وقتی سگ‌های خانگی، مخلّ عملیات سگ‌های آموزش‌دیده می‌شوند/ دغدغه جست‌وجوی مفقودان «متروپل» یا طمع جذب فالوور؟

پایگاه رهنما:

از روزی که بخشی از برج شماره۲ متروپل فروریخت، حالا دیگر یک هفته می‌گذرد؛ حادثه تلخ و غمباری که تا امروز، ایران را به سوگ ۲۹ هموطن آبادانی نشانده و ۳۷ مصدوم هم بر جا گذاشته. اما غم‌انگیزتر از همه این است که هنوز آمار دقیقی از تعداد گرفتارشدگان زیر آوار وجود ندارد و همین موضوع، حساسیت کار نیروهای امداد و نجات در این حادثه را صد چندان کرده است. در این میان، آنچه بیشتر از موقعیت مکانی خاص ساختمان متروپل، وجود خانه‌های مسکونی اطراف و موقعیت ناپایدار بقایای ساختمان، کار تیم‌های جست‌وجوی هلال احمر را سخت کرده، پدیده عجیب مراجعه برخی افراد همراه با سگ‌های خانگی‌شان به محل حادثه است. تبلیغات بی‌اساس تعدادی از این افراد در فضای مجازی و بیان ادعاهای غیرتخصصی مثل موفقیت سگ خانگی در زنده بیرون آوردن چندین نفر از زیر آوار، باعث شده در روزهای اخیر، حاشیه بر متن عملیات امداد و نجات در ساختمان متروپل غلبه کند.

این فضاسازی‌های بی‌پایه و اساس از یک طرف باعث جریحه‌دار شدن احساسات خانواده‌های چشم‌انتظار افراد محبوس در ساختمان شده و از طرف دیگر، گلایه‌مندی نیروهای هلال احمر را در پی داشته؛ افراد متخصصی که از ابتدای عملیات جست‌وجو و نجات، بی‌وقفه با سگ‌های آموزش‌دیده خود در میدان حاضر بوده‌اند. در این شرایط برای روشن شدن ابعاد این ماجرا، گفت‌وگویی ترتیب داده‌ایم با «محمد کبادی»،‌ مدیر پایگاه‌های سازمان امداد و نجات جمعیت هلال احمر. شما هم اگر کنجکاوید بدانید آیا سگ‌های خانگی می‌توانند در عملیات جست‌وجو و نجات حادثه‌ای مثل متروپل مشارکت داشته باشند یا نه، با گفت‌وگوی ما همراه باشید.

*این روزها یک موضوع عجیب، بخشی از عملیات امداد و نجات در ساختمان متروپل آبادان را تحت تأثیر قرار داده است. عده‌ای با این عنوان که می‌خواهند به بیرون آوردن افراد محبوس زیر آوار یا پیدا کردن پیکر افراد فوت‌شده کمک کنند، با سگ‌های خانگی‌شان به محل حادثه رفته‌اند! شما این پدیده را چطور تحلیل می‌کنید؟ آیا این افراد و سگ‌هایشان واقعاً می‌توانند به روند اجرای عملیات جست‌وجو کمک کنند؟

- متاسفانه این روزها که جامعه تحت‌تاثیر یک حادثه غمبار است، عده‌ای که فاقد تخصص لازم هستند، ادعاهایی را مطرح می‌کنند و درحالی‌که خانواده‌ها نگران عزیزان خود هستند، با حرف‌هایشان جامعه را ملتهب می‌کنند. در همین مدت کوتاه، افراد زیادی فیلمی را که در فضای مجازی منتشر شده، برای من فرستاده‌اند. فیلمی که در آنها فردی، سگ خانگی‌اش را برده در محل حادثه و ادعا می‌کند از صبح 8 نفر را زیر آوار پیدا کرده! این ادعای کذبی است چون سگ او یک سگ معمولی است و اصلاً توانایی تشخیص موجود زنده زیر آوار را ندارد. ببینید، اینطور نیست که هر سگی بتواند روی آوار برود و عملیات جست‌وجوی مفقودان را انجام دهد. سگ‌های ما حداقل دو سال آموزش‌های سخت را می‌گذرانند تا بتوانند سگ جست‌وجوگر یا زنده‌یابِ روی آوار باشند. نمی‌شود هرکس برای اینکه فالوور جذب کند، یا کلینیک دامپزشکی‌اش را تبلیغ کند یا تبلیغات واردات نژاد خاصی را انجام دهد، سگش را بردارد و بیاورد در محل حادثه و بعد هم ادعا کند که سگ من 8 نفر، 10 نفر را زنده از زیر آوار بیرون آورده!

چنین چیزی امکان ندارد. سگ‌های زنده‌یاب، 2 سال دوره می‌گذرانند و آموزش آنها از سنین پایه، یعنی شاید از وقتی که یک توله 4 ماهه هستند شروع می‌شود. اصلاً همه نژادهای سگ، مناسب آموزش برای عملیات‌های جست‌وجو نیستند. بنابراین انتشار این ادعاها، علاوه‌براینکه به ایجاد التهاب در جامعه و تشدید اضطراب خانواده‌های چشم‌انتظار منجر می‌شود، از نهادهای رسمی امدادرسانی هم، سلب اعتماد می‌کند. به نظر من وقتی یک فرد غیرمتخصص درباره یک موضوع تخصصی اظهارنظر می‌کند و اینطور جامعه را ملتهب می‌کند، باید مورد پیگرد قانونی قرار بگیرد.

*برخی معتقدند سگ آنها هم در مقابل آموزش، واکنش و عملکرد خوبی دارد...

- درست است که همه سگ‌ها آموزش‌پذیرند اما بعضی نژادها از یک هوش بالایی برخوردارند،‌ فرمان‌پذیرند و ارتباطشان با انسان برای اطاعت از فرامینی که صادر می‌کند، عالی است. این سگ‌ها هستند که می‌توانند وارد فرآیند آموزش تخصصی جست‌وجو و نجات شوند. برای مثال، ما در مراکز هلال احمر با دو نژاد ژرمن و لابرادو کار می‌کنیم. اما لازم است بگویم علاوه‌بر سگ جست‌وجوگر، فردی که با او کار می‌کند هم باید واجد ویژگی‌ها و مهارت‌های تخصصی باشد...

*لطفاً بیشتر توضیح دهید. فردی که ادعا می‌کند برای جست‌وجوی محبوسان زیر آوار آمده، باید چه مهارت‌های و تخصص‌هایی داشته باشد؟

- کسی که می‌خواهد روی آوار برود برای جست‌وجوی مفقودان، باید دارای مهارت‌های لازم در زمینه امدادرسانی باشد. مربیان ما در تیم‌های جست‌وجو و نجات، فقط مربی سگ‌های زنده‌یاب نیستند. این کارشناسان، دوره‌های پیشرفته نجات از آوار و ارزیابی آوار را می‌گذرانند و می‌دانند در محل آوار، کجا باید گام بگذارند که اگر فردی زیر آوار بود، آسیب نبیند. چنین فرد متخصصی می‌داند وقتی برای جست‌وجو وارد محل آوار می‌شود، کاملاً باید مراقب ایمنی خودش و سگش باشد. نکته بسیار مهم دیگر در این زمینه این است که استفاده از سگ، یکی از تکنیک‌های عملیات جست‌وجو در آوار محسوب می‌شود و ابزاری به نام دستگاه زنده‌یاب (Rescue Radar) هم برای این منظور وجود دارد که مکمل سگ است. مربیان ما از این دستگاه هم در صحنه آوار استفاده می‌کنند.

«محمد کبادی»،‌ مدیر پایگاه‌های سازمان امداد و نجات جمعیت هلال احمر(نفر وسط)، در یکی از مراکز «آنست» کشور

*در صحبت‌هایتان روی آموزش سگ‌های جست‌وجو تاکید داشتید. فرصت مغتنمی است اطلاعاتی در این زمینه به ما و مخاطبان این گفت‌وگو بدهید. برایمان بگویید فرآیند آموزش سگ‌ها برای عملیات جست‌وجو و نجات، چقدر در ایران قدمت دارد؟

- بعد از زلزله رودبار و منجیل، ضرورت به‌کارگیری سگ‌های زنده‌یاب در تیم‌های امداد و نجات جمعیت هلال احمر، احساس شد. اینطور بود که با مشارکت فدراسیون صلیب سرخ جهانی و با حضور مربیان صلیب سرخ کشور آلمان، دوره‌های آموزشی برای گروهی از امدادگران علاقه‌مند هلال احمر برگزار و تیم‌های جست‌وجو و نجات مجهز به سگ‌های تجسس در ایران تشکیل شد. در ادامه، مرکزی در هلال احمر راه‌اندازی شد به نام «آنسَت»(اداره آموزش و نگهداری سگ‌های تجسس). فعالیت مرکز آنست در سال ۱۳۸۲ همزمان با زلزله بم، با ۹ قلاده سگ آغاز شد و این سگ‌های زنده‌یاب در اولین حضور جدی خود در زلزله بم موفق شدند ۶۷ نفر را زنده از زیر آوار نجات دهند.

بعد از شکل‌گیری این تیم‌ها، بارها مربیان آلمانی برای برگزاری دوره‌های آموزشی به ایران آمدند و در چند دوره هم مربیان ما برای گذراندن دوره‌های تخصصی کار با سگ زنده‌یاب زیر نظر مربیان بین‌المللی به آلمان رفتند. در آخرین دوره آموزشی بین‌المللی که اواخر اردیبهشت ماه امسال با حضور آقای «مارک هافمن»، نماینده صلیب سرخ آلمان و به مناسبت 100 سالگی سازمان هلال احمر در ایران برگزار شد، آقای هافمن با ابراز رضایت از کیفیت عملکرد تیم‌های مراکز آنست ما گفت: «به جرأت می‌توانم بگویم شما یکی از قوی‌ترین تیم‌های سگ‌های زنده‌یاب را دارید.»