باکو در خاکریز ضدایرانی اسرائیل

پس از اتهام زنی مقامات آذربایجان به جمهوری اسلامی برای طراحی حمله به سفارت باکو در تهران و تلاش برای ترور یک نماینده آذری، در تازه‌ترین تحول باکو چهار کارمند سفارت ایران را اخراج کرد. طبق بیانیه ادعایی وزارت خارجه باکو، «به اطلاع سفیر ایران رسانده شد که ۴ نفر از کارکنان سفارت ایران به دلیل فعالیت‌های منافی با وضعیت دیپلماتیک و مغایر با کنوانسیون ۱۹۶۱ وین در مورد روابط دیپلماتیک توسط دولت آذربایجان عنصر نامطلوب اعلام شدند و از آنها خواسته شد ظرف ۴۸ ساعت خاک آذربایجان را ترک کنند». به همین خاطر، این کارمندان روز جمعه مجبور به ترک خاک آذربایجان شدند.

این اقدام جمهوری آذربایجان درشرایطی انجام شده که به دنبال سفر اخیر وزیر خارجه باکو به تل‌آویو، اظهارات و مواضع ضد ایرانی جمهوری آذربایجان تشدید شده است. ناصر کنعانی، سخنگوی وزارت خارجه در واکنش به اقدامات تند، احساسی و غیرسازنده جمهوری آذربایجان و اخراج ۴ دیپلمات ایرانی از این کشور گفت:«ما این رفتار دولت جمهوری آذربایجان را در تعارض با اصول همسایگی می‌دانیم و اقدام به عمل متقابل دیپلماتیک را در دستورکار داریم».

جمهوری آذربایجان علاوه بر کاهش روابط همکاری‌های دیپلماتیک با ایران، از طرق دیگری هم دنبال تنش آفرینی است تا نشان دهد که جمهوری اسلامی عامل بحران آفرین در منطقه است. در این رابطه، طی روزهای گذشته باکو چند شهروند آذربایجان را به اتهام همکاری و ارتباط با ایران دستگیر کرده است. آذربایجان با این بهانه که ایران قصد آشوب در خاک این کشور را دارد، تلاش می‌کند از این طریق مخالفان داخلی خود را سرکوب کرده و از سر راه بردارد و تقابل با تهران اسم رمز این عملیات است تا مانع از اعتراضات داخلی شود.

توسل به رژیم درمانده

این مسئله بر همگان آشکار شده که هر گونه تحرک جمهوری آذربایجان علیه جمهوری اسلامی در یکسال گذشته طرح و برنامه‌ای است که از سوی رژیم صهیونیستی به باکو دیکته شده است.

جمهوری آذربایجان زمانی که تنورعادی سازی روابط کشورهای عربی با رژیم صهیونیستی داغ بود، با این تصور که در آینده نزدیک همه کشورهای اسلامی در جبهه اسرائیل قرار خواهند گرفت، روابط خود را با این رژیم تقویت کرد و به همین خاطر در ماههای اخیر همه ملاحظات سه دهه‌ای را کنار گذاشت و به طور رسمی سفارت خود را در تل‌آویو افتتاح کرد تا آشکارا با صهیونیستها تعامل داشته باشد. آذربایجان به نوعی این روزها همه تخم مرغ‌های خود را در سبد رژیم صهیونیستی گذاشته و همه پل‌های پشت سر خود را در روابط با تهران خراب کرده است. اما برخلاف تصور باکو، روند عادی سازی در منطقه باب میل آذربایجان پیش نرفت و هیچ کشوری غیر از امارات و بحرین، حاضر به سازش با صهیونیستها نشد.

تازه این پایان ماجرا نبود و در هفته‌های اخیر اعراب و حتی سازشکاران در یک جبهه واحد ضد صهیونیستی قرار گرفته‌اند و جنایات این رژیم را در کرانه باختری به شدت محکوم می‌کنند تا فضای منطقه‌ای به طور کامل دگرگون شود. در این میان اما جمهوری آذربایجان به عنوان بزرگترین کشور شیعی در جهان به لحاظ نسبت جمعیتی تاکنون جنایات اشغالگران در فلسطین را محکوم نکرده است تا مبادا در روابط دوجانبه با این رژیم خللی ایجاد شود و به نوعی خود را از جهان اسلام جدا کرده و به دامن صهیونیستها انداخته است. حتی کشورهای غربی حامی رژیم صهیونیستی هم از جنایات افراطی‌های کابینه تل‌آویو در کرانه باختری به ستوه آمده‌اند و واکنشهای تندی به آن نشان می‌دهند اما باکو در این زمینه سکوت اختیار کرده است.     

جمهوری آذربایجان در سه دهه گذشته بیش از روابط سیاسی، روابط امنیتی خود با اسرائیل را تقویت کرد و اکنون بزرگترین خریدار تسلیحاتی این رژیم است و در جنگ اول قره باغ در سال 1992 رژیم صهیونیستی بودجه و تسلیحاتی را در اختیار آذربایجان قرار داد تا بتواند در برابر ارمنستان مقاومت کند. در دومین جنگ قره باغ در 2020 هم رژیم صهیونیستی بزرگترین تامین کننده تسلیحات باکو از جمله پهپادها بود و این روابط همچنان در حال گسترش است.

جمهوری آذربایجان درحالی برای تامین امنیت خود به ریسمان پوسیده رژیم صهیونیستی چنگ زده است که این رژیم در ماه‌های اخیر بدترین شرایط سیاسی و امنیتی را سپری می‌کند. تشدید اعتراضات داخلی، تمرد فرماندهان ارتش از دستورات کابینه تندرو و درگیر شدن در جبهه‌های مختلف با محور مقاومت، صهیونیستها را سردرگم کرده است. در چنین شرایطی توسل جستن به تل‌آویو دردی از دولتمردان آذربایجان دوا نخواهد کرد. دولت بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر صهیونیستی چنان درگیر تحولات داخلی است که حتی از پس گروههای مقاومت فلسطین هم برنمی‌آید و به همین خاطر به گروههای مقاومت در لبنان وغزه پیشنهاد داده اگر عملیات موشکی خود را متوقف کنند، تل‌آویو هم اقدامی نمی‌کند.  

صبر ایران حدی دارد

ایران بلافاصله پس از استقلال باکو از اتحاد جماهیر شوروی، نسبت به برقراری روابط و نزدیکی به جمهوری آذربایجان به عنوان یک کشور شیعی، اقدام کرد، بنابراین به سرعت آن را به رسمیت شناخت، قراردادهای مختلفی با این کشور تازه تأسیس امضا کرد و ابتکارات دوستانه زیادی در قبال آن انجام داد.

با این حال، به زودی مشخص شد که دولت جدید باکو به ترکیه متمایل شده و شعارهای مداخله‌گرایانه و تجزیه طلبانه مانند "آذربایجان بزرگ"، "اتحاد آذربایجان"، "آزار و اذیت آذری ها در ایران" و "خود مختاری آذری ها در ایران" در گفتمان سیاسی مقامات این کشور و برنامه های درسی مدارس، همراه با گفتمان و خط ضد ایرانی رونق پیدا کرده است و در نهایت موجب شد تا باکو رژیم صهیونیستی را در آغوش بگیرد و ایران نیز به سمت تعمیق روابط استراتژیک خود با ارمنستان گرایش پیدا کرد.

اگرچه مقامات باکو با دست فرمان دولت تندرو رژیم صهیونیستی در برابر ایران قرار گرفته‌اند اما مماشات تهران در برابر جاه‌طلبی‌های باکو برای همیشه ادامه نخواهد داشت و در یک جایی صبر آن لبریز خواهد شد که به نفع آذربایجان نیست.

مقامات آذربایجان مدعی هستند در تنش جمهوری اسلامی و رژیم اشغالگر، بیطرف هستند و اجازه نمی‌دهند صهیونیست‌ها از خاک این کشور به ایران حمله کنند اما حتی اگر این موضع هم واقعی باشد در شرایطی که تنش‌های اخیر میان دو همسایه ناشی از شکوفایی روابط میان باکو- تل‌آویو است بی‌طرفی نه ممکن به نظر می‌رسد و نه باور پذیر. همانگونه که سرلشگر علی باقری، رئیس ستاد کل نیروهای مسلح ایرن اخیرا در سخنانی با هشدار ضمنی به باکو گفته که جمهوری اسلامی خاک کشورهایی را که برای حمله به ایران مورد استفاده قرار گیرد حتی با وجود اعلام بی‌طرفی و یا بی‌اطلاعی به شدت مورد حمله قرار می‌دهد. سال گذشته هم در بحبوحه تلاش کشورهای عربی برای ائتلاف با رژیم صهیونیستی علیه ایران، مقامات تهران هشدار دادند که اگر خاک این کشورها به مکانی برای حمله به ایران تبدیل شود، قاطعانه به آن پاسخ خواهند داد.

اگرچه ایران و آذربایجان در سال 2005 پیمان عدم تجاوز را بین خود امضا کردند و جمهوری آذربایجان هم جرأت نمی‌کند اسرائیل مستقیم از خاک آن به ایران حمله کند، اما در اختیار قرار دادن امکانات لجستیکی برای سوختگیری جنگنده‌های تل‌آویو و ایجاد ایستگاه‌ها یا پایگاه‌های جاسوسی نوعی خدمت به صهیونیست‌ها است که ایران در برابر آن سکوت نخواهد کرد. رزمایشهای اخیر نیروهای مسلح ایران در مرزهای آذربایجان هم نوعی هشدار به باکو بود که هر گونه اقدام تنش زا با قاطعیت پاسخ داده خواهد شد.