روایت رئیس سندیکای تولیدکنندگان کاغذ از عزم جدی دولت/احداث واحد خمیرسازی از باگاس در شوشتر

در 9 ماه گذشته عمده توجه دولت در بخش فرهنگ بر محور کاغذ متمرکز بوده است. جدای از وعده و وعیدهای امیدوارکننده رئیس جمهور و وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در مقام عمل نیز اتفاقات خوبی در حوزه تولید کاغذ تحریر رخ داده است،‌ روشن شدن چرخ تولید تحریر در مازندران آن هم پس از دو سال خاموشی،‌ ورود کاغذ به شبکه مصرف و استفاده آموزش و پرورش از ظرفیت داخلی برای چاپ کتب درسی دانش‌آموزان از نخستین اقدامات روشن‌کننده در این زمینه است.

از سوی دیگر جلسات مستمری در حوزه کاغذ چه توسط معاون اول رئیس جمهور و چه در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برگزار می‌شود تا نقشه راه رسیدن به خودکفایی در تولید کاغذ که مطالبه سال‌های اخیر رهبر انقلاب نیز بود،‌ ترسیم شود. سندیکای تولیدکنندگان کاغذ و مقوا که در دهه 90  بارها از نبود حمایت از تولید تحریر گلایه کرده بود‌، حالا در ترسیم این چشم‌انداز همکاری می‌کند. ابوالفضل روغنی گلپایگانی که چندی پیش از عدم دعوت وزارت ارشاد از متخصصان این عرصه گلایه داشت‌، حالا  و پس از حضور در جلسات کارگروه کاغذ در وزارت ارشاد در گفت‌وگو با تسنیم از عزم جزم دولت برای ساماندهی کاغذ تحریر سخن می‌گوید و البته الزاماتی که در کنار این عزم جزم نیاز است.

روغنی البته هنوز گلایه دارد که چرا در جلسات کارگروه کاغذ معاون اول رئیس جمهور از متخصصان این عرصه در سندیکای تولیدکنندگان دعوت نشده است. متن این گفت‌وگو را می‌توانید در ادامه بخوانید: 

*تسنیم: به نظر می‌رسد که در دولت تصمیم جدی برای ساماندهی به وضعیت تولید داخلی به وجود آمده است،‌ از سوی دیگر برای رسیدن به وضعیت مطلوب نیازمند تغییرات ساختاری،‌ فرهنگ‌سازی و تسهیلات هستیم،‌ اخیرا شما به عنوان رئیس سندیکا در جلسات کارگروه کاغذ حضور یافتید،‌ این اراده و تصمیم چه اندازه در دولت جدی است؟

اول من باید عرض کنم که در جلساتی که به عنوان کمیته کاغذ شخص معاون اول رئیس جمهور تشکیل می‌دهد،‌ از سندیکای تولیدکنندگان کاغذ و مقوا دعوت نشده است،‌ در حالیکه عرف و تخصص حکم می‌کند که از ما در ترسیم مسیر و چشم‌انداز مشورت بگیرند، چندین جلسه در خصوص تولید کاغذ توسط معاون اول رئیس جمهور برگزار شده اما دعوتی از ما به عمل نیامده است که جای گلایه دارد.

اما در جلساتی که وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و معاون فرهنگی در خصوص کاغذ برگزار کرده‌اند‌، از ما دعوت شد و بنده نیز حضور یافتم،‌ تلاش مدیران وزارت ارشاد بر این است که به نوعی از فعالیت داخلی در حوزه کاغذ حمایت بیشتری کنند، این امر کاملا پسندیده است. مسئولان باید از تولید داخل حمایت کنند، من این اراده را در وزیر ارشاد و شخص آقای احمدوند دیدم که بر خلاف دولت‌های گذشته که شعاری برخورد می‌کردند‌ و عملا کاری از پیش نرفت،‌ کار به صورت جدی پیگیری شود.

دوستان در دولت به صورت جدی روی تولید داخل متمرکز شده‌اند‌، منتهی تولید کاغذ در کشور نیازمندی‌هایی دارد که باید برطرف شود،‌ به دلیل مشکلاتی که در گذشته وجود داشته اکنون آمادگی کامل  برای تولید داخلی کاغذ وجود ندارد. باید برای عدم کمبود کاغذ، واردات کاغذ تحریر و روزنامه را فعلا کاهش ندهیم‌، تا بتوانیم در آینده به وضعیت مطلوب تولید کاغذ برسیم.

* تسنیم: پیشنهاد شما در جلسه کارگروه کاغذ برای رسیدن به وضعیت مطلوب چه بود؟

من ابتدا همین بحث عدم کمبود کاغذ با واردات را مطرح کردم،‌ و دوم گفتم که ما باید یک فرصت تنفس یک ساله به کارخانجات بدهیم تا هم تامین منابع کنند و هم اصلاحات زیرساختی انجام دهند. حالا که هم وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و هم اداره کل صنایع سلولزی وزارت صمت تحرک خوبی در حوزه کاغذ دارند،‌ بهترین فرصت است تا از مسیر صحیح و استاندارد به هدف نزدیک شویم.

البته پیش از اینکه ما در این جلسات دعوت شویم،‌ مصوبه‌ای بیرون آمده و به کارخانجات تولید داخلی گفته بودند که چند هزار تن کاغذ تولید کنند،‌ کارخانه مازندران پذیرفت و تولید 45 هزار تن کاغذ را در دستور کار خود قرار دارد. به شرکت‌های دیگر مثل پارس هم نامه زده بودند که مثلا 2 هزار تن را تولید کنند. اما به نظر می‌رسد بیشتر از اینکه تاکید کنیم که تولید در کوتاه‌ترین زمان به راه بیافتد، باید زمینه برای تولید مستمر را فراهم کنیم.

* تسنیم: این پیشنهاد را شما در جلسات مطرح کردید؟ واکنش وزیر ارشاد چه بود؟

بله‌، خوشبختانه تغییر رویکرد و دیدگاهی داشتند، بخشی از پیشنهاد من را پذیرفتند،‌ برای نمونه قرار شد،‌ فشار بر تولید را از کارخانجات بردارند،‌ تولید کاغذ تحریر در درجه اول نیازمند برداشتن موانع قانونی و تهیه زیرساخت‌های قانونی است،‌ برای نمونه 9 درصد مالیات بر ارزش افزوده‌ای که برای واردات مواد اولیه تولید باید بپردازیم و در مقابل واردکنندگان از آن معاف هستند. برابر بودن شرایط تولید و واردات‌، دادن فرصت‌هایی که به واردکنندگان می‌دهند‌، به تولید کنندگان و... در درجه دوم باید موانع را از پیش رو برداریم. این واقعیت است که در سال‌های گذشته شرایط واردات و تولید برابر نبوده است،‌ من ابتدای گفت‌وگو اشاره کردم که فعلا نیازمند واردات هستیم ولی برای رسیدن به تولید باید شرایط را نیز فراهم کرد.

بازآمد کارخانجات کاغذ باید در دستور کار قرار گیرد

در این جلسات ما تمام مشکلات و موانع را احصا کردیم،‌ موضوع دیگری که به نظر می‌رسد باید به صورت جدی دنبال شود و در جلسات نیز آن را مطرح کردم،‌ این است که کارخانجات کاغذسازی در همه جای دنیا هر 5 تا 10 سال یکبار بازآمد و بروزرسانی کامل می‌شوند،‌ اکنون هزینه این بازسازی‌ها به شدت بالا رفته است  ما برای بازسازی و احیای واحدها نیاز به منابع ارزان قیمت داریم، من مخالف ارز 4200 تومانی هستم،؟ اما روی سخنم این است که بانک‌ها مشارکت کنند، دولت منابعی را اختصاص دهد. برای نمونه تسهیلات با بهره 12 درصد برای بازسازی و نوسازی صنایع کشور و فرصت یکساله هم برای بازدهی این تسهیلات بدهند. تا کارخانجات بتوانند در مسیر تولید برگردند.

*تسنیم: در اینکه کارخانجات تولیدی ما نیازمند بروزرسانی هستند،‌ نمی‌توان شبهه‌ای وارد کرد،‌ اما وزیر ارشاد و رئیس جمهور پیش از این وعده رسیدن به خودکفایی در تولید کاغذ تا یک سال و نیم آینده را داده بودند،‌ اگر از این مسیر به سمت تولید برویم این وعده محقق می‌شود؟

بله،‌ هم رئیس جمهور و هم معاون اول و وزیر ارشاد چند باری طرح کردند که مشکل کاغذ تا یک سال و نیم آینده حل می‌شود،‌ اما بایدگفت با وجود اینکه اراده جدی برای حل این موضوع در دولت وجود دارد،‌ اما این موضوع در چنین بازه‌ای حل نمی‌شود،‌ البته دوستان در دولت به شرکت لوح سبز خوزستان و فعالیت این شرکت امیدوارند که من نیز امیدوارم محقق شود.

قیمت تمام شده کاغذ چگونه کاهش می‌یابد؟

* تسنیم: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بدنبال کاهش قیمت تمام شده کاغذ تولید داخل است و در بیرون نیز عده‌ای خرده‌ای می‌گیرند که قیمت کاغذ داخلی چندان تفاوتی با کاغذ خارجی و وارداتی ندارد،‌ آیا می‌توان قیمت تولید داخل را کاهش داد؟

قیمت تمام شده تابع یک فرمول علمی است، با دستور بالا و پایین نمی‌شود، به میزان ظرفیت تولید بستگی دارد،‌ اگر ظرفیت تولید در کارخانجات بالا باشد،‌ کاهش قیمت را خواهیم داشت،‌ هم‌چنین ما اگر بتوانیم بهره‌وری را افزایش دهیم قیمت را کاهش داده‌ایم. بهره‌وری در ساختار تولید منجر به کاهش قیمت می‌شود.

تکنولوژی‌ها باید تغییر کند، درصد ترکیب مواد و متریالی که استفاده می‌کنیم، اگر کیفی‌تر باشد، گران‌تراست، اما بازده بیشتری خواهیم داشت.

*تسنیم: کارخانه مازندران کلید تولید تحریر را چندی پیش روشن کرده است،‌ دیگر کارخانه‌ها از جمله پارس و شوشتر در چه وضعیتی به سر می‌برند؟

کارخانه کاغذ پارس هم تحریر و هم بسته‌بندی تولید می‌کنند،‌ در مصوبه دولت تولید 20 هزار تن کاغذ تحریر بر عهده پارس گذاشته شده است،‌  مدیران کارخانه با مسئولان دولت گفت‌وگوهایی داشتند اما اینکه در مسیر تولید قرار گرفتند یا خیر را نمی‌دانم.

احداث واحد خمیرسازی از باگاس در شوشتر تا سال آینده

کارخانه کاغذ شوشتر در وضعیت فعلی کاغذ تحریر ندارد،‌ اما در شرف احداث واحد خمیرسازی با استفاده از باگاس است که تا یکسال دیگر در مسیر تولید قرار می‌گیرد‌، اگکر بتوانیم اسکنر فراهم کنیم کارخانه می‌تواند کاغذ تحریر تولید کند‌، اما به دلیل اینکه در تحریم هستیم امکان آن فراهم نیست.

* تسنیم: در حوزه کاغذ چاپ و بسته‌بندی از چه وضعیتی برخورداریم؟

وضعیت کاغذ بسته‌بندی در کشور شرایط بسیار خوبی دارد تا حدی که ما هم تولید خیلی خوبی در این زمینه داریم و هم صادرات بسیار مناسبی، تقریباً یک میلیون و 600 هزار تن تولید در این حوزه داریم؛ در حالی که 860 هزار تُن نیاز کشور است،‌ پس باید روی به صادرات بیاوریم.

در 10 ماهه سال گذشته حدود 80 هزار تُن صادرات داشتیم که رقم خوشحال‌کننده‌ای نیست،‌ می‌تواند تا 500 هزار تن افزایش پیدا کند، چرا صادرات کم بوده؟ دلیلش تصمیمات خلق‌الساعه‌ای است که گرفته می‌شود و مانع ایجاد می‌کند.

در حوزه کاغذ بسته‌بندی توان ما در منطقه به گونه‌ای است که تنه به کشور ترکیه می‌زنیم، هم از نظر کیفیت هم میزان تولید، در مجموع شرایط خوبی در حوزه کاغذ بسته‌بندی داریم. 

* تسنیم:‌ در حوزه کاغذ بسته‌بندی هم نیاز به واردات مواد اولیه داریم؟

بله،‌ یکی از موارد بسیار حیاتی کاغذ بسته‌بندی ورود مواد اولیه است،‌ در سال 1400 تا دی ماه حدود 121 هزار تن واردات آخال داشتیم که تبدیل به ارزش افزوده بالایی به نام کاغذ بسته‌بندی شده است،‌  ما 154 هزار تن هم خمیر وارد کردیم، در حوزه کاغذ بسته‌بندی شرایط کشور شرایط نرمالی است؛ ضمن اینکه می‌توانیم نیازهای کشور را به صورت 100 در صدی برطرف کنیم.

پس در کاغذ بسته‌بندی هم با کیفیت بالا می‌توانیم تولید کنیم و هم می‌توانیم صادرات خوبی داشته باشیم،‌ می‌توانیم در منطقه به عنوان تولیدکننده و صادرکننده به خاورمیانه و اروپا ایفای نقش کنیم.

*تسنیم: در پایان نکته‌ای دارید؟

اصلاح زیرساخت‌های قانونی مثل اعمال 9 درصد مالیات بر ارزش افزوده از تولید، بسترسازی دولت و سرمایه‌گذاری مجدد در تولید کاغذ چاپ و تحریر می‌تواند آینده خوشی را برای این صنعت رقم بزند.

در حوزه اصلاح قانون از طرف دولت هنوز اتفاقی نیفتاده است، مگر اینکه مجلس و قوه قضائیه و دولت به توافق برسند که این بخش از قانون اصلاح شود. در نوسازی در لایحه بودجه سال آینده چیزی دیده نشد.