"سگ‌های ولگرد" در حال تبدیل به یک فاجعه ملی و تهدید بزرگ جان شهروندان

معضل حضور سگ‌های ولگرد در سطح شهر‌ها و مناطق روستایی روز به روز بزرگتر شده و جمعیت میلیونی سگ‌های ولگرد به تهدیدی بالقوه برای شهروندان تبدیل شده است.

از سوی دیگر سگ‌های ولگرد، حیات وحش کشورمان را نیز تهدید می‌کنند و بر اساس اعلام سازمان محیط زیست، گزارشاتی از تلف شدن یوزپلنگ، پلنگ، کاراکال، سیاه‌گوش، گربه پالاس، گربه شنی، گربه جنگلی و گربه وحشی و ... , توسط سگ‌ها وجود دارد.

بسیاری از اساتید و کارشناسان دلسوز محیط زیست کشور ما یکی از دلایل ازدیاد گله‌های سگ‌های ولگرد را غذارسانی به سگ‌ها و دست بردن در چرخه طبیعت آن‌ها می‌دانند؛ این کارشناسان معتقدند که غذارسانی سبب می‌شود تا سگ‌های قوای لازم را کسب کنند و به سمت تولیدمثل و ازدیاد نسل بیشتر بروند.

در مقابل عده کمی نیز با استناد به دستورالعمل ICAM (ائتلاف جهانی مدیریت جمعیت حیوانات) مبنی بر غذارسانی به سگ‌ها در محل‌های تعیین شده و سپس رها کردن آن‌ها در همان زیستگاه، معتقدند که سگ‌ها باید پس از غذارسانی در همان زیستگاه رهاسازی شوند!

در این میان نظر ارگان‌هایی که به نوعی با موضوع سگ‌های ولگرد مرتبط هستند، اهمیت زیادی دارد که در ادامه برخی از اظهارنظر‌های رسمی این ارگان‌ها را ذکر می‌کنیم:

۱. شهرداری

بر اساس دستورالعمل کنترل سگ‌های ولگرد مصوب بهمن ماه سال ۱۳۸۷، شهرداری‌ها وظیفه اصلی را در خصوص سگ‌های ولگرد دارند و باید سگ‌ها را زنده‌گیری، واکسینه و عمیق کرده و در مراکز ویژه خارج از مناطق مسکونی نگهداری کند؛ شهرداری‌ها به طور کلی با غذارسانی به سگ‌های ولگرد مخالف هستند و افراد حامی سگ‌ها را مانعی در مسیر جمع‌آوری سگ‌های ولگرد از سطح شهر‌ها می‌دانند.

به عنوان مثال رضا امینی، شهردار اهواز پیشتر گفته بود که دستورالعمل دادن غذا به حیوانات موذی مانند سگ در فضای عمومی، جرم است؛ شهرداران تمامی مناطق اهواز باید شجاعت داشته باشند و از فضای مجازی نترسند؛ هر کسی هم در شهر به آن‌ها بگوید چه کسی به شما گفته در این زمینه کار کنید، بگویند شهردار اهواز گفت و من جواب همه را می‌دهم.

در اظهار نظری دیگر بابک مهدی آزاد، رئیس سازمان پسماند شهرداری همدان اعلام کرد: غذارسانی به سگ‌های ولگرد در هیچ نقطه‌ای انجام نشود چرا که این کار باعث تجمع و نقل و انتقال از نقطه‌ای به نقطه دیگر شده و بر تعداد این حیوانات افزوده می‌شود.

همچنین علی ناصری؛ فرماندار بیرجند نیز در این رابطه اظهار نظر کرده و گفته: باید با افرادی که غذارسانی غیراصولی می‌کنند و باعث شده‌اند جمعیت سگ‌های ولگرد افزایش یابد، برخورد شود؛ برخی افراد به عنوان حامی حیوانات و محیط زیست، غذارسانی غیراصولی در خیابان‌ها، معابر و حاشیه شهر‌ها و روستا‌ها دارند که این اقدام باعث ازدیاد جمعیت سگ‌های بلاصاحب می‌شود که گاهاً همین افراد مانع کار جمع‌آوری سگ‌ها توسط مأموران شهرداری نیز می‌شوند.

۲. وزارت بهداشت

وزارت بهداشت دیگر ارگانی است که می‌تواند در خصوص ارائه راهکار‌های کنترل جمعیت سگ‌های ولگرد نفش تعیین‌کننده‌ای داشته باشد.

در این خصوص دکتر بهزاد امیری، رئیس گروه مدیریت بیماری‌های قابل انتقال بین انسان و حیوان وزارت بهداشت از شهروندان درخواست کرده است که از غذا دادن به سگ‌ها و گربه‌های خیابانی خودداری کنند، زیرا این حیوانات، در صورت آلودگی به ویروس هاری، مهم‌ترین کانون انتقال بیماری به انسان هستند. با غذا دادن به آن‌ها، برخلاف نظر بسیاری از شهروندان، ما نه تنها به این حیوانات کمک نمی‌کنیم بلکه به آن‌ها ظلم می‌کنیم، چون گربه و سگ، اگر غذای کمتری بخورند، قدرت باروری‌شان کاهش یافته و حتی تعداد تولد زنده گربه و سگ هم کاهش خواهد یافت و به دنبال این اتفاق، جمعیت گربه و سگ‌های بدون‌صاحب هم، بدون دخالت انسان و البته بدون اقدامات غیرانسانی کنترل خواهد شد.

در اظهارنظر دیگر دکتر روزبه بشر، رئیس بخش تحقیقات بیماری "هاری" انسیتو پاستور اعلام کرده است که در سال‌های اخیر افرادی با غذارسانی به سگ‌های ولگرد به اسم حمایت، این حیوانات را تغذیه می‌کنند. این کار کاملاً اشتباه است و تعادل جمعیت این موجودات را به هم می‌زند و سبب می‌شود تا جمعیت آن‌ها به شکل افسار گسیخته‌ای افزایش پیدا کند.

۳. سازمان محیط زیست

در دستورالعمل کنترل سگ‌های ولگرد، اشاره‌ای به نقش سازمان محیط زیست نشده است و این سازمان عملاً وظیفه‌ای در خصوص کنترل جمعیت سگ‌های ولگرد ندارد، اما با توجه به تخصص کارشناسان سازمان در خصوص انواع جانوران، گونه‌های مهاجم و همچنین با توجه به نقش سگ‌های ولگرد در تلفات حیات وحش ارزشمند کشور، نظرات تخصصی سازمان محیط زیست می‌تواند در خصوص این معضل، تعیین‌کننده باشد.

در خصوص غذارسانی به سگ‌های ولگرد، رضا فرجی؛ سرپرست دفتر حفاظت و مدیریت حیات وحش سازمان محیط زیست با اشاره به افزایش جمعیت سگ‌های بلاصاحب در سال‌های اخیر به‌دنبال عدم آگاهی عموم و غذارسانی به آن‌ها گفت: وجود سگ‌های بدون صاحب موجب افزایش بیماری‌های مشترک از قبیل: هاری، سالک، کیست هیداتیک و انواع بیماری‌های عفونی و انگلی در جامعه می‌شود و این در حالی است که در اغلب کشور‌های پیشرفته در جهان نسبت به کنترل جمعیت این حیوانات آسیب‌رسان تمهیدات ویژه‌ای اتخاذ شده است.

وی تأکید کرد: سگ‌های بدون صاحب به‌عنوان مهم‌ترین مخازن بیماری در طبیعت محسوب می‌شوند و نقش غیرقابل انکاری در انتقال بیماری‌های مشترک با حیات وحش دارند که از جمله بیماری‌هایی که در سال‌های اخیر جمعیت حیات وحش را تهدید می‌کند، می‌توان به بیماری دیستمپر سگ‌سانان اشاره کرد همچنین با افزایش جمعیت این حیوانات با غذارسانی، عدم جمع‌آوری و کنترل جمعیت، با افزایش بیماری‌هایی نظیر هاری که چرخه انتقال آن‌ها بین حیات وحش و سگ ولگرد مشترک است، مواجه هستیم.

سرپرست دفتر حفاظت و مدیریت حیات وحش خاطرنشان کرد: غذارسانی به‌عنوان یک عمل نادرست و مخرب منجر به افزایش گونه‌های ناقل بیماری از جمله سگ ولگرد و موش‌های شهری می‌شود که می‌تواند آسیب‌های جبران‌ناپذیری به وضعیت سلامت انسان در شهر‌ها و روستا‌ها وارد کند؛ غذارسانی در اغلب کشور‌های پیشرفته با سیستم بهداشتی قوی، جرم تلقی می‌شود و افرادی که این عمل خلاف و آسیب‌رسان به محیط زیست و سلامت و امنیت جامعه را انجام می‌دهند، مشمول جرایم سنگین می‌شوند.

در پایان باید گفت: جمعیت "سگ‌های ولگرد" در مناطق مختلف کشورمان در پناه اقدامات افراد مدعی حمایت از حقوق سگ‌ها به‌صورت وحشتناکی در حال افزایش است و هر روز شاهد انتشار اخباری از دریده شدن کودکان و حتی بزرگ‌سالان توسط این سگ‌ها هستیم، روندی که در حال تبدیل شدن به یک فاجعه ملی است!

نکته قابل تأمل در این خصوص این است که چرا با وجود تأکید ارگان‌های مسئول و سازمان‌هایی که به نوعی با معضل ازدیاد جمعیت سگ‌های ولگرد در ارتباط هستند چرا در کشور ما مانند بسیاری از کشور‌های پیشرفته جهان، قانونی برای ممنوع کردن یا محدود کردن غذارسانی به سگ‌های ولگرد، تصویب و اجرایی نشده و چرا هیچکس پاسخگوی تهدید جان شهروندان و همچنین تلف شدن حیات وحش کشور توسط جمعیت سگ‌های ولگرد نیست؟!