«رجب طیب اردوغان» رهبر حزب عدالت و توسعه و رئیس جمهور ترکیه، ائتلاف 6 حزب مخالف خود را وابسته به دشمنان کشور خوانده و از مردم خواسته به آنان رأی ندهند. از دیگر سو، هر کدام از 6 رهبر ائتلاف ملت نیز، به شکلی از اردوغان انتقاد می‌کنند و بازار میتینگ، سخنرانی و مصاحبه‌های تلویزیونی و اینترنتی، از هر زمانی داغ‌تر است.

هواداران فاتح اربکان: حاضر نیستیم به اردوغان رأی دهیم

بسیاری از تحلیلگران ترکیه به طور مداوم به نتایج نظرسنجی‌های میدانی اشاره کرده و احتمال پیروزی رقیب اردوغان یعنی «کمال کلیچدار اوغلو» را قریب به یقین می‌دانند. آنان این سؤال را دارند: آیا شکست اردوغان می‌تواند به معنی شکست جریان سیاسی محافظه‌کار و اسلام‌گرای ترکیه تلقی شود؟ پاسخ به این سؤال، چندان سهل و آسان نیست و کارشناسان معتقدند که باید برای تعیین طرف شکست‌خورده، عوامل و فاکتورهای متعددی را در نظر گرفت. آنان همچنین به این مسأله نیز اشاره می‌کنند که طیف وسیعی از محافظه‌کاران ترکیه نیز دل خوشی از اردوغان ندارند و نمی‌توان همه خطاهای اردوغان را به پای جریان اسلام‌گرا نوشت. به عنوان مثال، به تازگی گروه کثیری از هواداران فرزند اِربَکان، اعلام کرده‌اند به اردوغان رأی نخواهند داد.

«فاتح اربکان» رهبر حزب "دوباره رفاه" و فرزند نخست‌وزیر فقید اسبق ترکیه، چند روز پیش رسماً به اردوغان پیوست و اعلام کرد که عضو ائتلاف جمهور است. اما روز گذشته، شاخه‌های استانی حزب دوباره رفاه در 14 استان ترکیه، رسماً اعلام کردند که با وجود درخواست اکید رهبر خود، حاضر نیستند به اردوغان رأی دهند. آنان اعلام کردند که ناکارآمدی سیاسی اردوغان، به آبرو و اعتبار اسلام‌گرایان لطمه زده است.

دیدگاه جالب داود اوغلو درباره اردوغان

«احمد داود اوغلو» رهبر حزب آینده و یکی از رهبران 6 حزب مخالف اردوغان، از نظریه‌پردازان و آکادمیسین‌هایی بود که در آغاز توسط تیم «عبدالله گل» کشف شد.

تیم رئیس جمهور اسبق ترکیه، دیدگاه‌های داود اوغلو درباره جایگاه ترکیه در منطقه و جهان و اهمیت پس‌زمینه تاریخی قدرت سلجوقی و عثمانی را مهم برشمردند و پای او را به روزنامه "ینی شفق" باز کردند. سپس داود اوغلو به دیدار گل رفت و نظر او را جلب کرد. داود اوغلو در فاز بعدی به عنوان مشاور نهاد نخست‌وزیری نزد اردوغان فرستاده شد. اما خیلی زود پیشرفت کرد و از گرد راه نرسیده، با دریافت پست «سفیر کبیر»، مأموریت یافت تا سیاست خارجی ترکیه را بازخوانی و طراحی کند. داود اوغلوی اهل قونیه، در گام‌های بعدی، ابتدا وزیر امور خارجه شد، سپس به عنوان نخست‌وزیر و رهبر حزب عدالت و توسعه، قدرت را در دست گرفت.

گفته می‌شود داود اوغلو معمار اصلی سیاست مداخله‌گرایانه ترکیه در سوریه بوده است. اما خود داود اوغلو این موضوع را انکار کرده و می‌گوید هر تصمیمی که اتخاذ شده با مشارکت اردوغان، گل و دیگر بزرگان آکپارتی بوده است. در هر حال، روزگاری حرف داود اوغلو نزد اردوغان خریدار داشت اما او سرانجام بر سر موضوع تغییر نظام سیاسی ترکیه از پارلمانی به ریاستی با اردوغان به اختلاف افتاد و جدا شد.

او مدتهاست به عنوان رهبر یکی از احزاب مخالف اردوغان فعالیت می‌کند و بسیاری از دیپلمات‌ها را نیز دور خود جمع کرده است که یکی از مشهورترین آنان، «امید یاردم»، سفیر اسبق ترکیه در ایران و روسیه است. داود اوغلو به تازگی کلیپی منتشر کرده و درباره خطاهای سیاسی اردوغان، تحلیلی ارائه داده که می‌تواند راهنمای مناسبی برای درک تحولات سیاسی جدید ترکیه باشد.

داود اوغلو در کلیپ خود می‌گوید: «خطاهای اردوغان را به حساب اسلام و اسلام‌گرایان نگذارید. در مورد انحراف‌ها و خطاهای دولت باغچلی نیز، فکر نکنید این مشکلات مربوط به کل ملی‌گرایان است؛ خیر، اینها خطای فردی خود اردوغان و خود باغچلی هستند».

در کلیپ ویدیویی داود اوغلو، تصاویری از چهره‌های مافیایی و فاسد گنجانده شده که بارها با اردوغان دیدار کرده‌اند و با رانت‌های مالی عظیم، از طریق جلب حمایت و پشتیبانی شخص رئیس جمهور ترکیه، به ثروت هنگفت دست یافته‌اند.

در کلیپ سخنرانی داود اوغلو، همچنین تکه‌هایی از سخنان قدیم اردوغان گنجانده شده که حالا خود او زیر همه آنها زده و در مسیر دیگری گام برداشته است.

سؤال اینجاست: چرا داود اوغلو، بر این موضوع پافشاری می‌کند که خطاهای اردوغان و باغچلی، شخصی بوده و نه اسلامی و ملی؟

الف) خاستگاه سیاسی و اجتماعی حزب خود داود اوغلو مبتنی بر حمایت آرای اسلام‌گرایان و ملی‌گرایان است. او امیدوار است با تکیه بر هر دو گفتمان اسلام‌گرایی و ملی‌گرایی، توجه بخش مهمی از آنان را به سوی خود جلب کند.

ب) در جمع 6 حزب مخالف اردوغان، این فقط حزب جمهوری خلق به رهبری کمال کلیچدار اوغلو است که تابلوی لائیسم و سکولاریسم را بلند کرده و 5 حزب دیگر، هر کدام با درصدهای پایین و بالا، به شدت همسو با باورهای دینی و اسلامی هستند. اما حتی حزب جمهوری خلق نیز، در سالیان گذشته، پی به خطاهای خود برده و با احترام و تکریم سراغ دین‌باوران رفته است.

با توجه به این نکات باید گفت، شکست اردوغان به معنی شکست جریان اسلام سیاسی در ترکیه نخواهد بود و محافظه‌کاران به شکلی دیگر و با سهم و نقشی متفاوت، همچنان در صحنه سیاسی ترکیه حضور خواهند داشت.

اردوغان برای رفتن به بالکن آماده است؟

یکی از سنت‌های قدیمی حزب عدالت و توسعه در دو دهه گذشته، این بوده که اردوغان، پس از هر بار پیروزی در انتخابات، به بالکن ساختمان مرکزی حزب می‌رود تا در حضور ده‌ها هزار نفر از هواداران، سخنرانی کند.

«مصطفی کارا علی اوغلو» از تحلیلگران اسلام‌گرای ترکیه، در ستون تحلیل خود در روزنامه قرار، اردوغان را استاد پوپولیسم و عوام‌فریبی خوانده و به این موضوع اشاره کرده که پایگاه او به شدت نزد محافظه‌کاران تضعیف شده و خودش هم باوری به پیروزی ندارد. کارا علی اوغلو معتقد است که اردوغان، برای اندیشیدن به متن سخنرانی بالکن، آمادگی روحی ندارد و خودش هم انتظار ندارد در انتخابات پیش رو پیروز شود.

در پایان باید گفت یکی از مهمترین تحولات سیاسی ـ اجتماعی ترکیه این است که هم‌اکنون، بخش قابل توجهی از محافظه‌کاران و اسلام‌گرایان ترکیه، با جریان لائیسم و کمالیسم دست به یکی کرده‌اند تا رئیس جمهوری را از اریکه قدرت کنار بزنند که روزگاری با شعارهای دینی بر سر قدرت آمده بود، اما در ادامه مسیر زمامداری، به گونه‌ای عمل کرد که میلیون‌ها اسلام‌گرای ترکیه را از خود ناامید کرد.

انتهای پیام/؛