پیام «قربان»

پایگاه رهنما:

مقام تسلیم در برابر خواسته الهی، آن چیزی است که بزرگان و اولیاء و صلحا همواره دنبالش بوده‌اند؛ تسلیمی که برخاسته از ایمان است، ایمان به خداوندی که جز مصلحت انسان نمی‌خواهد و قطعا پیش از مصالح دنیوی، عاقبت‌بخیری به معنای واقعی، چیزی است که هر انسان خردمندی باید به دنبال آن باشد.

یکی از بهترین مصادیق تسلیم در برابر خداوند، در عید قربان برای انسان یادآوری می‌شود. عیدی که به ظاهر با امر به قربانی کردن فرزند به تصویر کشیده می‌شود اما واقعیت این است که در این روز، حضرت ابراهیم خلیل الرحمان (ع) تمام هستی و تعلقات خود را قربانی می‌کند و آنچه به تصویر کشیده می شود، مقام تسلیم است. تسلیم در برابر خداوند که جز با ایمان راسخ و اعتماد کامل به پروردگار به دست نمی‌آید.

بنابراین می توان گفت که عید قربان نه فقط برای حاجیان، بلکه برای تمام کسانی عید است که به این مقام تسلیم رسیده‌اند و یا تلاش و دغدغه دارند تا به این مقام برسند؛ عید عارفان و عاشقان مسیر الی الله. این بدان معنا است که یکایک ما با تسلیم در برابر مشیت الهی می‌توانیم به چنین مقام بلندی برسیم. مانند پدران و به خصوص مادران شهیدی که اسماعیل‌های خود را با دست خود راهی جبهه‌های حق علیه باطل می‌کردند و آنها گاه با دست و پایی قطع شده و گاه با پیکری بی‌سر به دیار خود باز می‌گشتند. حتی مادرانِ ابراهیم‌واری بودند که سهمشان از قربانی کردن فرزندانشان، حتی یک خاک مزار هم نبوده است.

قطعا چنین کسانی به تأسی از سید و سالار شهیدان حضرت اباعبدالله الحسین (ع) به این درجه از تسلیم رسیده‌اند. اما باز هم حتی در شرایط عادی زندگی نیز می‌توان تلاش کرد تا به این درجه از تسلیم در برابر خداوند رسید. این‌که علی رغم تلاش برای خواسته ای بحق، باز هم شرایط به گونه ای پیش می‌رود که انسان به آنچه در دل دارد، نمی‌رسد؛ حالا دو راه پیش پای اوست، یا دائم غصه و حسرت بخورد از آنچه به دست نیاورده و یا پس از تلاش های خود، به خداوند اعتماد کند و همه چیز زندگی اش را به خود او بسپارد.

و اما عید قربان و ابعاد عرفانی و اجتماعی آن. قطعا دعای عرفه را که در روز پیش از عید خوانده می‌شود، می‌توان یکی از مهمترین ابعاد عید قربان و آمادگی برای چنین روزی دانست. دعایی از زبان مولای شهیدان امام حسین (ع). در یک روایت معروف از امام صادق (ع) آمده است: «إِنَّ اللَّهَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی یَتَجَلَّی لِزُوَّارِ قَبْرِ الْحُسَیْنِ قَبْلَ أَهْلِ عَرَفَاتٍ»؛ خدا روز عرفه قبل از آنکه به حاجیان تجلی کند، به زوار امام حسین (ع) تجلی می‌کند. «یَقْضِی حَوَائِجَهُمْ وَ یَغْفِرُ ذُنُوبَهُمْ وَ یُشَفِّعُهُمْ فِی مَسَائِلِهِمْ ثُمَّ یَأتِی بِأَهْلِ عَرَفَاتٍ فَیَفْعَلُ بِهِمْ ذَلِکَ»؛ حاجت‌هایشان را بر می‌آورد. گناهانشان را می‫‌آمرزد و تقاضاهایشان را می‌پذیرد. بعد خدا سراغ اهل عرفات می ‌رود».

 از امام صادق (علیه السلام) همچنین نقل است که در جواب معاویه بن عمار که از ایشان درباره «یَوْمَ الْحَجِّ اْلأَکبَرِ» پرسیدند، فرموند: «آن، روز عیدِ قربان است.» از آن جهت می توان گفت عید قربان تجلی توحید بوده و نمادی از تجلی انسجام اسلامی در ایام حج است.

امام خمینی (ره) نیز درباره عظمت عید قربان چنین گفته اند: «عید قربان، عیدی است که انسان‌های آگاه را به یاد قربانگاه ابراهیمی می‌اندازد؛ قربانگاهی که درس فداکاری و جهاد در راه خدای بزرگ را به فرزندان آدم و اصفیا و اولیای خدا می‌دهد... این پدرِ توحید و بت‌شکن جهان، به ما و همه انسان ها آموخت که عزیزترین ثمره حیات خود را در راه خدا بدهید و عیدی بگیرید. خود و عزیزان خود را فدا کنید و دین خدا را و عدل الهی را برپا نمایید. به همه ما ذریه آدم فهماند که مکه و منا قربانگاه عاشقان است و محل نَشر توحید و نفی شرک؛ دلبستگی به جان و عزیزان نیز شرک است».

بنابراین نباید از چنین عید بزرگی که می‌تواند بزرگترین درس برای هر مسلمانی باشد، بی‌تفاوت گذشت؛ بلکه باید بیش از هر زمان دیگری در این روز به خداوند و اعمال خود و عاقبت‌بخیری‌ اندیشید و اینکه ما چگونه می‌توانیم جزء قافله ای باشیم که «تسلیم و رضا» را بزرگترین دغدغه خود در زندگی قرار داده بودند و در نهایت نیز با سربلندی به این مقام رسیده‌اند.