هوش مصنوعی، هوشی است که توسط ماشینها به کار گرفته میشود و مقابل هوش طبیعی قرار دارد که در جانوران –از جمله انسان- مشاهده میکنیم. هوش مصنوعی در ۱۹۵۶ میلادی تبدیل به شاخهای آکادمیک شد. این شاخه بر این فرض بنا شدهاست که هوش انسانی «را میتوان به دقت توصیف نمود، به طوری که میتوان آن را توسط یک ماشین شبیهسازی نمود». اگر چه هنوز هوش مصنوعی نتوانسته به هوش طبیعی انسانی برسد، اما در دهههای اخیر پیشرفتهای چشمگیری داشته است. هوش مصنوعی کاربردهای متنوعی دارد که استفاده در وسایل نقلیه خودگردان (مثل پهپادها و اتومبیلهای خودران)، تشخیصهای پزشکی، خلق آثار هنری، اثبات قضیههای ریاضی، انجام بازیهای فکری، تعیین هویت تصاویر(تشخیص چهره) و صداها، ذخیره انرژی، جستجوگرهای اینترنتی، تهیه قراردادها و پیشبینی آرای قضایی بخشی از آنهاست. این فناوری در اقتصاد نیز استفاده میشود و بهنظر میرسد در آینده بتواند تحولات اقتصادی جدی را رقم بزند.
در مورد رشد اقتصادی دنیا با حضور فناوری هوش مصنوعی، پیشبینیهای متفاوتی ارائه شده است؛ بر اساس یکی از این پژوهشها تا سال ۲۰۳۰ اقتصاد دنیا با استفاده از هوش مصنوعی به رشد ۲۰ تریلیون دلاری میرسد. در خاورمیانه نیز رشدی ۳۲۰ میلیارد دلاری برای اقتصاد منطقه پیشبینی شده است. در بخشهای مختلف اقتصادی خاورمیانه این تأثیر مشخص و محسوس بوده است؛ برای مثال اندازه بخش خرده و عمدهفروشی، کالاهای مصرفی، غذا و مسکن با ورود هوش مصنوعی به این حوزه رشد ۱۹ درصدی داشته است. این رشد در بخشهای مختلف نیز اتفاق افتاده؛ در بخش لجستیک افزایش اندازه ۱۵٫۲ درصد بوده است. در فناوری، رسانه و ارتباطات این رشد اندازه 14 درصد، در ساخت تولید 12٫4 درصد، انرژی، خدمات رفاهی و معدن 6٫3 درصد، بخش عمومی، سلامت و آموزش 18٫6 درصد و در بخش خدمات مالی، تخصصی و مدیریتی 13٫6 درصد بوده است.
تولید ناخالص داخلی کشور ما نیز با ورود فناوری هوش مصنوعی رشد مناسبی داشته است. با این حال سه پیشبینی برای آینده تولید ناخالص ملی بر اساس رشد فناوری هوش مصنوعی تا سال ۲۰۳۰ وجود دارد؛ در سناریو اول رشد AI (هوش مصنوعی) بر اساس آنچه در سه سال گذشته رخ داده است، در نظر گرفته شده و با این وجود میزان تولید ناخالص ملی یک روند صعودی با شیب بسیار ملایم خواهد داشت. در سناریو دوم نیز رشد سالانه ۱۰ درصدی برای فناوری AI در نظر گرفته شده و پیشبینی میشود با این وجود شاخص تولید ناخالص داخلی روند روبهرشد با شیب ملایمی داشته باشد. در سناریوی نهایی نیز رشد AI سالانه 20 درصد درنظر گرفته شده و با این رقم، شاخص GNP شاهد رشد صعودی با شیب بیشتری خواهد بود. پیشبینی میشود شاخص بهرهوری نیروی کار نیز با درنظرگرفتن رشد فناوری هوش مصنوعی شاهد رشد قابل قبولی خواهد بود. بهطوریکه روند رشد آن در سه سناریوی مطرح شده تقریباً برابر رشد شاخص تولید ناخالص ملی خواهد شد.
موسسه تحقیقاتی مك كينزي در گزارشي با بررسي رشد فناوري هوش مصنوعي در جهان بر این باور است که ما در حال خلق هوشي هستيم كه خارج از جسم انسانها و در اقتصاد مجازي قرار دارد. اين فناوری قدرتمند ما را به دوران اقتصادي تازهای وارد ميكند كه قوانين متفاوتي بر آن حاكم است. در این گزارش به این نکته اشاره شده است که حضور هوش مصنوعي در عرصههاي مختلف اقتصاد و عدم حضور نيروي انساني بيانگر تحولی عظیم در اقتصاد است كه از مدتها قبل آغاز شده و ماحصل همگرایی فناوريهايي مثل اينترنت، رایانش ابري، بزرگ دادهها روباتیک، آمار و ریاضیات است. تعامل اين فناوريها با یکدیگر و تاثیرگذاری آنها بر تمامی جوانب جوامع باعث شده تا اقتصاد دانان قبول کنند که ما در مركز يك انقلاب اقتصادي ديجيتالي قرار داريم.
شکی نیست که هوش مصنوعی میتواند انقلابی در ساختارهای اقتصادی دنیا ایجاد کند. در فناوریهای نوین، اگر کشورهایی مانند ما دیر بجنبند، ممکن است از قافله عقب بمانند و دیگر نتوانند در این حوزهها به کشورهای پیشرفته برسند. در چنین شرایطی، حتی اگر دست به تولید کالاهای پیشرفته امروزی بزنیم، چون این کالاها در آن روز دیگر نسبت به آنچه مبتنی بر هوش مصنوعی است، ارزش افزوده کمتری دارند، گویی باز هم در حال خامفروشی هستیم و تراز تجاریمان منفی است. کشور در چنین شرایطی نمیتواند پیشرفت را تجربه کند و رفاه نسبی بالایی را برای مردم فراهم آورد. از این رو، امروز باید برای رشد و جهش اقتصادی دهههای پیش رو، روی هوش مصنوعی سرمایهگذاری کرد.
ارسال نظرات