رئیس بانک مرکزی: ذخایر ارزی در خارج از کشور در دسترس است/ هیچ محدودیتی برای تامین ارز نداریم

محمدرضا فرزین، رئیس کل بانک مرکزی، در برنامه گفت‌وگوی ویژه خبری گفت: در ابتدای فعالیتم که در حدود ۲۰ روز پیش بود، نرخ ارز به آستانه ۴۴ هزار تومان هم رسیده بود که در آن مقطع برنامه‌های خود را اعلام کردیم و خوشبختانه بازار هم ریزش خوبی داشت و نشان داد که بانک مرکزی اگر به بازار ورود کند و بخواهد در نرخ دخالت کند، حتما می تواند موثر باشد اما متاسفانه مجددا از روز پنجشنبه شاهد افرایش نرخ ارز در بازار آزاد بودیم که البته معتقدم برخی از این نرخ‌ها، نرخ های قابل اعتمادی نیستند.

وی در تشریح اقدامات بانک مرکزی طی ۲۰ روز گذشته و وضعیت بازار ارز، اظهار داشت: ما در روز اول اعلام کردیم که به دنبال ثبات ارزی هستیم و ثبات ارزی هم اقدام یک مرحله‌ای نیست؛ اولین اقدامی که انجام دادیم مذاکرات سازنده با شرکای تجاری کشورمان در قالب دیپلماسی پولی و بانکی بود؛ در طی این مدت با قطر، امارات متحده عربی، چین و عراق مذاکرات بسیار سازنده‌ای و دستاوردهای بسیار خوبی داشتیم؛ بطوریکه منجر به این شد که بخش زیادی از منابع ارزی ایران که تحریم و مسدود شده بود قابل استفاده شد، به عنوان مثال ما از دیروز توانستیم از ارز TBI عراق را که بالغ بر ۱۰ میلیارد دلار منابع ارزی بود، ۳۰۰ میلیون دلار آن را در سامانه نیما بابت کالاهای اساسی عرضه کنیم و از این به بعد این ارز را در سامانه عرضه خواهیم کرد و کلیه واردکنندگان کالاهای اساسی میتوانند از این ارز استفاده کنند.

رئیس کل بانک مرکزی افزود: همچنین تجدید فروش ارزهای چین در سامانه نیما را در دستور کار داریم؛ معمولا ارزهایی که در چین داشتیم در سامانه نیما به فروش نمی رسید ولی الان در سامانه نیما در حال فروش هستیم و مهلت تخصیص آن را از حدود ۲۰، ۲۱ روز به ۴۸ ساعت کاهش دادیم و یا اینکه توانسته ایم با مذاکرات بسیار سازنده‌ای که با اماراتی ها داشتیم، عرضه ارز درهم در سامانه نیما را افزایش دهیم.

در ماه گذشته حدود ۳.۳ میلیارد دلار ارز با نرخ ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومان تخصیص داده‌ایم

فرزین تصریح کرد: قول دادیم نرخ ارز را در سامانه نیما در میانگین ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومان تثبیت کنیم و الان هم تثبیت شده است و در تمام مدت این ۲۰ روز به طور متوسط با نرح ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومان تمام نیازهای کالایی کشور را تامین کردیم، در ماه گذشته حدود ۳.۳ میلیارد دلار ارز با نرخ ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومان تخصیص داده شده است که این ارز متعلق به فروش نفت و پتروشیمی‌ها بود.

وی با بیان اینکه ارز و تمام نیازهای کالایی کشور به خوبی در حال تامین است، تاکید کرد: فرآیند مذاکرات با این کشورها همچنان ادامه دارد و تمام ارزهایی که ما در خارج از کشور داریم از طریق سامانه نیما در اختیار واردکنندگان قرار خواهد گرفت.

در ۹ ماه گذشته، صادرات از واردات پیشی گرفته است

رئیس کل بانک مرکزی با اشاره به اینکه فضای روانی و مجازی با دنیای واقعی بسیار متفاوت است، گفت: براساس آمار ۹ ماهه بانک مرکزی، حساب کالایی کشور یعنی صادرات منهای واردات مثبت ۲۰ میلیارد و ۵۰۰ میلیون دلار است یعنی در واقع صادرات ما بیش از واردات بوده است.

فرزین ادامه داد: میزان صادرات ما ۷۳.۴ میلیارد دلار بوده که ۳۱ درصد رشد کرده در حالی که واردات ۵۹.۲ میلیارد دلار بوده که ۱۹.۶ درصد رشد داشته است و همین امر باعث شده که ذخایر ارزی کشور به دلیل صادراتِ بیش از واردات، بیش از ۲۰ میلیارد و ۵۰۰ میلیون دلار افزایش پیدا کند و این ذخایر ارزی هم اکنون در خارج از کشور در دسترس ما است و هیچ محدودیتی در تامین نیازهای ارزی کشور برای کالا نداریم.

منابع ارزی کشور آزاد است

وی با بیان اینکه در فضای مجازی و روانی برای کشور محدودیت ایجاد شده است، ادامه داد: در واقعیت اینطور نیست، منابع ارزی کشور آزاد است و در حال تامین ارز در بازار هستیم اما در یک فضای مجازی عددسازی می‌کنند و بعد می‌گویند این بازار آزاد است.

ورود بانک مرکزی به بازار آزاد ارز و نرخ گذاری در این بازار

رئیس بانک مرکزی خاطر نشان کرد: از این پس ما در بازار آزاد هم ورود خواهیم کرد و شروع به نرخ‌سازی در این بازار می‌کنیم؛ ثبات ارزی یک گام ندارد، گام به گام پیش خواهیم رفت و ثبات ارزی را حتما برای کشور ایجاد خواهیم کرد.

فرزین با اعلام اینکه به عمان هم سفری خواهم داشت، گفت: به همه کشورهایی که دارای روابط تجاری هستیم و منابع ارزی در آن کشورها داریم، سفر خواهم کرد،‌ هم اکنون روابط بانکی بسیار خوبی با بانک مرکزی قطر، امارات و عراق داریم و در انجام همکاری‌های ارزی هیچ‌ مشکلی با این کشورها نداریم.

وی در خصوص چگونگی ورود بانک مرکزی به بازار آزاد ارز و نرخ‌گذاری در این بازار نیز بیان داشت: از روز سه‌شنبه تا پنج هزار یورو از طریق صرافی‌ها ارز فروخته می‌شود، صرافی‌ها اجازه خرید و فروش ارز دارند و چنانچه محدودیتی در ارز داشته باشند، ما در بازار متشکل در قالب یک حراج به آن‌ها ارز خواهیم فروخت و چون در قالب حراج است، نرخ را در آنجا تعیین خواهیم کرد و‌ به دنبال این هستیم که این نرخ، نرخ بازار آزاد تعیین شود.

رئیس کل بانک مرکزی افزود: یکی از مشکلات بانک مرکزی این است که تاکنون در بازار آزاد نرخ‌ساز نبوده و هم اکنون تلاش ما این است که به یک نرخ‌ساز در بازار آزاد تبدیل شویم.

رئیس کل بانک مرکزی درباره اقدامات خود طی بیست روز گذشته نیز اظهار داشت: همانطور که توضیح دادم از لحاظ ارزی از منابع خود اطمینان حاصل کردیم، همچنین در سامانه نیما نرخ دلار را به طور میانگین در رقم ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومان تثبیت کردیم و‌ در حال تامین تمام نیازهای ارزی هستیم.

فرزین افزود: اقدامات لازم برای ایجاد بازار مبادله ارز و طلا را انجام دادیم که تا ۲ هفته دیگر این بازار ایجاد خواهد شد و تمام نیازهای خدماتی ارزی که بالغ بر ۴۰ نوع نیاز ارزی است را تامین خواهیم کرد و در طی این مدت هم به دلیل اضطراب‌ها و هیجاناتی که در بازار آزاد به وجود آمده، با این دستورالعمل جدید، ارز را تامین می کنیم تا بازار مبادله‌ای ارز و طلا ایجاد شود.

وی تصریح کرد: در بازار مبادله ارز و طلا علاوه بر اسکناس یک بازار حواله هم راه‌اندازی می‌کنیم و سکه هم خواهیم داشت و از ابزارهای لازم برای بازار ارز همچون سواپ هم استفاده خواهیم کرد و‌ به دنبال ثبات در بازار آزاد هستیم.

رئیس کل بانک مرکزی اظهار داشت: افرادی که ۲ هزار یورو را دریافت کرده‌اند فعلا امکان دریافت سه هزار یورو دیگر را ندارند.

فرزین ادامه داد: تقریبا از ابتدای سال ۲ میلیارد و‌۶۰ میلیون دلار اسکناس به بازار تزریق شده است، برای نمونه روز گذشته ۲۱ میلیون دلار در بازار متشکل ارز عرضه شد که ۳ میلیون دلار از این رقم توسط بانک مرکزی و ۱۸ میلیون دلار دیگر توسط صرافان عرضه شد.

راه‌اندازی بازار مبادله ارز و طلا طی ۲ هفته آینده

وی یادآور شد: قول داده بودم که بازار مبادله ارز و طلا را راه‌اندازی خواهم کرد که اقدامات آن در حال انجام است و تا ۲ هفته آینده بازار مبادله ارز و طلا را در کشور راه‌اندازی خواهیم کرد.

رئیس کل بانک مرکزی افزود: در سامانه‌ای تحت عنوان ناخدا، خانواده‌هایی که دانشجوی خارج از کشور و‌ یا بیمار در خارج از کشور دارند، هواپیمایی‌ها و آژانس‌های گردشگری می‌توانند نیازهای ارزی خود را با ارائه مستندات به این سامانه تامین کنند.

فرزین درباره طرح بانک مرکزی در خصوص آزادسازی فروش پنج هزار یورو به متقاضیان توسط صرافی‌ها نیز بیان داشت: صرافی‌ها مجاز هستند ارز خریداری و به فروش برسانند و‌ با این روش عملا تا ۵ هزار یورو هم به هر فرد می‌توانند پرداخت کنند، این در حالیست که پیش از این مجاز بودند ۲ هزار یورو بفروشند و‌ چنانچه کسری در عرضه ارز داشتند می‌توانند ارز خود را از طریق بانک مرکزی تامین کنند.

وی تاکید کرد: خطاب به افرادی که گمان می‌کنند بانک مرکزی توانایی تامین ارز را ندارد باید بگویم که بانک مرکزی توانایی تامین اسکناس در این بازار را دارد و با راه‌اندازی سامانه ناخدا، تمام نیاز ارزی افراد را بر اساس مستندات تامین خواهد شد.

رئیس کل بانک مرکزی تصریح کرد: ابهامی درباره عرضه پنج هزار یورو پیش آمده؛ صرافی‌ها احساس کردند ما آن‌ها را محدود کردیم که باید توضیح بدهم که ما گفتیم که رفع تعهد دیگر توسط صرافی صورت نگیرد، بلکه توسط بانک مرکزی انجام شود؛ به صرافی‌ها اجازه دادیم ارز خرید و فروش کنند، در بخشنامه‌ای که نوشتیم رقم ۳۰ هزار دلار آمده و برای صرافان این تصور ایجاد شده که آن ها تا سقف ۳۰ هزار دلار می‌توانند معامله کنند اما این به این معناست که اگر در روز ۱۰۰ هزار دلار خریدند باید ۷۰ هزار دلار آن را بفروشد، بنابراین این بخشنامه جدید فرصت جدیدی را به صرافی‌ها برای حضور در بازار ارز داده و به مردم نیز می‌تواند تا ۵ هزار یورو بفروشد.

فرزین در پاسخ به این سوال که سیاست‌های جدید ارزی بانک مرکزی مستمر خواهد بود یا محدودیت زمانی مشخصی دارد، گفت: برای اینکه سیاست‌های ما مستمر باشد ابتدا باید از ذخایر ارزی خود اطمینان پیدا می‌کردیم، به همین دلیل از روز اول به کشورهایی که منابع ارزی داریم سفر کردم و‌ در آنجا مذاکرات را انجام دادیم؛ اکنون در مورد تامین ارز هم بر اساس میزان صادرات غیر نفتی بسیار مناسبی که داریم (صادرات غیر نفتی ما در ۹ ماهه امسال ۳۲.۲ میلیارد دلار بوده است) و هم بر اساس منابع ارزی مطمئنی که داشتیم و بخشی از آن به دلیل تحریم بلوکه شده بود و هم اکنون آزاد شده است وضعیت مطلوبی داریم.

وی خاطر نشان کرد: از این پس در سامانه نیما تلاش داریم نیازهای ارزی برای واردات کالاهای اساسی، مواد اولیه و ماشین‌آلات را تامین کنیم، بخش عمده‌ای از ارزی که در این بازار عرضه می‌شود متعلق به فروش نفت و محصولات پتروشیمی است و برای تامین ارز بخش دیگری از محصولات در حال مذاکره هستیم تا ارز آن‌ها نیز با یارانه‌های صادراتی تامین شود.

دلار ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومانی مانند دلار ۴۲۰۰ نیست

رئیس کل بانک مرکزی درباره برخی انتقادات به ارز ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومانی، گفت: ارز ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومانی تفاوت‌هایی با ارزهای ۴۲۰۰ و ۱۲۲۶ دارد؛ ما مکلف بودیم ارز را در سامانه نیما بر اساس نرخ ETS تعیین کنیم، یا ۲ درصد کمتر یا ۲ درصد بیشتر، روزی که نرخ ۲۸۵۰۰ را اعلام کردیم نرخ ETS حدود ۲۹ هزار تومان بود. ارز ۲۸۵۰۰ تومان بودجه دولت را به تعادل می‌رساند چرا که نرخ ارز در بودجه دولت ۲۳ هزار تومان است، تعادل مصرف‌کننده نیز برقرار می‌شود به دلیل اینکه نمی‌خواهیم از محل افزایش نرخ ارز کالاهای اساسی مردم دوباره افزایش قیمت داشته باشد.

فرزین افزود: تنها مشکل ارز ۲۸۵۰۰ برای برخی صادرکنندگان است که با روش جدید بازارسازی، مشکل آن‌ها را هم حتما جبران می‌کنیم تا آن‌ها نیز دچار مشکل نشوند. بنابراین ارز ۲۸۵۰۰ نرخ قابل اعتمادی است چون تعادل را هم برای دولت، هم برای مصرف‌کننده و هم تولیدکننده برقرار می‌کند.

وی درباره کنترل تورم و‌ نقدینگی نیز بیان داشت: در بحث نقدینگی ابتدا باید منشاء آن مدنظر قرار گیرد،‌ منشاء نقدینگی در کشور از محل پایه پولی و ضریب فزاینده است. پایه پولی از محل بدهی دولت، ناترازی بانک‌ها و افزایش دارایی خارجی است، تلاش داریم این سه حوزه را با دولت حل کنیم، در بودجه سال آینده مذاکرات خوبی با مجلس و سازمان برنامه داشتیم و در تلاش هستیم پایه پولی را کاهش دهیم.

رئیس کل بانک مرکزی ادامه داد: موضوع دیگر ناترازی بانک‌ها است که برای رفع ناترازی‌ بانک‌ها برنامه داریم چرا که هم اکنون اضافه برداشت برخی بانک‌ها زیاد است که موجب خلق نقدینگی می‌شود.

فرزین افزود: برای کنترل تورم و نقدینگی از ابزار سیاست پولی استفاده خواهیم کرد و سیاست دیگری که ادامه خواهیم داد، محدودیت ترازنامه بانک‌ها است.

وی درباره افزایش نرخ سود بانکی نیز اذعان داشت: در بحث افزایش سود بانکی، مصوبه شورای پول و اعتبار را در آینده نزدیک، اجرایی خواهیم کرد.

برنامه عرضه ربع سکه در بورس مستمر است

رئیس کل بانک مرکزی درباره عرضه ربع سکه در بورس نیز اظهار داشت: حباب سکه انتظاراتی است، برنامه عرضه ربع سکه مستمر است و در صورت نیاز تمام سکه هم عرضه خواهیم کرد.