تکاپو برای تحقق دولت مردمی

پایگاه رهنما:

نور نوید امید در پاستور دیده می­شود. دولت سیزدهم یک سال از عمر سیاسی خود را در راه خدمت به شهروندان ایرانی سپری کرد. ارتقای تعامل­های سیاسی با کشورهای همسایه، عضویت در پیمان مهم شانگهای، ارتقای مبادلات تجاری با کشورهای قدرتمند، اجرای دقیق سیاست حذف ارز ترجیحی، افزایش صادرات نفتی و غیرنفتی و... بخشی از اقدامات ارزشمند سیاسی- اقتصادی دولت در یک سال اخیر است. در شمارگان پیشین به اقدامات اثرگذار در مناسبات سیاست خارجی دولت اشاره کردیم؛ در این شماره به فعالیت پاستورنشینان در حوزه سیاست داخلی می پردازیم. نحوه و چگونگی ارتباط با شهروندان یکی از مهم ترین مولفه های ارزیابی دولت ها محسوب می­شوند. تعامل با مردم در نظامات سیاسی اسلامی به صورت ماهوی متفاوت با نگرش­های لیبرالی است. در جمهوری اسلامی ایران با تاکید امامین انقلاب اسلامی ارتباط با مردم امری قطعی برای کارگزاران نظام محسوب می­شود؛ زیرا آنان کنشگران حل مشکلات شهروندان هستند. در این یادداشت به بررسی سفرهای استانی دولت سیزدهم و اثرگذار آن بر جامعه ایرانی می­پردازیم.

• کرمان،ایستگاه پایانی سفرهای استانی

با انجام سی و یکمین سفر استانی رئیس‌جمهور به مقصد استان کرمان، پرونده دور نخست سفرهای استانی دولت سیزدهم بسته شد. علی بهادری‌جهرمی؛ سخنگو و دبیر هیأت‌ دولت در راستای گام های جدی دولت سیزدهم در سفرهای استانی اظهار داشت: «در طول این سفرها و پس از بررسی‌های کارشناسی صورت‌گرفته از سوی گروه‌های مختلف، بیش از ۱۲ هزار طرح و پروژه از سوی دستگاه‌های استانی پیشنهاد و حدود ۴۵۰۰ طرح از مجموع طرح‌های پیشنهادی مصوب شده است.تخصیص اعتبارات ناظر بر سهم دولت در این سفرها غالباً محقق شده است. بیش از ۳۷۵ هزار میلیارد تومان هم به‌عنوان تسهیلات برای طرح‌های استانی اختصاص یافته است. ۴۳ هزار میلیارد تومان و بیش از ۴۱۸۲ میلیون دلار سرمایه‌گذاری در طرح‌های اشتغال زایی ۳۱ استان در نظر گرفته شده است. به‌بار نشستن این مصوبات و تخصیص اعتبارها، در کنار نظارت و هدایت مستمر، ان‌شاءالله رشد اقتصادی را در استان‌ها رقم خواهد زد.»

• سفرهای استانی با مهر تایید رهبرمعظم انقلاب اسلامی

رهبرمعظم انقلاب اسلامی در بیانات با کارگزاران نظام اسلامی با تاکید بر ارتقای مناسبات با جامعه اسلامی، بر مولفه «مردمی­ بودن» تاکید داشتند و در همین راستا اظهار داشتند:‌«یک مسئله‌ مهم، مسئله‌ی مردمی بودن است که آقای رئیس‌جمهور اشاره کردند و درست هم هست؛ این حضور در بین مردم و این سفرهای استانی یک کار بسیار با ارزشی است، کار خوبی است و گره‌گشا است. یک چیزهایی هست که انسان تا در عرصه‌ی میدانی مشاهده نکند یا انسان خودش نبیند یا از مردمی که در عرصه حضور دارند نشنود یا اخبار موثّقی را کسانی که میروند و می‌بینند به انسان منتقل نکنند ــ تا این نباشد ــ نمی شود واقعیّات را فهمید و بر اساس آنها برنامه‌ریزی کرد. مردمی بودن خیلی مهم است، منتها یکی از مهم‌ترین مسائل مردمی بودن، مردمی ماندن است؛ مردمی بمانید، خسته نشوید. صبری که عرض کردیم، یکی از مواردش اینجا است. این‌ جور نباشد که ما اوّلِ کار مردمی باشیم، بعد به تدریج خسته بشویم، نه؛ واقعاً مردمی بمانید. منظورم این نیست که حتماً این سفرهای استانی باید تا آخر دوره دنبال بشود، نه؛ ممکن است یک جایی متوقّف بشود، اشکالی هم ندارد امّا مردمی بودن فقط سفرهای استانی نیست؛ ارتباط با مردم، شنیدن از مردم، شنیدن نکات، که گاهی نکاتی از مردم عادّی شنیده می شود که از مشاورین کارکشته‌ی کارکرده‌ی نزدیک انسان شنیده نمی شود؛ انسان از آن بیشتر استفاده می کند؛ ارتباط با مردم و گزارش های مردمی این [حُسن] را دارد.»

• نظارت بر اجرای مصوبات الگو دور دوم سفرهای استانی

سید صولت مرتضوی، معاون اجرایی رئیس جمهور در حاشیه جلسه هیات دولت گفت: «در یک بازه زمانی کمتر از یکسال رئیس جمهور ٣١ سفر استانی و ٧ سفر موضوعی به داخل کشور داشت و در مجموع بیش از ٩٠٠ مصوبه در برداشته است که حدود پنج هزار و دو طرح عمرانی که عمدتا نیمه تمام هستند در بر می‌گیرد.» مرتضوی درباره دور دوم سفرها بیان کرد: «تیمی مشخص شده و میزان اجرای مصوبات سفرهای استانی را ارزیابی خواهد کرد، در دور جدید سفرهای استانی علاوه بر نظارت، مصوبات جدید هم خواهیم داشت.» معاون اجرایی رئیس جمهور گفت: «با رویکرد اجرای مصوبات، نظارت میدانی و رفع مشکلات، پس از یک تنفس، دور دوم سفرها برنامه‌ریزی خواهد شد.»

• دستاورد راهبردی سفرهای استانی

سفرهای استانی دولت سیزدهم از چهار منظر دارای دستاورد محسوس است که عبارتند از:

الف) تحقق ایده راهبردی دولت

«بازگشت دولت به مردم» از ایده­های راهبردی دولت سیزدهم بوده و هست. این ایده مبتنی بر درک صحیح از مردم سالاری دینی اتخاذ شده است و دولت با گام­های استوار آغازگر آن بوده است. اگر از منظر راهبردی به این رخداد بنگریم هرگونه تکاپو برای دستیابی به ایده­های راهبردی مساوی با تمرکزگرایی بر کانون­های گفتمان دولت است و همانند پازل، قطعات آن کل خواهد شد و در نهایت شاهد بسط تفکری و راهبردی گفتمان دولت خواهم بود.

ب) کسب سرمایه اجتماعی

سفرهای استانی به ویژه ابعاد نمادین آن به منزله تحقق ارتباط رئیس‌جمهور و دولت­مردان با مردم است. آیت‌الله رئیسی به دورترین روستاها و حتی مناطق عشایرنشین سفر کردند. این سفرها در برهه ای از زمان که دشمنان نظام اسلامی خواهان فرسایش سرمایه اجتماعی هستند، به مثابه شتاب­گر شکل­گیری سرمایه اجتماعی پایدار بخصوص طبقه فرودست خواهد بود؛ زیرا در تصویر ذهنی آنها، دولت، آنان را به دلیل حفظ ترجیحات طبقه متوسط فراموش کرده بود.

ج) شناخت دقیق مسئله و ارائه راهکار

نخستین ویژگی تصمیم‌گیری‌های دقیق و جلسات کارشناسی برای بررسی مسائل هر استان، پیش از هر سفر استانی بوده است.  به عبارت دیگر هرچه در هر سفر استانی تصویب شد، فکر شده و تصمیم سازی‌ها با استفاده از نظرات نخبگان و مدیران استان انجام شد. در طول این سفرها، بیش از ۲۷۰ مسئله و محور اساسی در استان‌ها شناسایی شده است. با این رصد میدانی صورت‌گرفته، هم مشکلات به‌طور مشخص فهرست شده و هم ظرفیت‌های هر منطقه برای رفع مشکلات احصا شده است.

د ) ارتقای بعد نظارتی

حل هریک از مسائل سیاسی، اجتماعی و اقتصادی علاوه بر شناخت دقیق آن و همچنین ارائه راهکارعلمی نیازمند ارزیابی نظارتی است. این ارزیابی نظارتی، حلقه مفقوده پیوست اجرایی بسیاری از اقدامات دولت­های پیشین بوده است. به این معنا که هریک از مصوبات در ساحت نظارت دولت قرار می­گیرد و مورد رصد و پایش هرلحظه­ای برای اجرا قرار دارد و این موضوع در قالب رصد عملکرد مدیران استانی صورت می گیرد و زمینه را برای حضور یا عدم حضور مدیران در کسوت فعلی مهیا می کند و در دور دوم سفرها شاهد مدیران منفعل نخواهیم بود.