آتش بحران اقتصادی در کشورهای سرمایه‌داری

پایگاه رهنما:

برخی گمان می‌کنند مشکلات اقتصادی فقط برای ماست و جهان، به‌لحاظ اقتصادی در وضعیت گل و بلبل به سر می‌برد! مثلاً وقتی با افزایش نرخ دلار مواجه می‌شوند، گمان می‌کنند، می‌گویند: «این دلار نیست که قیمتش بالا رفته، این ارزش پول ملی ماست که کم می‌شود و قدرت خریدش آب می‌رود» در حالی که توجه ندارند در یک سال اخیر، قیمت دلار نسبت به یورو هم افزایش قابل توجهی داشته و به‌طور کلی نرخ دلار در برخی کشورهای پیشرفته‌ی اروپایی، بیش از 20 درصد بالا رفته است. کسی منکر این نیست که ارزش ریال کاهش پیدا کرده، اما همه‌ی جهش نرخ ارز را نمی‌توان به کاهش قدرت خرید ریال ربط داد. وضعیت اقتصاد جهانی نیز متلاطم است و این، اثر خود را بر اقتصاد ایران خواهد گذاشت. از دیگر شواهد به‌هم ریختگی اقتصاد -حتی در کشورهای پیشرفته‌ی دنیا- همین اعتراضات خونین و سراسری در پاریس است که بر علیه تصویب قانون افزایش سن بازنشستگی در جریان است.

فرانسه و اعتراضات اقتصادی

برخی حتی به مخیله‌شان هم نمی‌آید که فرانسه -آن کشور شیک توسعه‌یافته‌ی اروپایی- مشکل اقتصادی داشته باشد. اما واقعیت این است که دولت فرانسه در پرداخت حقوق و دستمزدهای بازنشستگی درمانده است و به همین خاطر، مجبور شده سن بازنشستگی را افزایش دهد تا از کارمندانش بیشتر کار بکشد و مجبور نباشد از یک طرف به کسی که کار نمی‌کند حقوق بازنشستگی بدهد و از یک طرف، افراد دیگری را استخدام و جایگزین بازنشسته‌ها کند و به آن‌ها حقوق دهد. پس مکرون، خودش از وضعیت وخیم اقتصادی دنیا باخبر است و دولتش در گل مشکلات اقتصادی گیر کرده است؛ اما همین فرد به‌جای اینکه پول کشورش را خرج مردمش کند، به اپوزیسیون ایران کمک مالی می‌کند، تجزیه‌طلبان ایرانی را حمایت می‌کند و از هیچ مداخله‌ای در امور داخلی کشور ما نمی‌گذرد! این وضعیت یک کشور استعماری رو به افول است که نمی‌خواهد باور کند دوران چاپیدن کشورهای در حال توسعه و دخالت در امور داخلی آن‌ها تمام شده است.

• ورشکستگی بانک‌های آمریکایی

با این حال شاید مهم‌ترین مشکل اقتصادی در دنیا، مربوط به کاهش ارزش پول‌های ملی و حتی یورو در مقابل دلار نباشد. حتی اعتراضات اقتصادی مردم فرانسه در انتقاد به طرح افزایش سن بازنشستگی نیز مهم‌ترین مسئله‌ی اقتصادی در دنیا نیست. مهم‌ترین مسئله، ورشکسته شدن بانک سیلیکون ولی و پیش‌بینی ورشکستگی برای دیگر بانک های آمریکا است. آمریکا با اینکه به دلیل جهان‌روا بودن دلار، توانسته دلار‌های زیادی چاپ کند و از این طریق، بدون زحمت بخشی از دسترنج مردم دنیا را با این کاغذ (یعنی دلار) بخرد، باز بدهکارترین کشور دنیا نیز هست. با این حال، اخیراً با بحران بانکی مواجه شده و یکی از بانک‌های مهمش ورشکسته شد. در مورد سایر بانک‌ها نیز اخبار خوبی به گوش نمی‌رسد. در چنین کشورهایی وقتی که یک بانک ورشکسته می‌شود، پول مردمی که در آن بانک سپرده داشتند، از بین می‌رود! بر خلاف ایران که وقتی موسسات اعتباری ورشکسته شدند، دولت پول مالباختگان را از طریق خلق نقدینگی داد.

• ریشه‌های ورشکستگی

البته سپرده های افراد در هر بانک در آمریکا تا 250 هزار دلار بیمه است ولی در جریان ماجرای ورشکستگی بانک سیلیکون ولی، بانک مرکزی (فدرال رزرو) و رئیس جمهور وعده پرداخت کلیه سپرده ها را - نه محدود به 250 هزار دلار- دادند که خود تا حدودی سبب ایجاد آرامش شد. این اتفاقی جالب و خلاف عادت در ایالات متحده است و نشان می‌دهد مشکلات اقتصادی -حتی در کشورهای پیشرفته‌ی دنیا- به‌قدری بالاست که آمریکا هم نگران است با اعتراضات خشن مواجه شود. در این کشور، با توجه به بالا بودن تمایلات جدایی‌طلبانه، حساسیت‌ها بالاست و به همین خاطر دولت مجبور است با چاپ دلار و کاهش ارزش دلار در آینده، اکنون مردم را ساکت کند. برخی اقتصاد دانان در مجموع، پنج دلیل را برای ورشکستگی بانک‌های آمریکایی ذکر می‌کنند: «بالا رفتن انواع نرخ‌های بهره در آمریکا»، «تنزل شدید ارزش اوراق بهره»، «عدم سرمایه‌گذاری‌های اصولی»، «تاثیرات مخرب توئیتر»، «انتظار بالا و غیرسازنده‌ کمک از فدرال رزرو (بانک مرکزی آمریکا).

• جمع‌بندی

بنابراین مشکلات اقتصادی، مختص ایران نیست. بسیاری از کشورهای پیشرفته نیز درگیر این مشکلات و بحران‌ها هستند. طبیعی است که ایران با توجه به تحریم‌های شدید 10 ساله، وضعیت به مراتب بدتری داشته باشد، اما وقتی روند رو به رشد اقتصاد ایران را کنار بحران‌های نظام اقتصادی سرمایه‌داری در برخی کشورهای غربی می‌بینیم، مشاهده می‌کنیم که وضع ما چندان هم از آن‌ها بدتر نیست. با این حال، با همدلی دولت و ملت، ایرانیان می‌توانند مشکلات فعلی را نیز پشت سر گذاشته و شتابان به سوی توسعه و پیشرفت حرکت کنند. شاید «مهار تورم و رشد تولید»، نقطه‌ی آغاز خوبی باشد.