرده است.

جیمز کلورلی، وزیر خارجه انگلیس در بیانیه‌ای ادعایی، گفت: انگلیس و شرکای بین‌المللی ما امروز بار دیگر روشن می‌کنند که ما اقدامات (ایران) را نادیده نخواهیم گرفت.

اعمال تحریم علیه ایران از سوی آمریکا و متحدانش در سال‌های اخیر بار‌ها از سوی کارشناسان حقوق بین الملل و حقوق بشر داخلی و خارجی مورد انتقاد قرار گرفته است؛ آن‌ها تاکید دارند کشور‌های مذکور ضمن ابزارسازی تحریم‌ها برای پیشبرد اهداف سیاست خارجی، عملا حقوق بشری جامعه هدف را نقض می‌کنند.

شکل نه چندان جدید اعتیاد کشور‌های غربی به اعمال تحریم علیه ایران، اعمال تحریم به بهانه نقض حقوق بشر است؛ آمریکا، انگلیس و اتحادیه اروپا مدعیان اصلی و ناقضان بزرگ حقوق بشر اخیرا در اقدامی هماهنگ دست به تحریم ایران به ادعای نقض حقوق بشر زده‎اند.

اما آنچه مشخص است این است که ناقضان عمده حقوق بشر و عاملان جنگ‌های مرگبار با تلفات سنگین غیرنظامی با کارنامه‌های سیاه حقوق بشری خود در جایگاهی نیستند که بتوانند کشور‌های دیگر را به نقض این حقوق متهم کرده و به چنین بهانه‌ای آنان را هدف تحریم قرار دارند.

استفاده ابزاری کشورهای غربی از کنوانسیون‌های بین المللی حقوق بشری

صباح زنگنه، کارشناس حقوق بین الملل در گفت‌وگو با میزان درباره رویه اعمال تحریم به دلیل نقض حقوق بشر، می‎گوید: در کنوانسیون‌های بین المللی رویه‌هایی برای تحریم به دلیل نقض حقوق بشر وجود دارد؛ رویه‌های متعارف و حقوقی بین المللی در این زمینه طبق کنوانسیون‌ها تعریف شده و تاکید دارند که در صورت وجود اقدام سازمان یافته و منظم و مکرر مبنی بر نقض حقوق بشر از سوی یک کشور، نهاد یا سازمانی، می‌توان نسبت به عامل این نقض حقوق بشر درخواست تحقیق و بررسی و بعد دعوت یا احضار متهمین اقدام کرد.

وی افزود: این دعوت و احضار باید به صورت مشخص با سند و مدرک مبنی بر متهم بودن آن‌ها به نقض حقوق بشر انجام شود تا عاملان نقض حقوق بشر در دادگاه یک کشور یا دادگاهی بین المللی محاکمه شوند و از حق دفاع برخوردار باشند؛ در واقع رویه کامل حقوقی باید اعمال شود.

زنگنه، تصریح کرد: اما آن چه ما در حال حاضر شاهد هستیم، این است که خواسته‌های سیاسی برخی از کشور‌ها مانند آمریکا، انگلیس و کانادا سبب می‌شود تا آن‌ها با بی نیاز دانستن خود از طی چنین مراحلی یا علم به ناکامی در دستیابی به هدف خود در صورت پایبندی به رویه‌های حقوق بین الملل، دست به تحریم کشور‌ها به بهانه نقض حقوق بشر می‌زنند.

وی اظهار کرد: نکته مهم این که تکرار اتهام‌های مبنی بر نقض حقوق بشر از سوی یک کشور یا کشور‌های خاصی نشان می‌دهد که آن‌ها عامدانه خواهان طی رویه‌های بین المللی در این باره نیستند؛ این در حالی است که رویه‌های بین المللی در این باره هم تعریف شده‎اند؛ این رویه‌ها تاکید دارند که اتهام مطرح شده نباید صرف ادعای یک کشور، مبنای اقدام قرار بگیرد بلکه باید در ساز و کار‌های بین المللی رسمی معروف دنیا مطرح شود و در پروسه حقوقی کاملی اجرا شود؛ آمریکا، انگلیس و متحدانشان چنین رویه‌هایی را دنبال نمی‌کنند.

این کارشناس حقوق بین الملل همچنین در مورد استفاده آمریکا از ابزار تحریم به ادعای نقض حقوق بشر در ایران، گفت: آمریکا از این رویه‌ها تبعیت نمی‌کند بلکه صرفا برای اعمال فشار سیاسی علیه ایران دست به تحریم آن به بهانه نقض حقوق بشر می‌زند.

به گفته وی، بحث حقوق بشر بحثی گسترده است و کشور‌ها هم بر اساس انگیزه‌های سیاسی خود از این کلمه بسیار معتبر و جذاب در حقوق بین الملل سوءاستفاده می‌کنند؛ به عنوان مثال، در مورد رژیم صهیونیستی با کارنامه‌ای از جنایت‌های شبانه روزی علیه مردم فلسطین، لبنان، اردن، سوریه و دیگر کشور‌های منطقه و البته موارد مستند متعدد مبنی بر ترور دانشمندان مسلمان در کشور‌های خودشان یا در دیگر کشور‌های جهان، تاکنون بیانیه‌ای مبنی بر نقض حقوق بشر از سوی رژیم صهیونیستی و تحریم آن به همین دلیل صادر نشده است؛ این رژیم تاکنون به دلیل ضرب و شتم و کشتار فلسطینیان و بازداشت و شکنجه آن‌ها محاکمه و محکوم نشده است.

این کارشناس حقوق بین الملل در پایان اظهار کرد: شعار دفاع از حقوق بشر و محکوم کردن کشور‌ها تحت همین عنوان، یک ابزار سیاسی است و نه یک اقدام واقعی و مبنایی در حقوق بین الملل ندارد و به همین دلیل نمی‌توان آن را اقدامی حقوقی دانست.

انتهای پیام/