جنگ روسیه پایان نظام تک قطبی آمریکا

پایگاه رهنما:

دیر یا زود، جنگ در اوکراین متوقف خواهد شد. هیچ کس نمی‌داند که چگونه، چه زمانی و از طریق چه قطعنامه ای این کار صورت می گیرد. شاید نیرو‌های روسی به طور کامل عقب نشینی کنند، هر چند بعید بنظر می‌رسد. شاید ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه از قدرت برکنار شود و جانشین یا جانشینان او معامله سخاوتمندانه‌ای را انجام دهند، که این هم بعید است. شاید نیرو‌های اوکراینی اراده نبرد را از دست بدهند. شایدهم جنگ در یک بن بست بی نتیجه ادامه یابد تا زمانی که قهرمانان داستان خسته شوند و بایک توافق صلح، وارد مذاکره شوند. با این حال، حتی در سناریو آخر هم سخت است که بدانیم شرایط نهایی ممکن است چه باشد یا چقدر طول بکشد.

نتیجه هر چه که باشد، بسیاری از ناظران بر این باورند که جنگ اوکراین تأثیر عمیقی بر سیاست جهانی خواهد گذاشت. استراتژیست های نظامی و سیاستمداران مطرح جهان، جنگ در اوکراین را به عنوان لحظه‌ای تعیین کننده می‌بینند. اگر روسیه شکست بخورد «نظم جهانی لیبرال» جان تازه‌ای پیدا می‌کند، اما اگر پوتین پیروز شود، مدیریت جهان به شکلی دیگر تغییر خواهد کرد. جنگ در اوکراین یک رویداد مهم است، اما نه به این دلیل که نتیجه آن تأثیرچشمگیری بر توازن قدرت خواهد گذاشت، بلکه از این جهت مهم است که پایان «نظام تک قطبی» را نشان می‌دهد.

آمریکایی ها خودشان بر این اعتقادند که اگر سیاستگذاران ایالات متحده باهوش‌تر  و واقع‌بین‌تر بودند، اولویت و ثبات تک‌قطبی ایالات متحده بیشتر دوام می‌آورد.

دلیل آن هم این بود که مقامات آمریکا به جای حفظ قدرت و حل و فصل درگیری‌ها، عمدتاً برعکس عمل کردند. برخی کارشناسان آمریکایی معتقدند که نظم تک قطبی هرگز برای همیشه دوام نمی‌آورد، اما سیاستگذاران آمریکایی آن را به پایان زودرس رساندند.

آینده در حال ظهور نه یک «نظم لیبرال» با محوریت آمریکا خواهد بود و نه یک نظم جدید با محوریت چین یا روسیه . برخی استراتژیست ها بر این باورند که  هر یک از این سه قدرت بزرگ، دستورات جزئی را رهبری می‌کنند که شامل کشور‌هایی می‌شود که ارزش‌های مشابهی دارند یا چاره‌ای جز همسویی با یک طرف یا طرف دیگر ندارند. هم واشنگتن و هم پکن  و هم مسکو از برخی از متحدان خود انتظار وفاداری دارند. اما همانطور که واکنش جهانی به اوکراین نشان می‌دهد، بسیاری از کشور‌ها سعی  دارند از نزاع‌هایی که مستقیماً آن‌ها را درگیر می‌کند، خودداری کنند و برخی از آن‌ها سعی دارند از بازی آمریکا با چین یا تنش و درگیری روسیه با همسایگان خود ، منافع بیشتری را به دست آورند که ترکیه مصداق بارز این رفتار است. چراکه از یک سو پهپادهای مرگبار « بیرق دار» خود را به اوکراین می فروشد که دشمن نیروهای روسی و تانک های آنها است و از سوی دیگر، بدنبال واسطه گری برای برقرای آتش بس بین این دو کشور در گیر جنگ است و محصولات کشاورزی خود را به روس ها می فروشد و نیازهای مواد غذایی روسیه را تامین می کند. از همین رو باید گفت قطب بندی های مرسوم فعلی جهان با جنگ اوکراین بهم ریخته شده و می رود تا وارد قطب بندی های مهم منطقه ای و جهانی باشیم. در چنین شرایطی است که  ایران باید جایگاه خود را اثبات کند.